DOGANLYK, MUHABBET, DOSTLUK, ALLA ÜÇIN SÖÝMEK
Muhammet alaýhyssalam şeýle diýipdir: «Köpräk dost tutunyň. Sebäbi siziň Rebbiňiz kerimdir, utanç-haýa eýesidir. Ol kyýamat gününde öz bendesine dostlarynyň arasynda azap bermäge utanar».
* * *
Muhammet alaýhyssalam şeýle diýipdir: «Kim musulman doganyna dostluk nazary bilen seretse, kalbynda hem oňa hiç hili kine-öýke bolmasa, göz-açyp ýumasy salym içinde Allatagala onuň ähli günälerini bagyşlar».
* * *
Hezreti Aly (goý, Alla onuň ýüzüni nurlandyrsyn!) şeýle diýipdir: «Kimiň ýakyn dosty bar bolsa, oňa azap berilmez. Seret, Allatagala jähennem barada näme habar beripdir: «Biziň indi ne şepagatçymyz bar, ne-de ýakyn bir dostumyz».
* * *
Hezreti Aly (goý, Alla onuň ýüzüni nurlandyrsyn!) şeýle diýipdir: «Dost, şu üç zatda, ýagny başyna kyn iş düşende, gybaty edilende we ölüm wagtynda dostuny goraýança hakyky dost hasaplanmaz».
* * *
Hezreti Aly (goý, Alla onuň ýüzüni nurlandyrsyn!) şeýle diýipdir: «Ynsanlaryň iň ejizi ― dost tutunmakdan iň ejiz bolanydyr. Dostlaryň iň ejizi ― dostlarynyň goldawyny ýitiren kişidir».
* * *
Hezreti Omar (goý, Alla ondan razy bolsun!) şeýle diýipdir: — Musulman doganyň kalbyndaky üç zat onuň saňa bolan dostlugyny subut edýär:
Saňa salam bermegi;
Oturşykda saňa ýer bermegi;
Iň gowy atlar bilen ýüzlenmegi.
* * *
Mümkin boldugyça dost sanyn köp et,
Olar kyn günüňde hemaýat, kömek.
Ýene azdyr – dostuň bolsa müň ynsan,
Emma köpdür saňa ýekeje duşman.
* * *
Akyldar şeýle diýipdir: «Dostluk bilen kalplaryň söýgüsini gazanyň. Çünki kalp şaýatdyr, ol para kabul etmez».
* * *
Ibn Arafa şeýle diýipdir:
Dostluga tutunýan kalbyň päk şaýat ,
Sebäbi ol adyl, ýeke-täk şaýat.
* * *
Bir adam dostuny wasp edip, hat ýazyp: «Sen meniň bedenimiň sag tarapynyň agzalarysyň, meniň şübhesiz we dogry pikirlerimsiň» diýipdir.
* * *
Hezreti Aly (goý, Alla onuň ýüzüni nurlandyrsyn!) şeýle diýipdir: «Dost — ýok wagty hem saňa dost bolýandyr».
* * *
Asmagy şeýle diýipdir: «Men bir gezek Halylyň ýanyna bardym. Ol kiçiräk düşegiň üstünde oturan eken. Soň Halyl meniň geçip ýanynda oturmagymy haýyş etdi.
Men oňa:
— Men seniň ýeriňi daraldan-a däldirin? — diýdim.
Onda ol:
— Goýsana, hakykatdan hem dünýä iki sany öýke-kinelä giň bolmaz. Emma iki sany ýürekdeş dosta welin, bir garyş ýer hem giň bolar — diýip jogap berdi».
* * *
Halyl şeýle diýipdir: «Dosty bolmadyk adam, sagy bolup, çepi bolmadyk beden ýalydyr».
* * *
Bir adam Ibn Mukaffaga:
— Meniň dostum maňa doganymdan hem has ýakyn — diýipdir.
Onda Ibn Mukaffag:
— Dogry aýdýarsyň. Dost ruhy taýdan ýakyn. Dogan bolsa diňe beden taýdan ýakyn — diýipdir.
* * *
Muhammet ibn Aly Bakyr bir gezek ýanyndakylardan:
— Siz gerek wagty dostuňyzyň eşiginden dinar, dirhem ýaly gerek zatlaryňyzy alýarsyňyzmy? — diýip sorapdyr.
Oňa:
— Ýok, almaýarys — diýip jogap beripdirler.
Onda ol:
— Onda siz dost däl ekeniňiz — diýipdir.
* * *
Kätip şeýle diýipdir:
Dostuň üç waspy bar, diňlegin bizi,
Olar saňa göýä Jöwza ýyldyzy.
Utarutdyr görer her zady doly.
Dem alýan howasam seniňki ýaly.