2021 yılında Suriye’nin en önemli gelişmeleri

2021 yılında bazı ülkelerin önemli gelişmelerini gözden geçirdiğimiz yıl sonu programımızda sizlerle birlikteyiz. Bugün 2021 yılında Suriye’nin en önemli gelişmelerini gözden geçirmek istiyoruz. Birlikte dinleyelim.

Suriye 2021 yılında iç ve dış politika alanlarında önemli gelişmelere sahne oldu. Suriye’de son on yılda ikinci kez cumhurbaşkanlığı seçimleri 26 Mayıs 2021’de düzenlendi. Bu seçimlerde sosyalist birlik partisinden Abdullah Sulum Abdullah ve muhalif çevrelerinden Mahmut Ahmet Merei Suriye Cumhurbaşkanı Beşar Esad ile rekabet etti. Seçimlere Rusya ve İran’dan heyetler gözlemci olarak katıldı. Seçimlerin sonunda yapılan açıklamada, Beşar Esad oyların yüzde 95 kadarını kazanarak dördüncü kez art arda Suriye Cumhurbaşkanı seçildi. böylece Esad yedi yıl daha iktidarın başında kalma hakkını kazandı.

Suriye’de cumhurbaşkanlığı seçimlerinin güvenli ve başarılı bir şekilde düzenlenmesi Şam yönetimi için önemli bir kazanımdı. Bu seçimlerin önemli noktası, düzenlendiği coğrafyaydı. Cumhurbaşkanlığı seçimleri Suriye coğrafyasının büyük bir bölümünde düzenlendi. Seçimler hatta Türkiye ve desteklediği milis güçlerin işgali altında bulunan Rasulayn, Afrin ve diğer bölgelerde ve yine teröristlerin kontrolünde bulunan İdlib’de de düzenlendi. Suriye yönetimi ülkenin kuzeydoğusunda kontrolü altında bulunan Haseke ve Kamışlı gibi bölgelerde de seçimleri düzenledi.

Suriyeli siyaset meseleleri uzmanı Cuma İsa bu konuda şu değerlendirmede bulundu:

Uluslararası toplum yurt içinde ve dışında Beşar Esad’ı seçmek için seçimlere yoğun bir şekilde katılımdan hayrete düştü ve özellikle düşmanların Suriye’yi ve liderini devirmek üzere uyguladıkları planların boşa çıktığını itiraf etmekten başka hiç bir çareleri olmadığını anladı. Nitekim şimdi seçimlerden sonra Arap dünyasında dolaylı bir şekilde Suriye’nin yeniden inşa edilmesi için olumlu bir atmosferin şekillenmekte olduğuna şahit oluyoruz. Oysa bundan önce herkes Suriye yönetiminin devrilmesini ve direniş ekseninden çekilmesini istiyordu.

Suriye Cumhurbaşkanı Beşar Esad ise seçimleri kazandıktan sonra yaptığı açıklamada yarından itibaren hemen işin yeni merhalesine geçerek Suriye’yi yeniden inşa etme umudunu arttırmaları gerektiğini belirtti. Gerçekte Esad Suriye’nin yeniden inşa edilmesini yeni yönetimin en önemli gündem maddesi olarak açıkladı. Bilindiği üzere Suriye ekonomisi on yıllık savaşın ardından adeta çöktü. İşsizlik, enflasyon, yoksulluk, medeni ve iktisadi altyapıların yıkımı, hepsi bu savaşın sonuçlarıydı. Bu arada Suriye’nin milli para birimi de büyük oranda değer kaybına uğradı ve temel ürünlerin fiyatlarında fahiş artış da Suriye halkının yaşam koşullarını ağırlaştırdı.

Suriye’nin Hüseyin Arnus başbakanlığındaki yeni kabinesi ise 14 Ağustos 2021’de Cumhurbaşkanı Beşar Esad huzurunda yemin ederek göreve başladı. Suriye Cumhurbaşkanı Esad 10 Ağustos’ta Arnus başbakanlığındaki 30 bakandan oluşan yeni kabineyi onayladı. Yeni kabinede eski kabineden sadece üç Bakan değişti, iki devlet Bakanı da kabineye eklendi. Bir başka ifade ile yeni kabinenin 27 Bakanı, Başbakan Arnus’un önceki yılın Haziran ayında kurduğu kabinede görev yapan bakanlardan oluşuyordu.

Suriye’de siyasi gelişmelere paralel olarak güvenlik gelişmeleri de devam etti. Askeri sahada Suriye ordusu 2021 yılında teröristlerin işgali altında bulunan bazı bölgeleri kurtarmayı başardı. Ancak geçen sene İdlib’i kurtarma harekatı Amerika ve bazı bölge ülkelerinin sabotajları yüzünden gerçekleşmedi.

Askeri açıdan teröristlerin işgalinde bulunan birçok bölge İran, Rusya ve direniş ekseninin destekleri ile kurtarıldı. Kurtarma operasyonları iki cephede ilerledi. Bir cephede Suriye ordusu müttefikleri ile birlikte ülkenin Batı ve Kuzeybatısında büyük ilerleme kaydederek İdlib’in çevresine yaklaştı. Bir başka cephede yine Suriye ordusu Doğu ve Kuzeydoğuya doğru ilerledi ve Ayn İsa bölgesine girerek Rakka eyaletinin yakınına kadar ilerledi.

Bu arada 2021 yılında Türkiye ve Amerika’nın Suriye’nin kuzeyi ve doğusuna yönelik müdahaleleri de devam etti. Amerika’nın desteklediği Suriyeli Kürt milisler Washington’un koruması altında Suriye’nin enerji kaynaklarını talan etmeyi sürdürdü. Bu süreçte işgal edilen bölgelerde Suriye halkı ile Kürt milislerin arasında birçok kez çatışma yaşandı.

2021 yılında Suriye’de yaşanan önemli gelişmelerden biri de dış politika alanında oldu. Son on yılda Suriye’ye en ağır baskıları uygulayan ve hatta terör örgütlerini destekleyen bazı ülkeler Şam yönetimi ile diplomatik ilişkilerini ihya etmeye başladı. Bu bağlamda BAE Dışişleri Bakanı Abdullah bin Zayed Şam’a bir ziyaret gerçekleştirdi. BAE ekonomi Bakanı da Suriyeli mevkidaşı ile görüştü ve iktisadi iş birliğini geliştirme konusunda anlaştı.

Öte yandan Suriye ve Irak inşaat, konut, yatırım, eğitim ve turizm gibi alanlarda sekiz iktisadi iş birliği anlaşması imzalayarak ikili ilişkilerinin ufkunu geliştirdi.

Suriye, Ürdün, Mısır ve Lübnan petrol ve enerji bakanları da 8 Ağustos tarihinde Ürdün’ün başkenti Amman’da düzenledikleri oturumunda Mısır’dan Lübnan’a doğal gaz sevkıyatının yol haritası üzerinde anlaşmaya vardı. Suriye ve Lübnan yetkililerinin Şam’da düzenledikleri oturumlarda Suriye yönetimi Mısır doğal gazı ve Ürdün’ün elektrik enerjisinin Suriye üzerinden Lübnan’a sevk edilmesi yönündeki Lübnanlı yetkililerin talebini kabul etti. Bu arada Suriye ve Ürdün arasındaki ortak sınır da yeniden ticarete açıldı.

Bundan başka Amerika’nın Beyrut büyükelçisi de Lübnanlı yetkililere, Washington yönetimi Ürdün’den Lübnan’a elektrik enerjisi vermeye karar verdiğini açıkladı. Amerika yönetimi bu kararı İran’ın Lübnan’a yakıt ihracatını engellemek üzere aldı, ki bu da Şam yönetimi için Sezar kanununun hiçe sayılması bağlamında büyük bir zaferdi.

Suriyeli siyaset meseleleri uzman Cuma İsa bu konuda da şu değerlendirmede bulundu:

Bu anlaşmanın öneminden gafil olmamak gerekir. bu karar başlı başına Sezar kanununun ihlali ve Şam yönetiminin tedrici zaferinin onayı sayılır. Amerika’nın bu kararı gerçekte direniş ekseninin zaferini ve Amerika’nın yenilgisini itiraf etmektir. Kuşkusuz bu yenilginin kökleri İran İslam Cumhuriyeti’nin Suriye üzerinden Lübnan’a yakıt yardımı yapmasına dayanır, ki sonuçta Mısır ve Ürdün’den Lübnan’a elektrik enerjisi ve doğal gaz verme kararı ile sonuçlandı.

Suriye’de en son gelişmede ise Bahreyn kralı Hamd bin İsa Ali Halife 30 Aralık 2021’de Vahid Mübarek Seyyar’ı ülkesinin Suriye’de diplomatik heyetin Başkanı ve tam yetkili büyükelçi olarak atadı.