Kuzey-Güney Koridorunun Pilot Aşamasının Başlaması
Çalkantılı bir sürecin ardından ve iç ve bölgesel sorunların ve engellerin ortadan kaldırılması ile stratejik Kuzey-Güney Koridoru pilot aşamasında test sürecine başladı. Bu bağlamda Finlandiya'nın Helsinki kentinden Hindistan'a yola çıkan ilk konteyner treni harekete geçti. Bu tren Azerbaycan Cumhuriyeti'ne ulaşıp ardından İran üzerinden Hindistan'a gidecek.
Sözkonusu tren, 34 konteyner kağıtla, 7 bin 200 kilometrelik yolu katederek Hindistan'a ulaşmak istiyor. Bu hususta Azerbaycan Cumhuriyeti milli meclisi temsilcisi Vükar Bayramlı şöyle bir açıklamada bulundu: " Bu pilot aşamasında olan bir proje olup Kuzey-Güney uluslararası taşımacılık koridoru üye ülkelerinin demiryolları operatörlerinin yakın işbirliği ile uygulanmak istenen bir projedir. Projenin hedefi, yük taşıma ve taşımacılık sürecinin 6 haftadan 3 haftaya düşürülmesidir. Kafkasya'dan Fars Körfezi yani Batı rotası, Orta Asya'dan Fars Körfezi yani Doğu rotası ve Hazar Denizinden Fars Körfezi yani Merkez rota olmak üzere üç ana rotanın da aktifleştirilmesi kararlaştırılmıştır. "
Kuzey-Güney taşımacılık koridoru, mevcut yüzyılda dünyanın en önemli küresel projelerinden biridir. Kuşkusuz Kuzey-Güney koridorunun öneminden dolayı bu koridor İpek Yolu ile rekabet eder hale gelecektir.
Uluslararası Kuzey-Güney koridorunun oluşturulması anlaşması Eylül 2000'de İran, Rusya ve Hindistan makamları arasında Saint Petersburg'da imzalandı. Böylece ekonomik ve ticari işbirliklerin geliştirilmesinin yanı sıra Hindistan ile Avrupa arasındaki mesafenin İran aracılığı ile kısaltılması planlandı. Bu önemli transit koridoru İran, Rusya ve Hindistan'ın yanı sıra 10 ülkeyi daha üye olarak kabul etti. Yeni üyeler arasında Azerbaycan Cumhuriyeti, Ermenistan, Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan, Türkiye, Ukrayna, Belarus, Umman ve Suriye yer almaktadır. Bulgaristan da gözlemci üye olarak bu önemli koridorun bir parçası olmak istiyor. Bu projenin hayata geçirilmesinden güdülen amaç, Hint Okyanusundan ve Güney Doğu Asya'dan Rusya ve sonuçta Avrupa'ya yolun Fars Körfezi, İran ve Azerbaycan Cumhuriyeti aracılığı ile kısaltılmasıdır.
Halihazırda Güney Doğu Asya ülkelerinden Avrupa'ya ve tersi istikametindeki taşımacılık Süveyş kanalı, İstanbul ve Çanakkale boğazları aracılığı ile 45 gün içerisinde yapılmaktadır. Halbuki Kuzey-Güney koridoru üzerinden bu süre 25 güne kadar azaltılacaktır.
Aynı zamanda, Kuzey-Güney koridoru yardımı ile bu koridordaki taşıma kapasitesinin yıllık olarak 20 milyon tona kadar arttırılacağı söylenmektedir. Kuzey-Güney koridorunun eşsiz özellikleri ve öneminden dolayı, Rusya İran'ın bu projesine katılan ilk ülke idi. Bu hususta Aleksey Stolyarov şöyle diyor: " Sözü geçen demiryolu hattının inşası, bölgesel taşımacılığın geliştirilmesi için büyük bir önemde sahiptir. Bu yüzden de Rusya bu demiryolu hattının inşası için büyük ilgi gösterdi ve hazır olduğunu da bildirdi.
İran İslam Cumhuriyeti, Rusya Federasyonu ve Azerbaycan Cumhuriyeti 2004 yılında Kuzey-Güney koridorunun kullanıma açılması ve tamamlanması için ortak şirket bile kurdular.
Kuzey-Güney koridoru projesi çerçevesinde İran İslam Cumhuriyeti topraklarında 300 kilometre uzunluğunda yeni bir demiryolu hattının inşa edilmesi planlandı.
Genel bir değerlendirme yapılması gerekiyorsa bu önemli iletişim ve taşımacılık koridorunun hizmete açılması ile Asya ve Avrupa arasındaki en önemli ticari halkanın oluşturulduğu söylenebilir. Öyle ki bu koridor yarımı ile ticari mal taşımacılığının süreci ve mesafesi yüzde 40'a kadar azalacak ve masraflar açısından da yüzde 30 tasarruf yapılacaktır.