Pars Today

Bu bölümde İran'ın tarımsal alanındaki yatırım fırsatlarını ve tanınan avantajları konu edineceğiz.

Geçen bölümlerde İran'ın metal ve maden sanayisi, konut ve şehircilik sektörü, petrol, doğalgaz, petrokimya ve doğa dostu enerjiler alanındaki kapasitelerini gözden geçirdik. Şimdi de İran'ın iklimi, kaynakları ve bol toprağı, tarıma el verişli alanları, 80 milyonluk nüfusu, bölgesel ve bölge dışı tüketim piyasalarına erişimi avantajlarından dolayı sulamanın geliştirilmesi ve teknolojik araçların payının arttırılması ve ayrıca tarımsal ürün işleme sanayii ve de ambalaj ve paketleme alanlarında yabancı yatırımda yabancılar için uygun bir zemin mevcuttur. 

Sohbetimizin devamında sizleri İran'ın dünyaca ünlü tarımsal ürünleri ile de tanıştıracağız. 

İran dört mevsimlik bir ülkedir. Dört mevsimlik bir ülke demek yılın 12 ayında farklı bölgelere yolculuk yaptığınızda farklı iklimleri görebileceğiniz ülke çapında aynı anda dört mevsimin özelliklerini görmeniz demektir. Böylece kış mevsiminde bile İran'da yaz, ilkbahar ve son bahar havasını yaşayan bölgeler vardır. Bu husus tüm mevsimler için geçerlidir. İşte bu avantaj yılın farklı zaman dilimlerinde her türlü tarımsal ürünlerin ekilip biçilmesini mümkün kılıyor. 

İran 1 milyon 648 bin 195 kilometre karelik yüz ölçümü ile çok geniş bir ülkedir. Tarım ve ziraat için uygun alanların yaklaşık yüzde 37'isi tarımsal olarak kullanılmaktadır. Ancak geri kalan bu toprakların yüzde 63'ü hala el değmemiş şekilde yerinde duruyor. İran'da hem sulamaya ihtiyaç duyan topraklar hem de yağmurla doyan topraklar mevcuttur. 

İran'daki tarımsal alanlar yaklaşık olarak 16 milyon hektar kadar tahmin edilmektedir. Bu tarımsal alanların yaklaşık yarısı sulu tarım ve yarısı da kuru tarım topraklarıdır. Ancak belirtildiği gibi yeni teknolojilerden yararlanarak tarımsal alanları genişletilebilir. 

İran'ın 80 milyonluk nüfusu ve de 15 komşu ülkeye erişimi tarımsal ürünler ve ekinler için çok uygun bir piyasa kapasitesi yaratmıştır. Bu seçkin özelliklere ilaveten İran'ın stratejik konumu, kara, hava ve deniz yolu ile Avrupa, Orta Asya, Kafkasya, Batı Asya, Hint alt kıtası ve Doğu Asya'ya erişimi kolaylaştırmıştır. Bunun sonucunda ise İran tarım ve bostan ürünleri ve ekinlerini rahat bir şekilde dünyanın dört  bir yanına gönderme şansı artmıştır. 

Bu kapasitelere rağmen İranlı tarımcılar ve çiftçiler tarımsal ürünleri ve ekinlerinin verimliliğini optimum düzeyden uzaklaştıran iki önemli sorun ile karşı karşıyadırlar. Bu iki önemli sorun, sulamanın teknolojikleştirilmesi diğeri de tarımsal ürünlerin işlenmesidir. 

Uluslararası düzeyde bu iki alanda da birçok şirket faaliyet göstermektedir. Bu uluslararası şirketler bu iki alanda İran ile iş birliği yaparak hem kendilerine hem İranlı tarımcılara büyük getiriler sağlayabilir. 

Halihazırda İran tarımsal alanlarının üçte biri kadarından daha azı uygun teknolojik sulama sistemine sahiptirler. İşte bu pay yabancı şirketlerin iş birliği ile dikkat çekici derecede artabilir. 

Bu yüzden İran da ülke çapında tarımsal sulama sistemlerinin geliştirilmesi için tanınmış yabancı şirketlerini iş birliğine teşvik etmeye yönelik destekleyici politikalar izlemektedir. Bu destekleyici politikalar sayesinde yabancı şirketlerin riski de en aza inip elde edecekleri karın artması planlanmıştır. 

İran genelinde suyun geleneksel olarak tüketilmesi kimi eyaletlerde suyun azalmasına neden olmuştur. Ancak İran'da 2019'daki yağmurlar bu yüzeysel su azlığı sıkıntısını büyük bir oranda gidermiş oldu. Ama yine de suyun tarımsal ekinlerin üretiminin artması, gıda güvenliğinin sağlanmasındaki rolünden dolayı halihazırda tarımsal sulama ve su sanayiinde yatırım yapmaya ihtiyaç duyulmaktadır. 

İran su sanayii alanında yatırıma ihtiyacı olan sahalar arasında, tarım alanlarının sulama ve drenaj sistemlerinin yapılması ve selleri ve taşkınları yönlendirme kanallarının yapımına değinebiliriz. 

İran'da tarım sektöründe yatırım fırsatlarının bol olduğunun yanı sıra şehir ve köylere su taşıma sistemleri alanında da ciddi yatırım fırsatları göze çarpmaktadır. Gerçekte İran'daki su sanayisinde faaliyet gösteren şirketler sadece tarımsal alan değil İran'ın kimi şehirlerinde su taşıma sistemleri alanında da faaliyet gösterebilirler. 

İran'ın tarımsal anlamda gelişmeyi sağlamak için ihtiyaçlarından biri de tarımsal ürünler ve ekinlerin işlenmesi sanayiinde yatırıma zemin hazırlanmasıdır. Tarımsal anlamda ürün işleme sanayii, fiziki ve kimyasal değişiklikler, koruma, depolama ve paketleme gibi süreçlerinden oluşmaktadır. Yabancı şirketler ise ürün işleme, paketleme ve ambalaj ayrıca markalaştırma alanındaki tecrübeleri ile düşük bir yatırım ile büyük bir kar elde edebilirler. Zaten uygun ve iyi paketleme imkanı, tarımsal ürünlerin piyasada dağıtımı ve tüketim oranını da ciddi derecede etkilemektedir. 

İran'ın bağ bostan ve tarımsal ürünleri ve ekinleri ile ilgili istatistikler göz önünde bulundurulduğunda bu ürünlerin üretiminin artmakta olduğu gözlemlenmektedir. Nitekim 2016 yılında İran'da 82 milyon 600 bin tonu aşkın  tarımsal ekin üretilmiştir. 2016 yılında 22 milyon 400 bin ton bağ ve bostan ürünleri üretilmiştir. Bu rakam ise 2010 yılına göre ikiye katlanmıştır. Tabii bu sektöre yabancı şirketlerin yatırım yapıp üretim ve ürün işleme sanayisinin iyileştirilmesi ve güncelleştirilmesi ile İran'ın bu alandaki kapasitesi de oldukça artıp çevre ülkelerin tarımsal ihtiyaçlarını bile karşılayacak duruma gelecektir. 

Birleşmiş Milletler Teşkilatı'na bağlı Gıda ve Tarım Örgütü-FAO'nun verilerine göre ise İran'ın tarım sektörü bağ ve bostan ürünleri çeşitliliği açısından Türkiye ile beraber Çin ve Amerika'nın arkasından dünyanın üçüncü sırasında yer almaktadır. Bu istatistiklere göre İran 22 tarımsal ürünün üretimi alanında dünyanın ilk beş ülkesi arasında yer almaktadır. Safran, İran fıstığı, nar, dut türleri, hurma, ceviz, soğan, elma, salatalık, üzüm, badem, kavun, kayısı, nohut, mercimek, kiraz, vişne, domates, karpuz, şeftali, mandalina, limon ve portakal İran'ın ihraç ettiği tarımsal ürünlerden sayılır. 

Dünyanın safran üretiminin yüzde 80'i, fıstık üretiminin yüzde 60'ı, hurma üretiminin yüzde 19'u, ceviz üretiminin yüzde 12'isi, kuru üzüm ve kayısı üretiminin yüzde 8.5'i ve türlü limonların üretiminin yüzde 8'i İran'da yapılmaktadır. 

Kıymetli dinleyiciler sohbetimizin devamında İran'ın tanınmış tarımsal ekinleri arasından safran, fıstık ve hurma ile ilgili konuşacağız. 

İran, safran üretimi ve ihracatında dünyada birinci konumdadır. 

İran İslam Cumhuriyeti Tarımsal Eğitim ve Bilimsel Çalışmalar Derneği üyesi Ferhûd Gol Muhammedi bu hususta şöyle diyor: "Safran dünyanın en pahalı tarımsal ve eczacılık ürünü olarak İran'ın ihraç edilen ürünleri arasında özel bir konuma sahiptir. Halihazırda İran dünyanın en büyük safran üreticisi ve ihracatçısıdır. Böylece bu ürünün dünyadaki üretiminin yüzde 65'ten fazlası İran'da yapılmaktadır. İran'da safranın üretimi ve ihraç edilme  süreci, ekilme, biçilme ve işlenme, kalite kontrolü, paketlenme, pazarlama ve satılmaktan oluşmaktadır. Bu ürünün uluslararası alandaki ticareti ve üretimi her zaman İranlılar tarafından yönetilmiştir. Şimdi ise İran'ın Horasan eyaleti dünyanın en kaliteli safranını üretip dünyanın en büyük üreticisidir. "

İran fıstığı da safran gibi ekonomik açıdan büyük bir öneme sahiptir. Öyle ki yeşil altın olarak bile adlandırılmıştır. Bu tarımsal ürün eskilerden beri İran'ın petrol dışı ihracatında önemli bir yer almıştır. 2009 ila 2014 yılları arasında Amerika, İran, Türkiye ve Suriye dünya fıstığının en büyük üreticileri olmuşlardır. 

İran'da fıstık tarım alanları yaklaşık  440 bin hektar olarak tahmin edilmektedir. İran'ın güneyinde bulunan Kerman eyaleti özellikle de Rafsancan şehri İran'ın fıstık üretimi merkezi sayılır. İran fıstığı üretiminin yüzde 80'i bu bölgede gerçekleşmektedir. Yezd ve Horasan fıstıkları da bölge ve dünyada ikinci sırada yer almaktadır. 

İran'ın 2009 yılında fıstık üretimi 180 bin ton iken,  2016 yılında 310 bin tona yükseldi. Safran ve fıstığın yanı sıra İran'ın ihracat listesinde yer alan tarımsal ürünlerden biri de hurmadır. Bu ürünün yıllık üretimi 1 milyon 100 bin tona ulaşmıştır. İran dünyanın en büyük ikinci hurma üreticisi olup en çok hurma çeşidine sahip ülkedir. İşte bu ihraç edilen ürünlerin  üretiminin artması için özellikle de ürün işleme alanında büyük bir yabancı yatırıma ihtiyaç duyulmaktadır.