Avrasya Ekonomik Birliği ile Serbest Ticaret Müzakereleri

İkinci Dünya Savaşının ardından ekonomik, siyasi ve askeri amaçlarla birçok bölgesel ve küresel birlik bölge ve dünya düzeyinde kuruldu ve faaliyetlerine başladı.

Birkaç etkili ve görece avantajlara ve üstünlüğe sahip ülke tarafından kurulan bu birlikler farklı alanlarda bu kurucu ülkelerin hedeflerini temin edebilmiştir. Bu bağlamda Avrasya Ekonomik Birliği de eski Sovyetler Cumhuriyetleri arasında gümrük yasalarını, serbest ticaret dolaşımını, iş gücü ve sermaye dolaşımını kolaylaştırmak için Rusya inisiyatifi ile kuruldu. Bu birliğe ise Rusya, Ermenistan, Belarus, Kazakistan ve Kırgızistan üye oldu. 

 Avrasya Birliği  bölge düzeyindeki ülkeleri kapsamasına rağmen dünya ile bağlarını kurmak için belli başlı kısıtlamalar ile karşı karşıya kaldı. İran'ın bu birliğe katılması bu açıdan bu ekonomik birliğin bağları geliştirme eksikliğini giderebilir. Bu yüzden son bir kaç yılda Avrasya Ekonomik Birliği liderleri bu birliğin İran ile işbirliğini geliştirmek düşüncesinde olmuştur.  İran İslam Cumhuriyeti'nin Avrasya Ekonomik Birliğine katılması, aynı zamanda  bu Birliğin farklı farklı ihtiyaçlarının dikkate şayan bir kısmını da karşılayacaktır.  İran'ın Avrasya Ekonomik Birliği ile  işbirliğinde bulunması ve hatta bu Birliğe katılmasının önemli amaçlarından biri de  150 milyonluk Rusya piyasasına girebilmek ve aynı zamanda Rusya'nın İran'ın 90 milyonluk piyasasına dahil olmasını sağlamaktır.   İran'ın  Avrasya Ekonomik Birliği ile işbirliği yapması veya bu birliğe katılması halinde  bu birliğe üye diğer ülkeler de İran'ın bu varlığından faydalanabileceklerdir. 

Mevcut koşullar altında Amerika elebaşılığındaki Batılı ülkeler sürekli olarak Bağımsız devletlere yaptırımlar uygulamaktadır. Böyle bir ortamda  İran ile Avrasya Ekonomik Birliği ve başta da Rusya ile işbirlikleri  kat kat önemli hale gelmektedir. 

Doğal olarak İran İslam Cumhuriyeti'in  Avrasya Ekonomik Birliği ile işbirliği Rusya için de büyük öneme sahiptir.  Rusya devlet başkanı Vladimir Putin  daha önce bu hususta şöyle bir açıklamada bulunmuştu: "  Moskova, Tahran'ın Avrasya Ekonomik Birliğine katılmasını istemektedir.  Aynı zamanda  İran ile Avrasya arasında serbest ticari bölgelerin oluşturulması hususunda da birçok araştırma yapılmıştır. "

Bu alanda Rusya Bilimler Akademisi üyesi Ferhat İbrahimov şöyle bir değerlendirmede bulunmuştur: " Amerika'nın İran ile gerilimlerinin yoğunlaşması ile Tahran komşu ve Avrasya ülkeleri ile işbirliği yapmaya yönelmiş ve bölge ülkeleri ile ilişkilerini normalleştirerek yapıcı girişimlerini başlatmıştır. "

İran İslam Cumhuriyeti ve Avrasya Ekonomik Birliği ilk kez 17 Mayıs 2018'de Kazakistan başkenti Nursultan şehrinde  serbest ticaret bölgesi geçici anlaşmasını imzaladıklarını söylemek gerekir. Bu anlaşma  Aralık 2019'dan beri hayata geçirilmiştir.  Şimdi de  bu anlaşmanın  sürekli bir serbest ticaret anlaşmasına dönüştürülmesine çalışılmaktadır. 

 İran ve Avrasya Ekonomik Birliği'nin karşılıklı ihtiyaçlarının temininin öneminden dolayı,  Tahran temsilcileri ile Avrasya Ekonomik Birliği temsilciler arasında  birçok kez müzakere de yapılmıştır.  Mevcut tercihli ticaret anlaşmasının  serbest ticaret anlaşmasına dönüştürülmesi için  İran temsilcileri ve Avrasya Ekonomik Birliği üye ülkeleri arasındaki toplantı  1 Kasım tarihinden itibaren Ermenistan başkenti Erivan'da düzenlenmiştir.  

Bu hususta  İran Ticareti Geliştirme Örgütü uluslararası meseleler ve ticari anlaşmalar danışmanı  Mirhadi Seyydi şöyle bir değerlendirmede bulunmuştur: " Erivan toplantısı çerçevesinde   İran Ticareti Geliştirme Örgütü öncülüğündeki İran temsilcileri ve Rusya, Ermenistan,  Kazakistan, Kırgızistan ve Belarus dahil Avrasya Birliği temsilcileri arasında görüşmeler yapılmaktadır. "

İki günlük Erivan toplantısında  tarafların temel yaklaşımı   anlaşmanın metninin hazırlanmasına odaklı olmuştur. 

Son yıllarda ise İran'ın Avrasya Ekonomik Birliğine ihracatının yüzde 80 artmıştır.  Bu durum ise Tahran ile Avrasya arasında ticari alanların mevcut olduğunu gösteriyor.