Таҳлил. Нишасти Теҳрон: Таъкид ба истифодаи дипломатия дар масъалаҳои минтақаӣ
-
Нишасти Теҳрон паёми ҳамкорӣ ва таомулро барои кишварҳои минтақа ирсол кард
Даври ҳафтуми нишасти сарони Остона 19 июл бо ҳузури раисҷумҳурони Русия, Владимир Путин, Туркия, Раҷаб Тайиб Эрдуғон ва раисҷумҳури Эрон Сайид Иброҳими Раисӣ дар Теҳрон баргузор шуд.
Раванди мавсум ба «Остона» ташаббуси Русия ва Эрон дар бораи Сурия ва бо ҳамроҳии Туркия аст. Намояндагони ин се кишвар дар якҷоягӣ бо намояндагони Сурия ва мухолифони ҳукумати ин кишвар, то кунун 18 маротиба дар мизи гуфтушунид нишастаанд ва президентҳои се кишвар ҳам шаш маротиба дар мизи музокирот дар Теҳрон нишастаанд.
То ба ҳол натиҷаи ин гуфтушунидҳо эҷоди минтақаҳо барои коҳиш додани ташаннуҷ дар Сурия, таъмини бозгашти як қатор гурезаҳои Сурия ба кишвар ва фиристодани кумаки башардӯстона ба мардуми минтақаҳои зарардида будааст. Таҳияи сарқонуни Сурия низ дар ҷаласаҳои Остона пайгирӣ мешавад.
Нишасти ҳафтуми Остона аз ҷониби Теҳрон баргузор шуд ва охирин саммит тақрибан ду сол пеш баргузор шуда буд. Аз ҷониби дигар, ҳамоиши ҳафтум баргузор шуд, дар ҳоле ки президенти Туркия Раҷаб Тайиб Эрдуғон қаблан таҳдид карда буд, ки ба ҳамлаи ҷадид алайҳи шибҳинизомиёни курд дар шимоли Сурияро анҷом медиҳад. Ин масъала аз ҷониби Эрон ва Русия бо мухолифат мувоҷеҳ шуд.
Эрон қаблан аз амалиёти низомии Туркия дар Сурия ҳушдор дода буд, ки чунин иқдом сабаби суботзудоӣ дар минтақа мешавад.
Раҳбари муаззами инқилоби исломӣ низ рӯзи сешанбе гуфтанд, ки сафари Раҷаб Тайиб Эрдуғон ба Сурия "ба зиёни Сурия" аст. Ҳамлаи низомӣ ба шимоли Сурия, қатъан ҳам бар зарари Сурия, ҳам бар зарари Туркия ва ҳам ба зарари минтақа аст ва иқдоми сиёсии мавриди интизор аз ҷониби Сурияро амалӣ нахоҳад шуд.
Дар баёнияи поёнии ҷаласа инчунин ҳамоҳангсозии бештари се кишвари Эрон, Русия ва Туркия дар эҳтиром ва ҳифзи ҳокимияти Сурия таъкид шудааст.
Ҳамзамон, барои баргардонидани гурезаҳои Сурия, идомаи мубориза алайҳи терроризм, муқовимат бо худмухтории ғайриқонунӣ ва инчунин ғорати манобеи Сурия, дар изҳороти ниҳоии раҳбарони се кишвар дар мулоқот дар Теҳрон таъкид шудааст.
Масъалаи дигар ин аст, ки ҳарчанд мулоқоти сетарафаи Теҳрон бо тамаркуз ба буҳрони Сурия ва идомаи раванди Остона баргузор шуд, аммо сафари Владимир Путин ва Раҷаб Тайиб Эрдуғон ба Теҳрон танҳо бо Сурия маҳдуд намешавад. Ин вохӯриҳо сафари Байденро таҳтушшуо қарор дода ва онро ба ҳошия бурд. Ғайр аз он, Ҷумҳурии Исломии Эрон мухолифати худ бо ҳама гуна тағйирот дар геополитикаи марзӣ, алахусус дар меҳвари Арманистонро ба иттилои раиси ҷумҳурии Туркия расонд.
Сабаби дигари аҳамияти вохӯриҳои Теҳрон ин буд, ки Ҷумҳурии Исломии Эрон тавассути ин мулоқотҳо ба кишварҳои минтақа паёми ҳамкорӣ ва таомул ирсол намуд.
Дар ин бора, Ҳусайни Амирабдуллоҳиён, вазири хориҷаи Эрон дар твитте, ки ба навъе посух ба изҳороти мансабдорони араб дар ҷаласаи Ҷидда барои ҳамкориҳои дипломатӣ бо Ҷумҳурии Исломии Эрон буд, навишт: «Эрон дасти худро кушода ва ҳамсоягони худро дар сиёсати хориҷии худ авлавият дода, ба таҳкими равобит бо ҳамсоягонаш ҳаракат мекунад».
Имзои ҳашт созишномаи ҳамкорӣ миёни Эрон ва Туркия низ як қадами амалии Анкара ва Теҳрон барои пешбурди ҳамкориҳои дуҷониба буд.
Бештар:
