Bugünkü sohbetimizde incir meyvesi ve kuru yemiş piyasasını ele almak istiyoruz.

İncir, dünyanın bir çok ülkesinde yetişen meyvelerden biridir. Bu ağacın Akdeniz yöresine ait olduğu belirtiliyor. Yine incir ağacı milattan 4 bin yıl önce Mısır’da ekildiği rivayet edilir. Ahdi atik kitaplarında da incirden söz edilmiştir. İncir Yahudilerin pesah bayramında kullanılan kutsal yiyeceklerden biridir ve kutsal İncil kitabında da bu meyveden cennet meyvelerinden biri şeklinde söz edilmiştir. Kur'an'ı Kerim’de incir anlamında gelen Tin adında bir sure vardır. Bu semavi kitabın 95.suresi olan bu sure şöyle başlıyor: Vettin vezzeytun, yani incire ve zeytine and olsun. Bu ayet için çeşitli tefsirler gündeme getirilmiştir. Bazı müfessirler ayetin görece anlamı ve Allah tealanın bu iki meyvenin üzerine yemin etmesi onların bol faydalarına işaret ettiğini belirtiyor.

Besin maddeleri bakımından incir bol miktarda şeker içermektedir. Kuru incirin nerdeyse yarısı şekerden oluşur. Yine incirin başka meyvelere nazaran daha fazla mineral içerir. İncir meyvesi potasyum, manyezyum, kalsiyum ve fosfor mineralleri A, B ve C vitaminleri zengini bir meyvedir. Tansiyonu ve kanda şeker oranı düşük olan ve aniden yafiyet hissi yaşayan insanlar için incir tüketmeleri uygundur. Zira incirin şekeri hızla küçük bağırsakta cezbolur ve kana karışır.

İncir kanser düşmanı, deri hastalıklarının tedavisinde etkili ve zayıf, kansız ve iştahsız çocukları sağlığına kavuşturmada çok etkilidir. İncir ayrıca lingin gibi lifleri bol miktarda içeren bir meyvedir. Bu tür liflerhallolmaz ve kabızlığı önlemekte bire bir etkilidir.

İncirin diğer bazı özelliklerine az yağlı diyetlerde veya zayıflamak için izlenen beslenme programlarında kullanıldıklarını örnek vermek mümkün. İncirde sodyum ve yağ yoktur ve başka meyveler gibi kollestrolsüzdür.

İncir tedavi özelliği bakımından vücudun fazla terlemesine yol açar. İncir ayrıca vücudun ısısını azaltır ve bağırsakları çalıştırır. Kaynatılmış kuru incir solunum sisteminde ortaya çıkan iltihaplanmalar, zatürriye, böbrek hastalığı, kızamık, çiçek ve benzeri hastalıkların tedavisinde çok etkilidir. Yine kaynatılmış kuru incirin suyunun koyusu nezlenin tedavisinde bire birdir. İncir sindirim sistemini takviye eder ve kabızlığa karşı etkilidir. Yine incirin şırası da depresyonun tedavisi için faydalıdır.

İncir başta İran olmak üzere dünyanın bir çok ülkesinde önemli iktisadi ürünlerinden biridir. İncir besin değerinin yanında iktisadi değeri de çok yüksek olan bir meyvedir ve İran’dan Japonya, Çin, Hong Kong, Vietnam, Malezya, Güney Kore, Tayvan, Irak, Hindistan, Belçika, Hollanda, İngiltere, Azerbaycan Cumhuriyeti ve Fars körfezi kıyılarında yer alan Arap emirliklerine ihraç edilir.

İran’da incirin çeşitli türleri yine bir çok eyalette 50 bin hektarlık bir alanda yetişir ve her yıl yaklaşık 80 bin ton incir bu alandan elde edilir. İran’ın en önemli incir çeşitleri Save’nin sarı renkli kabuğu olan incir, Lorestan’ın siyah kabuklu inciri, Estehban ve Kazerun ve Cehrum ve Neyriz’in yeşil kabuklu inciridir ve ülke genelinde geniş bir alanda ticari amaçlı üretilir.

İran’ın önemli incir meyvesini yetiştiren önemli merkezlerinden biri, Lorestan eyaletidir. Lorestan eyaleti incir üretimi bakımından İran’ın en önde gelen eyaletlerinden biridir. Gerçekte Lorestan eyaleti uygun iklimi ve verimli toprakları ve bol su kaynakları ile beraber tarıma elverişle eyaletlerden biri sayılır, nitekim yöre halkının ekonomisinin temelini tarım oluşturmaktadır. Buna göre de İran’da sulu bahçelerinin ürettiği incirin yüzde 33 kadarı Lorestan eyaletinde üretilir.

Bu arada Lorestan eyaletinin Poldohtar ilçesi İran genelinde siyah incir adı ile bilinir. Siyah incir erken yetişme özelliği sayesinde diğer incir türlerinden çok daha çabuk piyasaya sürülür ve İran genelinde ve başka ülkelerde bir çok taraftarı vardır. Siyah incir Poldohtar ilçesinde geniş çapta yetiştirilir, öyle ki bu ilçe siyah incir üretiminde İran’da birinci sırada yer almaktadır.

İran’ın ürettiği incirin yüzde 90 kadarı ise ülkenin güneyinde, Fars eyaletinde üretilir. Fars eyaletinin inciri, organik incir üretmeye çok elverişli olan şartlar bakımından oldukça yüksek kaliteli bir incir çeşididir. Fars eyaletinde üretilen incirin dünyanın başka ülkelerinde üretilen incirlerle kıyasta üstünlüğünün sebebi, bu incirin üretiminde hiç bir çeşit kimyasal gübre veya tarım ilacının kullanılmamasıdır.

İncir, Fars eyaletinde 20 ilçede yetişir, fakat en çok Estehban, Darab, Neyriz ve Cehrum ilçelerinde yetiştiği bilinir. Aslında dünyanın en geniş susuz yetiştirilen incir ağaçlarının alanı bu ilçelerin kapladığı alanda yer almaktadır. Bu arada İran’da yetiştirilen incirin yüzde 85 kadarı sulama yapılmayan alanlarda yetiştiği belirtilmelidir. Fars eyaletinde incir bağları dağların sert yamaçlarında ve ulaşılması zor olan yüksekliklerde yer alır. Bu bağların bazılarının ömrü iki asır kadardır ve geçmişlerin çabaları sonucunda milli sermaye olarak geride kalmıştır.

Fars eyaletinde Estehban incir üretiminde birinci sırada yer alıyor. Estehban ilçesi dünyanın en büyük susuz incir bağlarını barındıran bir yöre olarak her yıl çeşitli türlerden oluşan 7 bin ton kuru inciri üretmektedir. Uzmanlar Estehban ilçesinde yetişen kuru incirin nitelik ve nicelik ve organik olması bakımından dünyada birinci sırada yer aldığını belirtiyor.

Kuru incir İran’ın dünyada tanınmış en ünlü kuru yemişlerinden biridir. Gerçekte İran dünyada kuru incir yetiştiren ilk ülkedir. FAO’nun belirttiğine göre de Fars eyaletinin Estehban ilçesi dünyanın kuru incir üreten en büyük merkezidir.

Kuru yemiş, üzüm, erik, kaysi, şeftali, vişne, hurma ve incir gibi meyvelerin kurutulmuş şeklidir ve bunlara fındık, fıstık, badem, ceviz gibi çerezleri de eklemek gerekir. kuru yemiş veya kuru meyve, taze meyveleri uzun süre saklamanın en eski yöntemidir. Günümüzde bir çok ülke kuru yemişin önemini farketmiştir ve bu yüzden dünya genelinde kuru yemiş üretimi büyük oranda artmıştır. Nitekim kuru yemişin besin ve ilaç özellikleri sayesinde dünya piyasalarında yerini almıştır. İran ise iklim şartalrı yüzünden çeşitli kuru yemişleri yetiştiren önemli ülkelerden biri sayılır.

İran milleti ta eski çağlardan beri dünyanın önemli kuru yemiş üreticilerinden biri olmuştur ve iç ihtiyacı karşılamanın yanında bu önemli ürünü başka ülkelere ihraç etmiştir.

İran’ın kuru yemiş ihracatı üzüm, erik, kaysi, şeftali, vişne, hurma, dut, iğde ve incir gibi meyvelerin kurutulmuşundan fındık, fıstık, badem, ceviz gibi çerezlere kadar geniş bir yelpazeyi kapsar.

Günümüzde İran’ın tarım sektöründe uygulanan programlardan biri tarım ürünlerinin zayiatını asgari seviyeye düşürmek ve katma değerini arttırmakla kırsal yörelerin ekonomisine katkı sağlamaktır. Bu çerçevede tarım ürünlerine katma değer sağlayacak yan sanayileri geliştirmek çiftçilere ürünlerini koruma ve fiyatların dalgalanmasından daha az etkileme imkanı sağlıyor.

Bu doğrultuda İran’da büyük firmalar faaliyet yürütüyor ve meyvelerden kuru yemiş üretmek ve ambalajlamak gibi alanlarda mekanize sistemleri kullanıyor. Bu firmalar bazen yenilikçilikleri ve yaratıcı düşünceleri ile kullandıkları makineleri randımını arttırıyor ve kimyasal maddelerin yerine su buharı gibi maddeleri kullanarak meyveleri kurutuyor. İranlı firmaların kullandıkları yöntemler ürünlerin özelliklerini ve doğallıklarını korumalarına yardımcı oluyor ki bu da üreticilerin daha fazla gelir elde etmelerine imkan sağlıyor.

Hali hazırda İranlı firmalar elma, kivi, muz, portakal, armut ve şeftali gibi meyveleri de kurutarak piyasaya sürüyor.

Günümüzde İran bu tür kuru yemişlerin ihracatından yılda 2 milyar dolar gelir sağlıyor. Bu ürünler Almanya, Fransa, İngiltere, İtalya, İspanya, İsveç, Norveç, Fars körfezinde yer alan Katar, BAE, Kuveyt ve Asya’da Güney Kore, Çin, Japonya ve ayrıca Avustralya ve Rusya gibi ülkelere ihraç ediliyor.