İran'da Yaklaşan Cumhurbaşkanlığı Seçimleri

İran İslam Cumhuriyeti'nde 13. dönem cumhurbaşkanlığı seçimleri 28 haziran tarihinde, İslami köy ve kent meclis seçimleriyle birlikte düzenlenecek.

Cumhurbaşkanlığı seçimleri için aday olacak şahsiyet ve kişiler, ilerleyen günlerde adaylık için başvuruda bulunabilecekler. Bazı siyasi şahsiyetler ise yaklaşan cumhurbaşkanlığı seçimlerine aday olup, rakipleriyle yarışacaklarını açıklamıştır.
Yürütme Erki Başkanı olarak İran İslam Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı'nın özel rolü ve önemi ayrıca sahip olduğu geniş yetki yelpazesi ve görevlerine göre, İran İslam Cumhuriyeti Anayasası'nda cumhurbaşkanının sahip olması gereken koşullar ve özellikler belirtilmiştir.
İran İslam Cumhuriyeti Anayasası'nın 115. maddesine göre, " Cumhurbaşkanı: İran asıllı, İran tabiiyetinde, idareci ve tedbirli, iyi bir geçmişe sahip, İran İslam Cumhuriyeti’nin ve resmi mezhebinin esaslarını benimsemiş ve bunlara inanmış, dindar ve siyasi şahsiyetler arasından seçilir."
Ancak bu bağlamda yaşanan meselelerde biri, anayasanın 115. maddesi ve cumhurbaşkanlığı seçim kanununun 35. maddesindeki şartlara sahip olmayan isimlerin cumhurbaşkanlığı seçimleri için adaylık başvurusunda bulunmasıdır. 
Bu sorunun giderilmesi için mecliste seçim kanununda düzenleme yapılana kadar, İslam İnkılabı Rehberi'nin seçim hakkındaki genel politikaları ile ilgili tebliği, siyasi ve mezhebi ricalde aranan şartlar ve kriterlerin belirlenmesi noktasında çözümleyici olabilir. İslam İnkılabı Rehberi'nin bu bağlamdaki tebliğinin bir parçasında, cumhurbaşkanlığı adaylarının siyasi ve mezhebi şahsiyetlerden, yönetici ve müdebbir olmalarını belirlemek için gereken şart ve kriterlerin Anayasayı Koruma Konseyi tarafından tanımlandığına vurgu yapılmıştır.
Anayasayı Koruma Konseyi Sözcüsü Abbasali Kedhudai bu bağlamda yaptığı açıklamada, İslam İnkılabı Rehberi Ayetullah Seyyid Ali Hamanei'nin Hş. 1395 yılında tebliğ ettiği politikaları ve 1396 tarihli kararı uyarınca cumhurbaşkanlığı adaylarının kayıt işlemleri için daha detaylı ve ayrıntılı şartların eklendiğini kaydetti.
Anayasayı Koruma Konseyi kendi yetki alanı dahilinde bu hususları İçişleri Bakanlığı'na bildirmiştir.
Bu bildirim uyarınca, adaylar, adaylık için başvuruda bulunurken kendi programlarını sunmalı. Bu programlarda, adaylar yürütme alanında doğru anlayış ve politikaya sahip olduklarını göstermeliler ve vatandaşlar da, ülkeyi yönetecek kişinin sorunların giderilmesi için hangi programa ve yürütme alanında hangi deneyime sahip olduğunu bilmeliler.
Anayasayı Koruma Konseyi Sözcüsü, seçim yasasının onaylandığı tarihten 40 sene geçtiğine işaretle, günümüzde neredeyse herkesin okuryazar olduğu fakat yine de bir yüksek eğitim görmüş olması gerektiğine işaretle, yeni dönemde adaylar için yürütme alanında en az 4 sene deneyim sahibi olma şartının da eklendiğini vurguladı.
Aslında cumhurbaşkanlığı seçimleri, 4 sene boyunca en yüksek seviyede ülkeyi yönetecek, güvenilir, müdür ve başarılı olan kişiyi seçmek için bir rekabettir.
Siyaset uzmanlarından Salih İskenderi bu bağlamda yaptığı değerlendirmede, cumhurbaşkanlığı seçimlerinde genellikle siyasi ve ekonomik saikalarla seçmenlerin sandık başına gittiğini bildirdi.
Cumhurbaşkanlığı seçim rekabetine giren isimler, cumhurbaşkanı olarak seçilmek için, sahip oldukları tüm şartların her açıdan onaylanması gerekiyor. Öte yandan coşkulu seçim ortamı oluşturmak için farklı siyasi grup ve partilerin ciddi şekilde seçimlere katılmaları gerekiyor. Bu nedenle seçim yetkilileri, seçimlerde farklı grup ve partilerin gereken şartlara sahip adaylarının katılabilmesi için çalışıyorlar./