Hekaýat

Haçanda Pygamberimiz bakylyk älemine ýerleşip, saha­ba­lar oňa hyzmat etmek bag­tyn­dan mahrum galanda, onuň wepat bolandygy baradaky habar aýan bolmazyndan öň, mömin­leriň emiri hezreti Omar münbere çykyp şeýle diýdi: «Muhammet ölüpdir diýmäň. Her kim Muhammet ölüpdir diýse, men onuň dilini keserin».

Ol bu söz bilen «Muhammet pygamber Allanyň kömegi, sylagy arkaly diri» diý­megi niýet edipdir. Bu şol Allataga­la­nyň: «Allanyň ýolunda wepat bolanlara hergiz öli diýmäň, olar öz Perwerdigärleriniň ýanyn­da[1]... diýen sözleri ýalydyr. Taba­rynyň «Ta­ry­hynda»: «Muhammet alaýhyssalamy Isany göteriş­leri ýaly asmana göterdiler, ol ýene-de gaýdyp geler» diýilýär. Bu söz batyldyr we ony möminleriň emirine ýöňkemek dogry däldir. Ol ýöne pitne oduny söndürmek üçin, göçme manyda Mu­ham­met ölenok di­ýip­dir.

Möminleriň emiri hezreti Abu Bekr bu sözi eşidip, Mus­ta­panyň otagyna girýär. Pygamberimiz öz mübärek düşeginde ýatan eken. Ol Pygamberimiziň ýemeni donuny çy­karyp, onuň ýaňa­gyndan ogşap aglaýar, soňra ýüzüni ýapýar hem-de derrew metjide barýar. Şol wagt Omar münberde: «Her kim Muham­met öldi diýse, men onuň el-aýaklaryny ke­serin» diýip duran eken. Abu Bekr oňa:

– Eý, Omar, aýdýanyň näme? Bu dünýäde ýaýradyp ýören zadyň näme? – diýýär.

Omar bu sözi eşidip, münberden düşýär. Abu Bekr mün­bere çykýar we betbagtlyk zerar­ly ot çabraýan sözleri bilen hut­ba aýdyp, soňundan bolsa:

– Eý, musul­man­lar, her kim Muhammede ybadat edýän bol­sa, onda Muhammet öldi. Emma her kim Muhammediň Perwerdigärine ybadat edýän bolsa, onda ol hiç wagt ölme­jek­dir we di­ridir. Panylyk tozany onuň beýiklik ça­dyrynyň etegine ýetmez – diýýär. Şeýle diýip, ol şu aýaty okaýar: «Muhammet diňe bir pygam­berdir. Ondan öň hem köp pygamberler geç­di»[2].

Omar:

– Men bu aýaty Abu Bekrden eşidenimde, edil şol wagt eşi­­dendirin öýtdüm we öň hergiz eşitmedik ýaly boldum. Şon­da Abu Bekriň menden artykmaç­dygyny aňdym – diýýär.

Soňra Abu Bekr:

– Eý, mu­sul­manlar, eger iki dünýäniň hem bagtyýar­ly­gy­ny gazanaýyn diýseňiz, onda takwalygy öz şygaryňyz edi­nip, yslam dinini beýige galdyrmak üçin elde baryňyzy ediň – diýýär.

Ol bu sözleri aýdyp münberden düşjek bolanda, hezreti Omar ýerinden turup, onuň bilen ähtleşýär we ony halypa bo­lan­lygy bilen gutlaýar. Şol gün ähli medineliler onuň bilen ähtleşipdirler.

Hekaýat

Hezreti Mustapa ahyret älemine göç et­me­zinden öň Usa­ma ibn Zeýde[3] leşger hem baýdak berip, Şama gitmegini we öz kakasy­nyň aryny almagyny hem-de ol ülkäni basyp almagy buýurýar. Pygamberimiz ajal düşe­gin­de wagty Usama Medi­ne­den çykypdy, em­ma heniz ugramandy. Abu Bekr halypa bolan­soň, ilki bilen Usamanyň Şama gitmegine rugsat berýär. Saha­ba­lar oňa şeýle diýýär­ler:

– Eý, möminleriň emiri, araplar mür­tet[4] boldular we tabynlyk halkasyndan baş boşatdylar. Bu ýerden Şama çenli ýol uzak. Leşgeri Medineden daşlaşdyrmak dürs däl­dir – diýipdirler.

Şonda Abu Bekr:

– Beýik Allatagala bize ýardyr we ýardamçydyr. Men hez­reti Mustapanyň beren buýru­gy­ny bozup bilmen – diýip, jogap berýär.

Şeýdip, Usamany goşun bilen ugradýar. Usama ugramaz­dan öň möminleriň emiri Abu Bekriň ýanyna hoşlaşmaga gelýär. Mömin­le­riň emiri öýünden çykýar. Onuň atyny ge­tir­ýärler. Ol ata münmän, pyýada ýöreýär. Şol wagt ondan:

– Eý, möminleriň emiri, näme üçin aty­ňa münmeýärsiň? – diýip soraýarlar. Ol:

– Men Hudaýyň ýolunda turan tozan me­niň aýagyma siňsin diýýärin. Sebäbi men hez­reti Mustapanyň: «Her kimiň aýa­gyna Alla ýolunda tozan siňse, Hudaýtagala onuň tenine dowzah oduny haram eder» diýenini eşitdim – diýip, jogap berýär.

[1] Gurhanyň 3-nji (Ymranyň öýi) süresiniň 169-njy aýaty.

[2] Gurhanyň 3-nji (Ymranyň öýi) süresiniň 144-nji aýaty.

[3] Usama ibn Zeýt – ol Pygamberimiziň ogullygy Zeýdiň ogludyr.

[4] Mürtet — musulman dinini kabul edip, ýene ondan ýüz dönderen kişi.