Kabil ve İslamabad Krizini Kontrol Etmek İçin Üçlü Diplomatik Rekabet

Parstoday - Afganistan ile Pakistan arasındaki sınır gerilimlerinin artmasıyla birlikte, bölgesel üç güç olan İran, Suudi Arabistan ve Türkiye arabuluculuk sürecine dahil oldu. Bu girişim, tüm bölgenin güvenliğini tehdit eden krizi kontrol etmeyi amaçlıyor.

Afganistan ve Pakistan arasındaki sınır krizi ikili bir anlaşmazlığın ötesine geçerek bölgesel aktörlerin dikkat merkezine dönüştü. İran, Suudi Arabistan ve Türkiye’nin eşzamanlı olarak bu dosyaya girmesi, işbirliği ve diplomatik rekabetin karmaşık bir sahnesini ortaya çıkardı. Sonuç, Güney ve Batı Asya’daki istikrarın geleceğini etkileyebilir.
-    Krizin Kökenleri
•     Güvenlik sorunları: Pakistan, TTP olarak bilinen Pakistan Tahrik Taliban unsurlarının Afganistan’da barındığını ve Taliban’ın onları kontrol altına almakta etkili olmadığını iddia ediyor. Taliban ise bu iddiaları reddediyor.
•     Sınır anlaşmazlıkları: Çözülememiş tarihi bir mesele olan Durand Hattı, iki ülke ilişkilerini hâlâ etkiliyor.
•     Ekonomik sorunlar: Sınırların kapatılması Afganistan ekonomisine ciddi baskı yapıyor ve sınır bölgelerinde hoşnutsuzluğu artırıyor.
-    Bölgesel Aktörlerin Hedefleri
•     İran: Doğu İran’ın güvenliğini sağlamak ve bölge dışı güçlerden bağımsız bir güvenlik çerçevesi oluşturmak amacıyla bölgesel toplantı önerdi.
•     Suudi Arabistan: Pakistan ile stratejik ilişkilerine dayanarak, bölgedeki geleneksel rolünü yeniden kazanmak için arabuluculuğa hazır olduğunu açıkladı.
•     Türkiye: Pakistan ile yakın güvenlik ilişkilerine ve Afganistan dosyasındaki tarihsel deneyimine dayanarak, bölgesel gelişmelerde etkili bir aktör olarak rolünü pekiştirmeyi hedefliyor.
-    Karşılaşılan Zorluklar
Bu krizde başarılı bir arabuluculuk, Taliban ile Pakistan arasındaki derin güvensizlik, Taliban’ın resmi diplomatik mekanizmalardan yoksun olması, üç arabulucu güç arasındaki potansiyel rekabet, sınır bölgelerinde devam eden güvenlik saldırıları ve Katar ile Türkiye’nin önceki girişimlerinin başarısızlığı gibi birçok engelle karşı karşıya.
-    Olası Senaryolar
•     İyimser senaryo: Üç bölgesel gücün koordinasyonu ve tarafların istekliliği halinde, arabuluculuk sınırların açılmasına, saldırıların azalmasına ve göreli bir istikrarın geri dönüşüne yol açabilir.
•     Kötümser senaryo: Arabulucular arasındaki rekabetin sürmesi ve tarafların derin güvensizliği halinde, kriz çözülemeyecek ve vekalet mücadelelerinin yeni bir alanına dönüşerek bölge güvenliğini daha fazla tehdit edecektir.
Genel olarak mevcut kriz, bölgesel işbirliğinin anlaşmazlıkları yönetme kapasitesi için bir sınavdır. Bu üçlü arabuluculuğun başarısı, bölgesel krizlerin çözümü için yeni bir model oluşturabilirken, başarısızlığı Güney ve Batı Asya’da istikrarsızlığı artırabilir. Bu dosyada üç bölgesel gücün işbirliği ya da rekabeti, önümüzdeki yıllarda bölgenin güvenlik düzeninin geleceğini belirleyecektir./