5 devlet kurumunun Taliban tarafından feshedilmesi

Taliban yönetimi, Afgan İnsan Hakları Komisyonu da dahil olmak üzere eski Afgan hükümetinin beş kilit kurumunu feshetti.

Taliban yetkilileri, Afganistan'ın karşı karşıya olduğu ekonomik kriz nedeniyle hükümetteki İnsan Hakları Komisyonu gibi bazı sözde gereksiz kurumların feshedildiğini duyurdu.

Geçen yıl Ağustos ayında iktidara ve yönetimin başına gelmesinden bu yana ilk yıl bütçe tasarısını sunumunda Taliban yönetimi Afganistan'ın bu mali yılda 44 milyar Afgan  yani 501 milyon dolar  bütçe açığıyla karşı karşıya olduğunu duyurdu.   Geçici Taliban hükümetinin sözcü yardımcısı Enamullah Samangani, "Bazı bölümler gerekli görülmedi ve bütçeye dahil edilmedi. Bu nedenle feshedildi. Feshedilen diğer birimler arasında Yüksek Ulusal Uzlaşma Konseyi ve Afgan Anayasasının Uygulanmasını İzleme Komisyonu yer alıyor." açıklamasında bulundu. 

Taliban'ın önceki Afgan hükümetlerinin doğru yanlış mirası olan Afganistan'daki beş kurumu feshetme kararlarının, ülkedeki demokrasiyle doğrudan veya dolaylı olarak bağlantılı kurumlara karşı olduğunu gösteriyor.

 İnsan Hakları Komisyonu, Afganistan Anayasasının Uygulanmasını Denetleme Komisyonu ve bu ülkenin Yüksek Ulusal Barış Konseyi, işlevi cumhuriyet ilkesini ve Afgan halkının temel haklarını korumak olan kurumlardı.

Taliban'ın Afganistan'da demokrasiyle ilgili beş kurumu feshetmesi ve bunların sonunu açıklaması, grubun hala ülkede hala İslam Emirliği kurmaya çalıştığı yönündeki spekülasyonları güçlendirdi. Çünkü  halkların hukukunu ve demokrasi hakkını koruyan kurum ve kuruluşların kaldırılması tekelden ülkenin yönetilmek istendiğini de göstermektedir.  Bu yüzdendir ki Taliban yönetimi bu tür kurum ve kuruluşların var olmasını da gereksiz görmektedir. 

Taliban hükümetinin Afganistan'ın yapısından  temel insan haklarını savunan devlet ve  sivil toplum kuruluşlarını çıkardığı bir durumda, Afganistan mevcut durumda İnsan Hakları Komisyonu veya Anayasa İnceleme ve Denetleme Komisyonu gibi kurumların varlığına ciddi bir şekilde ihtiyaç duymaktadır. 

Afganistan'daki sivil kurumlar kalıcı olarak ülkenin siyasi ve sosyal yapısından çıkarılırsa, halka karşı Taliban hükümeti veya aşırı gruplar tarafından insan hakları ihlalleriyle birleştirilmiş bir tür otoriterlik ve tekelcilik ortaya çıkacaktır. Böylece bu tür ihlalleri  izleyecek ve insanların haklarını tarafsızca savunacak hiçbir kurum kalmayacak. Bu süreç ise hak ihlallerini güçlendirecektir. 

Ayrıca, Taliban'ın Anayasal Denetim Komisyonu'nu feshetme ve bütçe planının dışında tutma planı, grubun Afgan anayasasına inanmadığını ve komisyonu ani bir şekilde feshederek anayasanın geri döndürülemez şekilde kaldırılması yönünde olası bir yol izlediği izlenimini bıraktı. 

Uluslararası toplumun Taliban hükümetine yönelik temel itirazlarından ve eleştirilerinden birinin ve Afganistan'daki Taliban yönetimini resmi olarak tanıma konusundaki isteksizliğinin, grubun demokrasiye bağlılık göstermemesi ve halkın bireysel ve toplumsal haklarını hiçe sayması olduğu ancak Taliban'ın tekrar aynı istikamette hareket ettiği ve  sivil kurumları feshetti söylenmelidir. Bu girişimler ve son adımlar  Taliban'ın tanınmaması konusunda çeşitli bölgesel ve uluslararası kurumları da teşvik edebilir ve Taliban'ı daha büyük bir küresel sorunlar karşı karşıya bırakabilir. 

Görünen o ki, Taliban hükümetinin Afganistan'daki beş devlet kurumunu feshetme hamlesi, grubun kapsayıcı bir hükümetin oluşumuna ve ülkede gerçek bir demokrasinin kurulmasına yönelik tutumu hakkında güvensizliği de artırabilir.