Rileximi i krimeve të Perëndimit | Krimet amerikane në Laos

ParsToday - Laosi, një vend i vogël pa dalje në det në Azinë Juglindore, u bë skenë e një prej operacioneve ushtarake më të fshehta dhe më të përgjakshme të Amerikës në vitet 1960 dhe 1970.

Sipas ParsToday, Laosi, i cili ndodhet pranë Vietnamit, kishte një rëndësi të veçantë në Teorinë Domino të SHBA-së për shkak të pozitës së tij gjeopolitike; një teori që theksonte parandalimin e përhapjes së komunizmit në rajon. Gjatë Luftës së Vietnamit, SHBA-të kryen një nga operacionet më të mëdha ushtarake të fshehta në histori në Laos, i cili u bë një nga krimet më të mëdha të luftës të shekullit të 20-të. Ky operacion, i njohur si "Lufta Sekrete", përfshinte bombardime të pamëshirshme dhe përdorimin e bombave thërrmuese që vranë mijëra civilë dhe shkatërruan infrastrukturën jetësore të këtij vendi, duke shkaktuar ndotje të gjerë të tokës me bomba thërrmuese dhe duke shkatërruar infrastrukturën jetësore të Laosit.

Operacione të fshehta të CIA-s dhe bombardime të paprecedentë

Midis viteve 1964 dhe 1973, Shtetet e Bashkuara të Amerikës hodhën 2.5 milionë ton bomba në Laos, mesatarisht një çdo tetë minuta për nëntë vjet. Kjo ishte më shumë se numri i përgjithshëm i bombave të hedhura në Luftën e Dytë Botërore. Operacioni, i njohur si "Lufta Sekrete", u krye nga CIA. Qëllimi kryesor i bombardimeve ishte mposhtja e grupit komunist Pathet Lao dhe ndërprerja e rrugës së furnizimit të Vietnamit të Veriut nëpërmjet "Shtegut Ho Chi Minh". Megjithatë, shumica e viktimave ishin civilë. Bombardimet synonin kryesisht zonat civile. Deri në vitin 1975, rreth një e dhjeta e popullsisë së Laosit, ose gati 200,000 civilë dhe personel ushtarak, ishin vrarë. Numri i të plagosurve ishte dyfishi i kësaj shifre. Rreth 750,000 njerëz, ose një e katërta e popullsisë së vendit, u zhvendosën. Një nga shembujt më të spikatur të këtyre krimeve ishte sulmi ndaj provincave Xiangkhouang dhe Savannakhet, ku qindra fshatra u shkatërruan plotësisht dhe mijëra njerëz u vranë ose u zhvendosën. Një krim tjetër ishte mbështetja e grupeve militante dhe përdorimi i forcave lokale për të kryer operacione tokësore, të cilat çuan në spastrimin etnik dhe masakrën e popullit Hmong, një popull që më vonë u përball me hakmarrje për bashkëpunimin e tij me Shtetet e Bashkuara të Amerikës, dhe mijëra prej tyre u detyruan të emigronin.

Bombat thërrmuese dhe trashëgimia vdekjeprurëse

Nga numri i përgjithshëm i bombave të hedhura në Laos, rreth 80 milionë bomba thërrmuese mbeten të pashpërthyera në tokën e këtij vendi. Këto bomba vazhdojnë të përbëjnë një kërcënim për jetën njerëzore, duke vrarë ose gjymtuar mijëra njerëz, veçanërisht fëmijë dhe fermerë që punojnë në fusha të kontaminuara. Vlerësohet se një e treta e tokës së Laosit është e kontaminuar me këto municione të pashpërthyera dhe mund të duhen dekada për të pastruar plotësisht zonën. Që nga viti 1973, më shumë se 20,000 njerëz janë vrarë ose plagosur nga këto bomba, shumë prej të cilëve fëmijë që kanë rënë në kontakt me to gjatë lojës ose bujqësisë.

Ndikimet njerëzore dhe sociale

Mizoritë amerikane në Laos jo vetëm që patën një ndikim katastrofik humanitar, por lanë edhe një trashëgimi vdekjeprurëse bombash dhe zhvendosjeje për brezat e ardhshëm të këtij vendi. Bombardimet amerikane jo vetëm që vranë mijëra njerëz, por shkaktuan edhe zhvendosje të gjerë të popullsisë. Shumë fshatra u shkatërruan plotësisht dhe infrastruktura jetësore si shkollat, spitalet dhe fermat u shkatërrua.

Mohim, heshtje dhe pranim i heshtur

Për vite me radhë, qeveria amerikane refuzoi të pranonte përgjegjësinë për këto mizori. Vetëm në vitin 2016 Barack Obama u bë presidenti i parë amerikan që vizitoi Laosin dhe pranoi në mënyrë implicite rolin e Amerikës në mizori, por nuk u bë asnjë kërkimfalje zyrtare apo dëmshpërblim i plotë. Ai premtoi 90 milionë dollarë shtesë në ndihmë për të pastruar bombat e pashpërthyera, përveç 100 milionë dollarëve të dhënë tashmë. Megjithatë, procesi i vështirë i pastrimit të municioneve të pashpërthyera në Laos nga trashëgimia e hidhur e bombardimeve po vazhdon ende.

Plagë që janë ende të hapura

Mizoritë e Amerikës në Laos janë një shembull i qartë i pasojave të luftërave me ndërmjetësim dhe politikave ndërhyrëse gjatë Luftës së Ftohtë. Laosi ende po përballet me trashëgiminë vdekjeprurëse të asaj epoke. Bombat thërrmuese, njerëzit e zhvendosur dhe toka e kontaminuar janë kujtesa se luftërat e fshehta mund të jenë më shkatërruese sesa ato të hapura.