BM Güvenlik Konseyi'nde Afganistan'a Yardım Ulaştırmanın Kolaylaştırılması Kararı

 Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi üyeleri Çarşamba günü  oybirliği ile  Afganistan'a yardım ulaştırmanın kolaylaştırılması kararını onayladılar.  Bu kararın onaylanması ile  ekonomik bir düşüş ve çöküş eşiğinde olan Afganistan'a insani yardımların ulaştırılması kolaylaştırılacaktır. Buna rağmen Taliban'ın bu mali yardımlara erişimi mümkün olmayacaktır. 

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin bu kararı, Afganistan'da insani yardımın veya bu tür faaliyetlere desteğin zamanında sağlanmasını sağlamak için gerekli fonların ödenmesine, finansal varlıkların veya ekonomik kaynakların, mal ve hizmetlerin sağlanmasına izin veriyor. Aynı zamanda Taliban bağlantılı kurumlara uygulanan yaptırımları ihlal etmiyor.

Bu karar, Afganistan'daki büyüyen ekonomik sorunları ve krizi ve de Afgan halkının artan yoksulluğu ışığında kabul edilmiş görünüyor, bu yüzden Güvenlik Konseyi'nin tüm üyeleri lehte oy kullandığı görülmektedir. Birleşmiş Milletler Teşkilatı'na göre Afganistan'daki mevcut yoksulluk oranı yüzde 72'dir. Mevcut eğilim devam ederse yoksulluk oranı gelecek yılın ilk yarısında yüzde 97'ye ulaşacak. Birleşmiş Milletler Teşkilatı yetkilileri, Afganistan'ın ekonomik ve sosyal yapısının çökmesini önlemek için finansman yardım çağrısında bulundu. Birleşmiş Milletler Teşkilatı'nın Afganistan özel elçisi Deborah Lions, Afganistan'ın varlıklarının ve sermayelerinin engellenmesinin yanı sıra insani yardımın ülkeye ulaşmasını engellemenin milyonlarca Afgan'lı açlık tehlikesiyle karşı karşıya bıraktığını ve büyük bir Afgan mülteci akını yaratacağını söyledi.

Birleşmiş Milletler Teşkilatı'nın uyarıları, Batı'nın özellikle Amerika Birleşik Devletleri'nde Afgan sermayesi ve malvarlıklarını bloke etme politikasına ve Afganistan'la nasıl başa çıkılacağına dair net bir vizyon sağlayamamasına dayanıyor. Amerika Birleşik Devletleri, 2021 Ağustos ayının ortalarında Afganistan'da Taliban'ın iktidara gelmesinden bu yana Afganistan Merkez Bankası'nın 9,5 milyar dolarlık malvarlığını dondurdu. Şimdi dek de hiçbir ülke resmi olarak Taliban'ı tanımadı. Taliban da hala ABD'nin terör grupları listesinde yer aldığı için Taliban Afganistan'ın varlıklarına erişemeyecek ve bu ülkeye yardım sağlamanın önüne çeşitli engeller konulacaktır. 

 Bu durum, Birleşmiş Milletler Teşkilatı Güvenlik Konseyi'nin iki daimi üyesi olan Rusya ve Çin'in, Batı'nın yaklaşımını, özellikle de Amerika Birleşik Devletleri'nin Afganistan'a yaklaşımına yönelik eleştirilere yol açmıştır. Bu durum, Afganistan'a yardımı kolaylaştıran bir kararın yakın zamanda kabul edilmesi sırasında açıkça ortaya çıktı. Amerika Birleşik Devletleri'nin daha önce önerdiği ve Afganistan'a insani yardım konusunda duruma göre  yaptırımlardan muafiyet tanıma çağrısında bulunan bir önceki karar taslağı, Çin ve Rusya tarafından onaylanmamıştı. Bu yüzden Amerika'nın önerdiği karar taslağı ile ilgili müzakereler çok yavaş ilerlemişti.  Çin, Afganistan Yaptırımlar Komitesi'nin teknik talimatlarının insani alandaki yaptırımların dahil edilmediğini gösterdiğine inanıyordu.  Rusya da bu alanda Çin'in tutumunu desteklemişti.

Bu tepkiler, Amerika Birleşik Devletleri'ni Afganistan'a insani yardımı yaptırımlarının dışında tutmasına zorladı. Afgan halkına yardımı kolaylaştıran Güvenlik Konseyi kararının kabul edilmesine rağmen, kilit mesele Afganistan'daki siyasi durumun ve Taliban'ın Birleşmiş Milletler ve uluslararası güçlerin bakış açısından konumunun belirlenmesidir. Aslında, Taliban'ın hiçbir ülke tarafından tanınmadığı göz önüne alındığında, Afganistan ile çeşitli siyasi, ekonomik, ticari ve güvenlik alanlarında nasıl başa çıkılacağı da belirsizliğini koruyacaktır.