Kanada'nın Suudi Arabistan'a Silah Yasağını Kaldırması

Suudi Arabistan Batı'nın en büyük silah müşterilerindendır. Bu ülke yıllık olarak milyarlarca dolar silah bu ülkelerden alıp depoluyor. Suudi koalisyonu Mart 2015'ten beri Yemen aleyhinde savaş başlatmasına rağmen Batılı ülkelerin bu ülkeye silah satışı devam etmiştir. Bu doğrultuda Kanada ise son zamanda Suudi Arabistan'a silah ve askeri teçhizat satışı yasağını kaldırmak istediğini ve 11.3 milyar dolar değerinde askeri bir sözleşme imzalamak istediğini bildirdi.

Bu çerçevede yüzlerde Dinamics General Şirketi yüzlerce zırhlı araç satışı hususunda Riyad ile müzakereye başlamıştır.  Kanada dışişleri bakanı  François  Phillip Champange ise  bu sözleşme ve müzakereler hususundaki ilerlemelerin Amerika sertifikası ile çalışan General Dinamics şirketi elinin altında binlerce iş fırsatını koruyacağını belirtti. 

Defalarca Suudileri insan haklarını ihlal etmekle suçlayan ve insan hakları öncüsü olduklarını iddia eden Kanadalıların tüm bu tutumlarına rağmen bu girişim Kanada Başbakanı Justin Trudeaux'nun Aralık 2018 açıklamalarından geri adım attığını gösteriyor. Trudeaux o dönemde bu sözleşmenin iptalini istemişti.  Tabii Ottawa şimdi de bu girişimini sözde meşrulaştırmak için Suudiler için bu teçhizatı ve silahları kullanmak hususunda şartlar belirlemiştir. Bu hususta ise Kanada dışişleri bakanı tekrar müzakere edilen sözleşme maddelerine göre Ottawa, Riyad'ın sözleşme dışında bu teçhizatı kullandığını anlaması halinde istediği şekilde bu teçhizatın satış izinlerini erteleyebileceğini yada iptal edebileceğini söyledi. 

Champagne şöyle bir iddiada bulundu:"   Bu Suudi Arabistan'a her şeyi ihraç edebileceği açık bir çek olarak algılanmamalıdır. "

Tabii Kanada dışişleri bakanı bu temelsiz açıklamalarının devamında Suudi Rejime yönelik klişe eleştirilerde bulunarak sözde insan hakları özellikle de Suudi Arabistan'da insan hakları hususunda kaygıları olduğunu da dile getirdi. 

Kanada başbakanı Trudeaux ise bu sözleşmenin detayı ve miktarı ile ilgili bilgi vermedi. Kanada dışişleri bakanı Champagne ise  bu sözleşmenin iptalinin tazminatının  neredeyse bu sözleşmenin miktarına denk geldiğini söyledi.  Kanada 2014 yılında Suudi Arabistan'a Amerika'nın General Dinamics şirketi aracılığı ile hafif zırhlı araçlar ihraç etme anlaşması imzaladı. Bu sözleşme  Kanada tarihinde en büyük askeri anlaşma olup Kanada'nın eyaletlerinden Ontario'nun Güney Batı'sında  3 bin kadar iş fırsatı yarattı.  

Bu şirket ise Kanada hükümetinin tek taraflı olarak bu sözleşmeden ayrılmasının bu şirkete milyarlarca dolarlık zarar verceğini belirtmişti.  Daha önce de Kanada riyakarlık çerçevesinde  Kanada yapımı zırhlı araçların Yemen savaşında kullanılması hususunda kaygılarını bildirmişti. Buna rağmen görünen o ki  Kanadalı silah fabrikatörleri ve devlet adamları için ekonomik çıkarlar insan haklarından daha önemlidir. Bu yüzdendir ki tüm vaatlerine rağmen Suudi Rejime silah satışını devam ettirmek istiyorlar. 

Suudi Arabistan'a tekrar silah satışlarına başlaması aslında Kanada'da sivil  ve siyasi kurum ve kuruluşların da eleştirilerine yol açmıştır. 

Muhalif partilerden Yeni Demokrat Partisi ise şöyle bir açıklamada bulunmuştur:" Ottawa, uygun olmayan insan hakları dosyalarına sahip  despot ve demokratik olmayan bir devlete zırhlı araçlar göndermektedir. Bu sözleşme feshedilmelidir. "

Burada dikkat çekici nokta ise  Yemen savaşında Suudilerin en çok kullandıkları savaş teçhizatları ve araçları arasında hafif zırhlı araçların yer almasıdır.  Tüm insan hakları kurum ve kuruluşlarının Yemenli sivillerin katletilmelerin dair raporlara rağmen  ve de Suudi Rejiminin insan hakları ihlalleri hususunda kınanmasına rağmen  Kanada  Suudi Arabistan'ın teçhizatını karşılamakta ve bu zalimane savaşın devam etmesinde büyük bir role sahiptir.   

BMT İnsan Hakları Yüksek Komiserliğinin raporuna göre  Suudi koalisyonunun Yemen'e karşı açtığı savaşın en büyük kurbanları siviller olmuşlardır. Bu savaş sırasında on binlerce sivil Yemenli hayatını kaybetmiş ve milyonlarca insan da açlıkla göğüs göğüse gelmiştir. Böylece en büyük insani kriz dünyada yaşanmıştır.