İslam'da Ahlak-11
Ekim 13, 2020 14:11 Europe/Istanbul
Bu bölümde İslam'da iyi ahlaki özelliklerin bazılarını ele almaya çalışacağız.
Hatırlanacağı üzere geçen sohbetimizde insani ilişkileri güçlendirmek ve sağlamlaştırmak istiyorsak İslam öğretilerine göre kötülüklerden ve yanlış davranışlardan sakınmamız gerektiğini olumlu ve yapıcı tutumlar çerçevesinde diğer insanları kendimize çekmeye çalışmamız gerektiğini söyledik.
Gönülleri yakınlaştırmakta etkili rol oynayan ve empati duygusunu geliştiren ahlaki özelliklerden biri de iyi huyluluk ve güzel huylu olmaktır. Tabii ki bundan kastımız dönemsel, maslahata dayalı riyakarca davranışlar değildir. Kastımız daimi ve sürekli olarak iyi davranmak ve aldatıcı riyakar tavırlardan ve gösterişlerden uzak durmaktır. İslam'ın ahlaki ekolünde yetişen bir insan her halükarda belli bir hedef gütmeden ve garazkarlık yapmadan diğerlerine iyi davranır.
İmam Sadık as'a birisi şöyle sorar, "İyi huylu insanın özellikleri ve emareleri nedir " diye. İmam Sadık as ise şöyle buyurur:" Diğerlerine karşı mütevazı ve alçak gönüllüdür. İyi ve güzel konuşur ve açık yüzlü olarak insanların karşısına çıkar. "
İşte Özel Muhammedi İslam'ın yetiştirme kültüründe iman ve dini inançlar ile ahlaki değerler ve ilkeler arasında temel bir bağ söz konusudur. İmam Bakır as'ın bu yöndeki buyurdukları bu gerçeği göstermektedir. İmam Bakır as şöyle buyurur:" İman açısından insanların tastamamı, güzel huylularıdır. "
İşte bu temel ilke toplumun içinde insanların bir birlerine davranışlarında tecelli etmelidir. Değerler ve ahlaki kerametlerin tam bir mazharı olan Allah Resulü Hz. Muhammed saa ise bu hususta şöyle buyurmuşlardır:" En faziletliniz ve en üstününüz diğerlerine iyi davrananızdır.Mütevazı bir şekilde insanlarla oturup kalkan onlara yakınlaşan ve onlara sıcak ve samimi davrananızdır. Böylece diğerleri de onunla bağ kurmaya ve ona yaklaşmaya daha da rağbet gösterirler. "
İslam'ın değersel göstergelerinden biri de Kuran-ı Kerim ayetlerinde ve İslam'ın rivayetlerinde vurgu yapılan Allah yolunda cihat etmektir. Bu çerçevede Allah yolunca cihat edenler hep övülmüş ve eşsiz konuma sahip olduklarına vurgu yapılmıştır. Unutulmamalıdır ki İslam'ın ahlaki kültüründe iyi ahlak için öngörülen mükafat Allah yolunda cihat etmek kadar değerlidir. İmam Sadık as ise bu hususta şöyle buyuruyor: " Muhakkak ki Allahu Teala'nın iyi ve güzel huylu insanlara tanıdığı mükafat gece gündüz Allah yolunda cihat edenlere verilen mükafat kadardır. "
Buna ilaveten iyi ve güzel huyluluk, gönüllere şefkat tohumlarını da ekip dostane ve samimi ilişkilerin sağlamlaştırılmasında da temel rol oynar. Çünkü doğal bir şekilde her toplumun bireyleri iyilere sevgi besler ve onları severler. Bu doğrultuda ise İmam Bakır as şöyle buyurmaktadır:" İyi, güzel huylu ve açık yüzlü insanlar insanlarda şefkat duygusunu kabartırlar. .."
Bir diğer yandan ise toplumsal ortamda şefkat ve iyilik tohumları serpildiği zaman ve gönüllerde iyilik çiçekleri yeşerdiği zaman zarar verici kin ve nefret dikenleri de ortadan kalkıp yok olur. Cahiliye döneminde şefkat ve merhamet dolu davranışları ile kin ve öfke ateşini söndüren ve gönülleri bir birine yaklaştırmayı başaran Allah Resulü ise bu hususta şöyle buyuruyor:" İyi huyluluk ve açık yüzlülük kini gönüllerden silip süpürür. "
İlginçtir ki iyi ve güzel huyluluk genelde de iyilik insanlık topluluklarının bayındırlığı ve gelişmesinde de önemli rol oynuyor ve oluşturduğu ruhsal ve psikolojik huzur dolayısıyla neşeli ve lezzet verici bir hayata zemin hazırlar ve böylece ömürlerin uzaması ve beklenen yaşam süresinin artmasına yol açar.
İmam Sadık as ise bu gerçeğe değinerek şöyle buyurmuştur:" İyi ve güzel huyluluk evleri cennet eder ve ömrü de arttırır. "
Belki de iyilik ve evlerin cennetleşmesi ve ömrün artması arasında nasıl bir bağ var diye soruyorsunuz. Kuşkusuz bir toplumda iyilik ve güzel huyluluk kültürü hakimse barış ve huzur da toplumun derinliklerine iner ve evlere ve yaşam bileşenlere de nüfuz edip kin ve savaştalepliği de etkisiz hale getirip ızdırapları ve sıkıntıları da azaltır. İşte böylece ömürler uzar ve beklenen yaşama süresi de artar.
Bildiğiniz üzere mevcut çağda depresyon gitgide artmakta ve erken ölümler de pik yapmaktadır. Bunun en önemli sebebi ise iyilik, insanseverlik ve iyi huyluluk yerine güç ve servet mihraklarının savaş, kincilik ve tefrikacılık alevlerini körüklemeleridir. Bu kesim insanlık topluluklarının huzur ve rahatlığını kaçırmışlar ve onun yerine yıkım ve yaşam ana hatlarının yıkılmasını ve yok olmasını getirmişlerdir. Böyle bir siyaset sonucu da hepimizin huzuru kaçmış sayılır.
