Afganistan'da ulusal diyalog vurgusu
Avrupa ve Amerika, Afganistan'da barış ve istikrarın tesisi çağrısında bulunan ortak bir bildiri yayımlayarak, bu ülkede barış ve istikrarın tesisi için ulusal ve kapsamlı bir diyalog gerektiğini ilan ettiler.
Avrupa ülkeleri ve ABD, Afganistan'ın güvensizliğindeki rolleri ve ilgili gruplardan bahsetmeden yaptıkları bildiride, El-Kaide dahil olmak üzere terörist grupların varlığının bu ülkede devam etmesinden endişe duyduklarını duyurdular.
Bu bildiride şu ifadelere yer verilmiştir: "Taliban, terör örgütlerine ve Afganistan'daki faaliyetlerine karşı sürekli önlemler almalıdır."
Bu bildiri, Avrupa Birliği'nin Afganistan özel temsilcisi Thomas Nicholson'ın 23 Ağustos'ta AB'nin Kâbil'e yardımının kapsayıcı bir hükûmetin kurulmasına bağlı olduğunu söylemesinden bir ay sonra yayımlandı.
Avrupa ülkeleri ve Amerika Birleşik Devletleri'nin Afganistan'da ulusal müzakereler yapılmasının gerekliliğine ilişkin bildirisi, Batılı ülkelerin de mevcut durumda Afganistan'ın krizden çıkmak için tek yolunun, tüm kavimlerin ve kabilelerin başkanlarının katılımıyla Afganistan'da ulusal uzlaşma görüşmelerine zemin hazırlamak olduğunu düşündüğünü gösteriyor.
Ağustos 2021'de Afganistan'da yeniden iktidara gelen Taliban grubu, bir yıldan fazla bir sürede, ulusal görüşmeler yapmak için gerekli platformları sağlama iradesine sahip değildi.
Hâlbuki Afganistan'ın komşu ülkelerinde, özellikle İran'da özel bir girişimle, Afganistan'a komşu ülkelerle toplantı formatında çeşitli toplantılar düzenlenerek, bu ülkede tüm etnik grupların katılımına dayalı kapsayıcı bir hükûmet kurma konusu bu toplantıların ana gündemine alındı.
Afganistan, iç savaş ve yabancı işgali ile karşı karşıya kaldığı bir sırada İran son on yıllar boyunca bu ülkenin halkının çıkarlarının temin edilmesi gerektiğini her zaman vurgulamıştır, Afganistan'da Taliban devletinin işe başlamasıyla, tüm kavimlerin katılımıyla kapsayıcı bir hükûmet kurmayı, bu ülkenin siyasi, ekonomik ve güvenlik krizlerinden tek çıkış yolu olarak tanıttı.
Kavim ve mezhep açısından çeşitli bir yapıya sahip olan Afgan toplumunun, bir hükûmet kurmak için mevcut tüm imkânları kullanması gerekiyor ve bu alandaki herhangi bir etnik yaklaşım, bu ülkenin çıkarlarına ve ulusal güvenliğine aykırıdır ve Afganistan'da kriz yaratabilir.
Geçen yaz Afganistan'da Taliban hükûmetinin göreve başlamasından bu yana İran, bu grubun yetkilileriyle ikili veya çok taraflı toplantılarda kapsamlı bir hükûmet kurmanın gerekliliğini defalarca vurgulamış ve bunu Afganistan'ın mevcut kritik aşamayı aşması için tek yol olarak tanıtmıştır.
Afganistan'a yönelik daimi politikasında, istikrar ve barışın tesisi ve tüm kavimlerin ulus-devlet inşası sürecine katılımı konusunu önceliklendiren İran, bu ülkede güvenlik ve istikrarın tesisine yardım etmek için 27 Ekim 2021'de Afganistan'a komşu ülkelerin ikinci toplantısına ev sahipliği yaptı.
Tahran'da Afganistan'a komşu ülkelerin toplantısının on bir maddelik bildirisinde, katılımcılar, tüm kavimlerin katılımıyla kapsayıcı bir siyasi yapının oluşturulmasını, Afganistan'ın sorunlarına tek çözüm olarak gördüler.
Afganistan'da tüm kavimlerin varlığı ile ulusal diyalogların oluşturulmasına yönelik hareket, batılı ülkelerin son zamanlarda dikkat ettiği bir tutumdur.
Son zamanlarda, ABD'nin Afganistan işlerinden sorumlu özel temsilcisi Thomas West, Taliban ile etkileşim ve aktif siyasi partiler ve gruplar arasında müzakerelerin kurulması hakkında konuşmuştur.
Görünen şu ki, Afganistan'da ulusal görüşmelerin gerekliliği konusunda Amerika ve Avrupa'nın mevcut tutumu, İran'ın ilk haftalarda vurguladığı bir konudur.
