Mogherini'nin Karnesi

Avrupa son yıllarda dış siyaset ve güvenlik arenasında özellikle de Amerika ile ihtilaflar gibi birçok sorun yaşadı. Bu çerçevede Trump ile Bercam Nükleer Anlaşması hususundaki ihtilaflar en önemli konulardan biri olmuştur. Tüm bu süre çerçevesinde Avrupa, Bercam Nükleer Anlaşmasına katılarak küresel bir aktöre dönüşmüştür.

Bu arada görevi sona eren Federica Mogherini  AB dış siyaset temsilcisi olarak bu alanda ciddi faaliyetlerde bulundu. Cumartesi günü 30 Kasım günü Federica Mogherini'nin AB dış siyaset temsilciliği makamındaki görevi sona ermiş oldu. Mogherini bu münasebetle Twitter'da şöyle bir mesaj yayımladı: " Görevimiz beş yıl yoğun çalışmaların ardından sona erdi. AB'ni güvenilir, çok taraflılığın direği ve insan haklarının katı savunucusu haline gelmesinde katkısı bulunan herkese teşekkür ediyorum. "

Mogeherini daha sonra bundan sonra AB dış siyaset temsilcisi makamına gelen Josef Borrel'e başarılar diledi. AB dış siyaset temsilciliği makamına gelmeden önce Federica Mogherini İtalya dışişleri bakanı olarak görev yapıp İran ile varılan nükleer anlaşmada önemli bir rol oynadı. 

AB son yıllarda mülteciler sorunu, birliğin eski ve yeni üyeleri arasında ihtilaflar, Amerika ile Trump döneminde Bercam Nükleer Anlaşması, Paris İklim Anlaşması ve  ticari ve gümrük tarifeleri ile ilgili hususlarda yaşanan sorunlar gibi farklı problemler ile karşı karşıya kaldı.  AB'nin yaşadığı diğer sorunlardan Rusya ile ilişkilerin azalması ve Ukrayna krizinin ardından Doğu Avrupa'da Rusya aleyhinde yer alması ve de Batı Asya alanında özellikle de Suriye krizi ve Filistin meselesine değinmek mümkün. 

Federica Mogherini AB dış siyaset temsilcisi olarak bu meseleler ve krizlere karşı AB çıkarlarını sağlamaya ve korumaya çalıştı. AB ve Amerika ilişkileri hususunda ise Trump'ın tek taraflı yaklaşımının göz önünde bulundurulması ile pratikte Atlantik'in iki tarafında araların açıldığı söylenebilir. 

Brüksel'i ve Washington'u yakınlaştırma çabalarına rağmen Trump'ın ticari, iklimsel, siyasi ve güvenlik alanlarındaki anormal ve mantık dışı tutumları anlaşma için hiçbir fırsat tanımadı. Örneğin Trump ticari alanda koruyucu siyasetler takınarak Avrupa ve Amerika arasında ticari bir savaşın çıkmasına neden oldu. Bercam Nükleer Anlaşması hususunda da Avrupa Birliği bu uluslararası anlaşmanın korunmasını kendi güvenlik ve siyasi çıkarları doğrultusunda görmesine rağmen Avrupa'nın Amerika'ya bağlılığından dolayı Avrupa Birliği ve Avrupa Troykası Bercam Nükleer Anlaşması alanındaki tahhütlerini özellikle de İNSTEX özel mali sistemini hayata geçirmekte başarısız kaldılar. Buna rağmen Mogherini defalarca İran'da bu anlaşmada kalmasını istedi. Tabii bu doğru bir beklenti değildi. 

Avrupa'nın iç krizlerinde özellikle de mülteciler konusunda ise Federica Mogherini Avrupa Birliği üyeleri arasında anlaşma ve uzlaşmaya çalışıp bu krizi istişare yolu ile çözmeye çalıştı. Savunma ve güvenlik alanında ise Federica Mogherini Avrupa Birliği hedefleri doğrultusunda hareket ederek Avrupa'nın bağımsız kapasiteleri ve yapılarının oluşturulması yönünde adım atmaya çalıştı. 

Avrupa dış siyaseti ve güvenliği uzmanı Cornelia Adriana Baciu'nun dediğine göre " Federica Mogherini bu alandaki faaliyetlerinden dolayı ödüle layıktır. Çünkü üye ülkeler arasındaki güvenlik ve savunma iş birliğinin arttırılması yönünde yeni yapılar ve gelişmeler meydana getirildi. "

Toplamda Mogherini'nin başarılar ve yenilgiler karışımı bir karneye sahip olduğu söylenmelidir. Bu çerçevede Mogherini'nin yerine geçen Josef Borrel de az çok Mogherini döneminde var olan sorunlar ile karşı karşıya kalacağı söylenmelidir.