Bu bölümde Ehli Kitap'tan olmayan azınlıkların İslam açısından konumunu ele alacağız.

Hz. Ali as açısından  Ehli Kitap'ın  mal ve namus güvenliği tıpkı Müslümanların mal ve namus güvenliği hükmündedir.  Bu yüzdendir ki  Hz. Ali as  Muaviye ordusunun  Ehli Zimmet'ten olan gayrı Müslim ve Müslüman kadınlara  el uzattığını ve onların depolarını talan ettiğini duyunca abası yerlerde süründüğü sırada minbere çıktı ve şöyle buyurdu:"   onlardan birinin   İslam'ın sayesinde mal ve canı güvence altına alınan Müslüman bir kadının  ve gayrı Müslim bir kadının evine girdiğini onların ayak süslerini, kolyelerini ve küpelerini zorla aldığını  hem de kadınların  yalvarıp yakardığını duydum.  Bu olaydan dolayı bir Müslüman esef duyarak hayatını kaybetse bile  azarlanmamalıdır. Bence bu ölüm tam da yerinde olur. "

Allah Resulü Hz. Muhammed saa ise İslam hükümeti sığınmasında bulunan   Ehli Zimmet ile uzlaşma ve onlar ile beraber yaşama önemi hususunda  da önemli noktalara vurgu yapıp kim ki İslam sayesinde bulunan bir şahsa zulüm yaparsa , onu aşağılarsa ve  ona kapasitesinden daha fazla yük ve görev  yüklerse   kıyamet gününde  Allah Resulünün düşmanı olacağını belirtiyor.  Buna esasen Hz. Muhammed saa şöyle buyurmuşlardır: Zimmet ehlinden olanlara da eziyet eden bizim düşmanımızdır. "  Böylece kimse başka dinlerin mensuplarına, can, mal ve namuslarına zarar verme hakkına sahip değildir.  

Şimdiye kadar programımızın 13 bölümünde bahsettiklerimiz  dini azınlıkların hakları ile ilgili idi.  Bu doğrultuda Yahudilik, Hristaynlık ve Zerdüştilik, Saibilik ve benzer kitaplara sahip ilahi dinlerin İslam'daki haklarını ele aldık. 

Geçmişte ise sadece tanınmış azınlıkların   Zimmet anlaşması ve cizye vergisi sayesinde İslami toplumda dini ve akide özgürlüğü ve ekonomik faaliyetlerde bulunma özgürlüğü haklarına sahip olabilecekleri düşünülüyordu. Bu çerçevede  ilahi kitaba sahip olmayan azınlıklar ve ilahi olduklarını iddia eden azınlıklar örneğin Saibiler ve ilahi olduklarını iddia etmeyen müşrikler ve mülhitlerin de toplumsal haklara sahip olmadıkları  ya İslam'ı kabul edip ya da öldürülecekleri düşünülüyordu.  Sonuçta böyle gruplar da  İslami toplumda varlık gösteremeyip toplumsal avantajlar ve  haklardan bile yoksundu.    

Son dönemde ise kimi Şii ve Sünni hukukçulardan bir grup  bu alanda yeni hususlara odaklanmışlardır.  Buna esasen   tüm ilahi ve gayrı ilahi milletler tabii İslami devlet ile savaşmamak ve barışçıl bir şekilde yaşamak şartı ile    İslami toplumda da  toplumsal, akide ve ekonomik  güvenliği hakkından yararlanabilirler.   Bu durumda  İslam'ın hukuki düzeni  hiçbir zaman  bu kişilere engel oluşturmayacaktır. Bu tür kişiler  sırf tavsiyeler çerçevesinde ve öğüt mahiyeti taşıyan çağrılarla İslam'a davet edilebilir. 

Çağdaş  fakihlerden Mohsen Eraki  ise  El Hekem fi İslam isimli kitabında şöyle yazıyor:"  Kitaba sahip olan azınlıklar, İslami ülkede saygın sayılıp belli görevleri ve hukuki hakları bulunmaktadır.  Diğer azınlıklara karşı da İslam kötü davranmıyor.  Tam tersi  onların İslam'a yönelmeleri için  uygun ortamı hazırlar.  Buna esasen  Allahu Teala  Nahl suresinin  12'inci ayetinde şöyle buyurur:" «ادْعُ إِلی‏ سَبیلِ رَبِّکَ بِالْحِکْمَةِ وَ الْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ وَ جادِلْهُمْ بِالَّتی‏ هِیَ أَحْسَنُ إِنَّ رَبَّکَ هُوَ أَعْلَمُ بِمَنْ ضَلَّ عَنْ سَبیلِهِ وَ هُوَ أَعْلَمُ بِالْمُهْتَدینَ»"

"﴾125﴿   Rabbinin yoluna hikmetle ve güzel öğütle davet et; onlarla en güzel yöntemle tartış. Kuşkusuz senin rabbin, yolundan sapanların kim olduğunu en iyi bilendir; O, doğru yolda bulunanları da çok iyi bilir." 

Bu ayete göre davet için üç yöntem sunulmuştur: "Argüman, hitap etme ve tartışma"   Bu yöntemler ise  anılan ayette, hikmet, öğüt ve tartışma kelimeleri ile belirtilmiş ve hasene ve Ahsen  vasıfları ile süslenmiştir.   Böylece bu yöntemlerin en iyi şekilde uygulanmasına vurgu yapılmıştır.  Ayetin sonunda ise    Allah'ın en iyi bilen olduğu, sapanları  ve hidayete erenleri en iyi şekilde tanıdığı belirtiliyor.  Böylece davet için gerekli olan en önemli etkenin de iyi tartışma ve iyi öğüt ve hikmet olduğu belirtilmektedir. 

Gayrı Müslimlerin  İslam'a yönelmesi için  zemin hazırlamalar etkili olmadığı durumunda İmam Ali as'ın Malik Eşter'e yazdığı mektuptaki  hüküm geçerli olur.  Buna esasen Hz. Ali as şöyle buyurmuştur:" İnsanlar iki gruptandırlar.  Ya senin dini kardeşin ya da yaratılışta seninle aynı olanlar. " 

Allah Resulü Hz. Muhammed saa ve İmam Ali as siyerlerinde de  kitap sahibi olmayan Ehli Kitap'tan olmayan dini azınlıklara mensup olanlara kılıç ve kaba kuvvet ile İslam'ı kabul ettirme gibi bir durum söz  konusu olmadı.   Allahu Teala da  Gaşiye suresinin 21 ve 22'nci ayetlerinde  Hz. Muhammed'e şöyle hitap ediyor:"  «فَذَکِّرْ إِنَّما أَنْتَ مُذَکِّرٌ، لَسْتَ عَلَیْهِمْ بِمُصَیْطِرٍ»

"﴾21﴿ Artık sen öğüt ver, çünkü sen ancak bir uyarıcısın."﴾22﴿  Onlara egemen bir zorba değilsin."

 Allahu Teala  bu ayetlerde Peygamber Efendimiz'e insanları zorla Müslüman yapmaması gerektiğine vurgu yapıp gönülleri kazanarak bunu yapmasına odaklanmasını istiyor.  Allahu Teala  Peygamber Efendimiz'in   zorla yönetim yapamayacağını,  onların kaderlerine hüküm süremeyeceğini, onların uhrevi cezalarını ve mükafatlarını belirleyemeyeceğini, görevinin sırf aydınlatma ve öğüt verme olduğunu hatırlatıyor.  Bu yüzden  Peygamber Efendimiz'den zaten bu büyük ve geniş yelpazeli görevle yetinmesini ve tam sabırlı bir şekilde ilahi mesajları iletmesini istiyor. 

İslam'ın her zamanki sloganı  Bakara suresinin 256'ncı ayetinde«لا إِکْراهَ فِی الدِّینِ قَدْ تَبَیَّنَ الرُّشْدُ مِنَ الْغَیِّ» olduğu gibi "  dinde zorlama yoktur. Doğru eğriden açıkça ayrılmıştır."ifadesi olmuştur.   Bu ayette Allahu Teala  açık bir dille  doğru ve yanlış yolu   ayırdığını  ve herkese bu yolu tanıttığını ifade ediyor.   Bu da  itikadi ve gönülle alakalı bir husus olan dinde zor ve  kaba kuvvetin bir anlamı olmadığı insanın seçme hakkına  sahip olduğunu  gösteriyor.  

İnsanları şehadet getirmeye mecbur bıraksanız bile  bu zoraki şehadet getirme  dini kabul etmek anlamına gelmez.  Öte yandan birini şirk içerikli sözler sarfetmeye zorlamakla o şahıs müşrik veya kafir olmaz.  Bilindiği üzere İslam'da cihat hep  tağut ile mücadele ve zorbalığa dayalı düzenlerin  yıkılması  için olmuştur.  Bu çerçevede  bu haksızlıklara karşı susmak da insanlığa büyük bir cefadır.  Buna ilaveten  Kuran-ı Kerim'in birçok ayetinde de kafirlere hitaben şöyle buyrulmuştur:" «هاتُوا بُرْهانَکُمْ إِنْ کُنْتُمْ صادِقینَ»، 

""Eğer sözünüzde doğru iseniz kesin kanıtınızı getirin!"

Allah'u Teala'nın da memnun kaldığı din Al-ı İmran suresinin 19'uncu ayetine göre  İslam dinidir.  Kuran-ı Kerim ise hidayet kitabı olup   İslam'ın   Allahu Teala nezdinde kabul gören din olduğunu tasdiklemiştir. Bu çerçevede Al-ı İmran suresinin 19'uncu ayetinde şöyle buyrulmuştur: "«إِنَ‌ الدِّینَ‌ عِنْدَ اللَّهِ‌ الْإِسْلاَمُ‌ وَ مَا اخْتَلَفَ‌ الَّذِینَ‌ أُوتُوا الْکِتَابَ‌ إِلاَّ مِنْ‌ بَعْدِ مَا جَاءَهُمُ‌ الْعِلْمُ‌ بَغْیاً بَیْنَهُمْ‌ وَ مَنْ‌ یَکْفُرْ بِآیَاتِ‌ اللَّهِ‌ فَإِنَ‌ اللَّهَ‌ سَرِیعُ‌ الْحِسَابِ‌»،

"﴾19﴿ Kuşkusuz Allah katında din İslâm’dır. Kitap verilenler, ancak kendilerine ilim geldikten sonradır ki, aralarındaki hak tanımazlık yüzünden ayrılığa düştüler. Allah’ın âyetlerini inkâr edenler bilmelidirler ki Allah’ın hesabı çok çabuktur."

Özet olarak  Kuran-ı Kerim ayetlerine esasen  İslam'ın Allah katında kabul görmüş bir din olduğu söylenmelidir.  Bu din tam ve kapsamlı olduğundan dolayı    Ehli Kitap'tan olmayan gayrı Müslimlere bile   haklar tanımış ve bu haklardan da gaflet etmemiştir.  İslam dini de  Kuran-ı Kerim'de ve Ehli Beyt siyeri çerçevesinde Müslümanların gayrı Müslimlere nasıl davranacağı kurallarını belirlemiş ve  mensuplarına  hatırlatmalarda bulunmuş ve onlar için belli görevler  yüklemiştir.