İslam İnkılabının İkinci Adımı, Üretimde Atılım-8
Ekim 13, 2020 14:12 Europe/Istanbul
Bu bölümde stratejik ihtiyaçların ve gereksinimlerin doğrultusunda üretimde öngörülen atılımları özellikle de protein kaynağı sayılan deniz ürünlerinin üretiminin arttırılmasını ele alacağız.
İslam İnkılabı Lideri mevcut hicri şemsi yılı adlandırmalarında direniş ekonomisinin güçlendirilmesi çerçevesinde protein kaynağı sayılan deniz ürünlerinin üretiminin geliştirilmesine de vurgu yapmışlardır. İslam İnkılabı Lideri iş ve işçi haftası dolayısı ile yaptıkları konuşmada ise genel olarak üretimin, milli ve güçlü bir ekonominin şekillenmesinde temel etken olduğunu da belirttiler.
İslam İnkılabı Lideri mevcut yılı üretimde atılım yılı olarak adlandırmalarında üretimin milli ekonominin şekillenmesindeki önemine vurgu yaparak sözlerine şunları da eklediler:" Üretim ülkenin ekonomisi için hayati bir önem taşımasına rağmen siyasi, toplumsal ve kültürel açıdan da önem taşıyor. Öyle ki bir milletin temel ihtiyaçlarını gidermekteki kabiliyetini, özgüvenini ve izzeti nefsini arttırır ve toplumsal refaha, gayrı safi milli üretimin artmasına, ihracatın gelişmesine ve ticari malların ihracatından dolayı kültürel etkileşime yol açar. "
İran İslam Cumhuriyeti deniz ürünleri bilim-araştırma enstitüsü başkanı Mahmud Behmeni ise bu hususta İslam İnkılabı Lideri'nin de sözlerine değinerek kafeste balık yetiştirmenin deniz ürünleri alanında atılıma yol açabileceğine vurgu yapıp şöyle bir değerlendirmede bulunmaktadır:" Bu daldaki gelişme, tatlı su tüketimini azaltmasının yanı sıra gıda olarak kullanılan deniz ürünleri üretiminde de atılıma yol açabilir. "
Deniz ürünleri bilim-araştırma enstitüsünün asıl misyonlarından biri de karides, yosun ve suda yaşayan bitkilerin üretim tarlalarını yönetmek ve yetiştirme şekillerinin eğitimini yapmaktır. Bu doğrultuda alabalık, sazan balığı, karides gibi deniz canlılarının genetik olarak ıslahı, çipuranın tarlalarda ve seralarda yetiştirilmesi projeleri hayata geçirilmek istenmiştir.
Tatlı su çipura balığı ise yüksek üretkenlik oranı, tadı, kemiksiz olması, düşük fiyatı, farklı iklimlerde yetiştirilebilmesi, tatlı suya ihtiyaç duyulmaması, ekonomik olması, sıkı bir yetiştirme dönemine sahip olmasından dolayı diğer deniz ürünlerine göre daha uygun bir seçenektir.
Bu özelliklerinden dolayı tilapia olarak bilenen tatlı su çipurası balığı 140'ı aşkın ülkede üretilmekte ve toplam mali değeri de yaklaşık 5 milyar dolar kadar tahmin edilmektedir. Uzmanların söylediğine göre İran yıllık olarak 1 milyon ton kadar balığını kafeste yetiştirme kapasitesine sahiptir. "
Aslında deniz ürünleri alanında üretimde atılım, üretim modelinin değiştirilmesi, daha fazla çalışmak ve milli üretim ve yerli işgücüne ve sermayeye güvenmeye bağlıdır. Kafeste balık yetiştiriciliği ve deniz suyunun kullanılması istihdam yaratıp gelir kaynağı oluşturmasının yanı sıra tatlı su tüketimini de belli bir düzeyde azaltmaktadır.
Üretimi el verişli olan verimli balıklar ve deniz canlılarının üretimin artması alanında 5 yıl önce Mersin morinası türü havyarın yetiştirilmesinin başlamasının ardından geçen yıl da ilk kez İran'ın Kuzeyinde bulunan Astara limanında çuka balığı türünden 3 kilogram havyar balığı üretildi ve genel olarak da bu tür balıkların yetiştiriciliği gelişti.
Şimdi de Mersin morinası, İran Mersin Balığı, yıldızlı Mersin balığı, Rus mersin balığı, Sibirya balığı ve şip balığı iç ve dış piyasaların ihtiyaçlarını gidermek üzer ülke genelinde üretilmektedir.
Bu alanda ülkenin Kuzeyinde bulunan Astara, soğuk ve sıcak su balıklarının yetiştirilmesi alanında öncü şehirlerden sayılır. Bu liman kent, özellikle de havyar balıkları yetiştiriciliğine odaklanarak Gilan eyaletinde tanınan ve kaliteli markaların altına da imza atmıştır.
Ülke genelinde ise deniz ürünlerinin üretiminin artmasına odaklanılarak havyar balıkları üretimi de geçen yıla göre yüzde 20 büyümüş ve böylece havyar balıkları eti üretimi de artmıştır. 6'ncı gelişme vizyonuna göre avlama hacmi 630 bin tona ulaşmalıydı. Ancak ibreler 700 bin ton daha fazla balık avlandığını gösteriyor. Bu da yüzde 10 kadar tahminlerin ötesinde deniz ürünlerinin üretildiğini gösteriyor.
Deniz Ürünleri Bilim-Araştırma Enstitüsü eski başkanı Muhammed Purkazemi ise alabalığın tatlı su canlısı ve yerli olmayan bir balık türü olarak yetiştirildiğine değinerek şöyle diyor:" İran deniz ürünleri örgütünün açıkladığı rakamlara göre ülke genelinde 140 bin tonu aşkın alabalık üretilmiştir. Bu bakımdan İran dünya genelinde tatlı su alabalığı üretimi alanında birinci konumdadır. "
Sağlıklı beslenme sağlıklı yaşamın olmazsa olmaz boyutlarından sayılır. Deniz ürünleri tüketimi ise bir toplumun sağlık oranının yüksek olmasından çok etkilidir. Dünya Sağlık Örgütü ise deniz ürünlerinin insan sağlığı ve hastalıkların önlenmesindeki etkisinden dolayı hafta içerisinde 2 öğün deniz ürünleri ve balığın tüketilmesini öneriyor. Dünyada deniz ürünleri tüketimi kişi başına 20 kilogram ve İran'da ise bu rakamın yarısı kadarıdır.
1398 yılında İran 120 bin ton kadar deniz ürünleri ihraç etmiştir. Bu ihracatın değeri ise yaklaşık 400 milyon dolar kadar olmuş ve deniz ürünleri ticaretinin bilançosunu olumlu yönde etkilemiştir.
Karides üretimi alanında ise 6'ncı gelişme vizyonuna göre 46 bin ton kadar üretim yapılmalı idi. Ancak bu alanda da yüzde 10'luk daha fazla üretimin yapıldığı gözlemlenmektedir.
Soğuk su balıkları alanında da kaliteli alabalık üretimi sahasında ciddi girişimlerde bulunulmuştur. Tahminlere göre ise 170 bin ton soğuk su balığı ve 130 ton da sıcak su balıkları üretimi gerçekleştirilecektir.
Bilimsel yöntemlere ve modellere dayanarak deniz ürünlerinin üretiminin arttırılması ve bu alanda kendine yeter hale gelmek ekonominin önemli bir parçası olarak üretimde atılımı gerçekleştirmeye yardımcı olabilir.
Zaten düşmanların İran milletine karşı uyguladıkları baskılara bakılınca bu alandaki faaliyetlerin ne denli önemli olduğu da gözler önüne serilmektedir. Bu yüzden üretimde atılım yönünde hareket etmek baskılar karşısında kırılganlık oranını da düşürür ve zayıf ekonomik yanları ekonomik tehditler ve baskılardan kurtulma yönünde güçlü noktalara dönüştürür.
