Arabistan ve BAE'nin Türkiye ile ilişkilerini gözden geçirmeleri
BAE dışişleri bakanı Enver Karkaş, Türkiye cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın BAE ve Arabistan'a ziyaretini bölgede atılan olumlu bir adım olarak değerlendirdi.
Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, geçen Perşembe günü Suudi Arabistan'a iki günlük ziyaretinde Kral Salman bin Abdülaziz Al-ı Suud ve Veliaht Muhammed bin Salman ile bir araya geldi. Erdoğan, geçen Şubat ayında da BAE'ye yaptığı ziyarette Abu Dabi Veliahdı Muhammed bin Zayed ile görüştü.
Türkiye'nin Suudi Arabistan ve BAE ile ilişkileri 2011 yılından itibaren bir gerilim dönemine girmişti. Gerginliğin temel nedeni, Arap ülkeleri protestolarında Türkiye'nin iki Afrika Arap ülkesine farklı yaklaşımıydı. Suudi Arabistan ve BAE, özellikle Mısır ve Tunus'ta statükoyu sürdürmek ve protestoların başarısız olmasını isterken, Türkiye Arap protestolarını destekledi.
Ayrıca Suudi Arabistan ve BAE, Mısır'da Müslüman Kardeşler'e karşı çıkıp onu terör örgütü ilan ederken, Türkiye Müslüman Kardeşler'in en önemli destekçisiydi. Riyad ve Abu Dabi, Ankara'yı Müslüman Kardeşler'i desteklediği için Arap ülkelerinin içişlerine karışmakla suçladı. İki ülke, Mısır'ın 2013 yılında Müslüman Kardeşler hükümetine karşı düzenlenen askeri darbeyi desteklerken, Türkiye bunu şiddetle kınadı.
İki taraf arasındaki husumet, 2016'da Erdoğan'ın Abu Dabi Veliahdı Muhammed bin Zayed'i Türkiye'de başarısız 15 Temmuz darbesine sponsorlukla suçlayacak kadar yoğunlaştı.
Suudi gazeteci Cemal Kaşıkçı'nın İstanbul'daki Arabistan konsolosluğunda vahşice öldürülmesi de Ankara ile Abu Dabi ve Riyad arasındaki gerilimi artırdı. Arabistan, Türkiye'den ticari mal ve ürün ithalatını bile yasakladı.
Artan gerilimin ardından son aylarda ise, üç ülke de durumu iyileştirmek için adımlar atıyor gibi görünüyor. Suriye ile de ilişkileri canlandırmak için harekete geçen BAE, Türkiye ile ilişkilerin canlanmasında önayak oldu. Abu Dabi veliahdı Muhammed bin Zayed 2012'den sonra üst düzeyli bir yetkili olarak Kasım 2021'de Ankara'yı ziyaret etti. Daha sonra Erdoğan, Şubat 2022'de Abu Dabi'ye gitti, bu da 10 yılın ardından Türkiye'den BAE'ye ilk resmi ziyaretti. Şimdi Erdoğan, beş yıl aradan sonra Suudi Arabistan'a ilk ziyaretini yaptı.
Bu çerçevede Ankara ile Riyad-Abu Dabi ilişkilerini canlandırmanın ve iyileştirmenin ekonomik ve politik nedenleri göze çarpmaktadır.
Son bir yıldır tırmanmakta olan ekonomik kriz yaşayan Türkiye, Suudi Arabistan ve BAE'nin ekonomik potansiyelinden yararlanmak istiyor. Geçen Kasım ayında Türkiye'yi ziyaret eden Muhammed bin Zayed, Ankara ile milyarlarca dolar değerinde yatırım anlaşması imzaladı. Bu ziyaretin ardından BAE, Türkiye'ye yatırım yapmak için 10 milyar dolarlık bir fon bile kurdu.
Al-Arabiya haber sitesi, Erdoğan'ın Suudi Arabistan ziyaretiyle ilgili olarak, Erdoğan'ın ulusal para biriminin devalüasyonu ve yüksek enflasyon da dahil olmak üzere iç sorunlarla mücadele nedeniyle bölge ülkeleriyle ilişkileri düzeltmeye çalıştığını yazdı. Erdoğan, Suudi Arabistan'ı ziyareti öncesinde yaptığı konuşmada, " Müteahhitlerimizin hayata geçirdiği dev projelere ev sahipliği yapması ayrıca ticaret ve yatırım açısından Suudi Arabistan, Türkiye için özel bir konuma sahip. Müteahhitlerimizin Suudi Arabistan'da üstlendiği projelerin toplam değeri 24 milyar dolar." dedi.
Bu arada BAE ve Suudi Arabistan'ın Türkiye ile ilişkileri canlandırmak ve geliştirmek konusunda daha çok siyasi hedefleri var. BAE, Türkiye'yi Siyonist rejimle ilişkileri normalleştirme sürecinde yanına almaya ve ülkesine yönelik bölgesel baskıları azaltmaya çalışıyor. Muhammed bin Salman'ın iç ve bölgesel durumunu iyileştirmek için Türkiye ile ilişkileri canlandırıma peşinde olmasını da bu çerçevede değerlendirmek gerekiyor./
