Эрон бўйлаб саёҳат (128)
Саёҳатнинг давоми ва Алборз вилояти ва ушбу вилоятнинг пойтахти Караж шаҳри билан танишиш жараёнида биз ушбу вилоятдаги ажойиб табиий ажойиботлар билан танишамиз.
Ассалому алайкум Эрон бўйлаб саёҳат кўрсатувлар туркуми тингловчилари ва мухлислари. Ҳурматли ҳамроҳлар, саёҳат ва Алборз вилояти ва ушбу вилоятнинг маркази Караж шаҳри билан танишиш чоғида ушбу вилоятнинг ажойиб табиий ажойиботлари билан танишиш мақсадга мувофиқдир. Сизларни биз билан бирга бўлишга таклиф қиламиз.
Марказий Алборзнинг баланд тоғлари ва чўққилари, айниқса Чолус ва Ҳираз йўли ўртасидаги чегара Эроннинг муҳим табиий ҳудудлари бўлиб, улар яхши об-ҳаво, сувга тўла дарёлари ва доимо оқадиган ва ноёб табиий диққатга сазовор жойларга эга. Бу ҳудуд йилнинг барча фаслларида кўплаб эронлик ва хорижлик сайёҳларни, табиат ва турли спорт турларини севувчиларни қабул қилади. Дизиннинг спорт ва дам олиш жойлари Марказий Алборзнинг объектларидан бири бўлиб, декабрдан майгача чанғи ва қишки спорт турларига тайёр. Бундан ташқари, “Хор” қишлоғида тоғ-чанғи йўлакчаси ўрнатилган бўлиб, ҳар йили қиш мавсумида чанғи спорти ва алпинизмга қизиқувчиларни ўзига жалб қилади ва улар апрел ойи охиригача ушбу қияликдан фойдаланишлари мумкин. Амиркабирҳам тўғон кўли бутун йил давомида сайёҳларни кутиб олади ва Караж-Чолус йўналишининг энг машҳур ва энг узун туннели бўлган Кандавон туннели Алборз вилоятининг энг ажойиб диққатга сазовор жойларидан биридир.
Караж атрофидаги қишлоқлар ҳам Алборз вилоятининг дам олиш масканларидан бири ҳисобланиб, сўнгги йилларда қишлоқ туризмига мойиллиги туфайли уларга катта эътибор қаратилмоқда. Ушбу қишлоқларнинг айримлари ва уларнинг туристик диққатга сазовор жойлари табиати билан яқиндан танишиш ўринлидир.
Атешгоҳ қишлоғи Эроннинг гўзал тоғли қишлоқларидан бири бўлиб, у ўзининг кўзни қамаштирувчи табиати ва ажойиб диққатга сазовор жойлари билан Караж ва Алборз вилоятининг сайёҳлик жойларидан биридир.
Аташгоҳ қишлоғи Караж шаҳридан 20 километр шимоли-ғарбда жойлашган. Қизиғи шундаки, Аташгоҳ йўлининг чўзилиши ҳар фаслда ўзгача гўзалликка эга Чолус йўлига етиб боради. Бу қишлоқнинг тарихи Сосонийлар ва Парфиялар даврига бориб тақалади, у зардуштийлар қароргоҳи бўлган. Оташгоҳ тоққа чиқиш, сайр қилиш ва чирой ўтмаган қишлоқ табиатидан завқланиш учун қулай жой.
Ям-яшил манзаралари, табиий гулзорлари, булоқлари, шаршаралари ва айниқса баҳорда ёқимли об-ҳавоси билан сайёҳларни ўзига тортадиган “Қандер қишлоғи” ҳам Караж атрофидаги диққатга сазовор жойлардан бири бўлиб, “қадим замонлар” деб аталган. Бу бир кунлик саёҳат учун ноёб манзил. Қандар қишлоғи Сафавийлар ва Қожарлар даврига бориб тақалади ва унинг табиий ва тарихий диққатга сазовор жойлари бу ҳудудга кўплаб сайёҳларни жалб қилади. Қандер қишлоғининг Караж шаҳри марказидан 18 км узоқликда.
Анъанавий архитектура услубига эга экотуристлар учун турар жой, тахта ва сомондан ясалган кулбалар, Қандар лоласи текислиги, Қандар шаршараси, Билол Маҳал булоғи, Қирқ Биби ёки Қирқ Дўхтар ҳудуди, Имомзода Абдуллоҳ (Эрон миллий ёдгорликлари), Қандар тўғони, Пахансар тепаликлари ва Лиз чўққиси ҳамда тарихий қабристон. Қишлоқ сайёҳларнинг Қандар қишлоғига саёҳатини эсда қоларли қиладиган диққатга сазовор масканлардан биридир.
Гачсар қишлоғи Караж шаҳрининг Асара туманининг қисмларидан бири бўлиб, қимматли сайёҳлик жойларига эга. Бу қишлоқ Караждан 80 километр узоқликда, денгиз сатҳидан 2230 метр баландликда жойлашган, қишда совуқ ва қорли, ёзда эса ёқимли ва ёқимли об-ҳаво. Гачсар қишлоғи узоқ тарихга эга бўлиб, ортда қолган тарихий обидаларга кўра, қишлоқ Сафавийлар даврига мансуб.
Гачсар қишлоғи аҳолиси асосан деҳқончилик, боғдорчилик, чорвачилик, хизмат кўрсатиш ва ҳунармандчилик билан шуғулланади, маҳсулотидан буғдой, арпа, турли дарахт мевалари ёнғоқ, олма, олча, деҳқончилик ва боғчилик маҳсулотларидан гилос етиштирилади. Ундан ташқари, қатиқ, пишлоқ, сут ва творог каби маҳсулотларни маву. Гачсар қишлоғи тоғли ҳудудда қурилган бўлиб, турар жой конструкцияси жамланган. Бу қишлоқнинг турар-жой уйлари ёнма-ён, майин қияликда қурилган бўлиб, қишлоқнинг аксарият кўчаларида бир-бирига зинапоялар орқали туташган тор, ўралган ва тик зинапоялар мавжуд.
Вала булоғи, Лола боғи, Дизин тоғ-чанғи курорти, Гачсар туманининг эски қишлоғи яқинидаги Мурод муз ғори ва Гачсар дарёси бу қишлоқнинг диққатга сазовор жойларидандир. Гачсарнинг тош кўприги (темир йўл) ҳам Гачсардан икки километр узоқликда бўлиб, Илхонийлар даврига оид. Ушбу тош кўприкнинг қолган ишларига бироз эътибор қаратсангиз, тош ўринларда Дилам ижоди ва уни қурувчиларнинг найзаларини кўришингиз мумкин. Айтишларича, бу йўл Дилам, Каланг каби темир қуроллар томонидан яратилган ва шунинг учун унга “Темир йўл” номи танланган. Гачсар қишлоғининг эски саройи, Гачсардан уч километр жанубда, Қожарлар даврига оид сувоқхоналар ва Дизиндан икки километр узоқликдаги Велаят қишлоғидаги Ҳусайния бу гўзал қишлоқнинг баҳорда жуда ажойиб бўлган бошқа тарихий диққатга сазовор жойларидир.
Гачсар лола боғи Эрондаги энг гўзал гул боғларидан бири бўлиб, у бир қарашда Голландия лолазорларининг жозибали суратларини эслатади.
Баҳор фасли меҳмони бўлган лола фақат Афғонистон, Туркия, Эрон, Суриянинг ғарбий қисми, Орол кўли, Каспий ва Қора денгиз, Греция, Италия, Испания ва Ўрта ер денгизи соҳилларида, Шимолий Африкада ва бошқа жойларда денгиз соҳилларида ўстирилмоқда. Лола Эроннинг миллий гулидир ва Эронда 19 га яқин тури ўсади.
Йил ойларининг келини Ардебеҳешт ўртасида жойлашган Лола Гачсар Лола боғини зиёрат қилиш Караж атрофида амалга оширилиши мумкин бўлган энг яхши тадбирлардан биридир. Лола Гачсар лола боғи Асара туманидаги бир гектар майдонда ва Дезин тоғ-чанғи курортидан бироз олдин жойлашган. Ҳунармандчилик кўргазмаси, гул ва ўсимликлар дўкони ва боғ ёнидаги кичик фотосуратлар кўргазмаси ранг-баранг ва чиройли лолалардан ташқари ушбу боғда жойлашган диққатга сазовор жойлар қаторига киради.
Ҳамроҳ дўстлар, Толиқон тумани, маркази Толиқон шаҳрида, Алборз вилоятидаги шаҳарлардан бири. Бу шаҳар уч қисмдан иборат: Қуйи Толиқон, Ўрта Толиқон ва Юқори Толиқон ва ўнлаб қишлоқлардан иборат. Толиқон шаҳри курорт қадриятларига эга бўлган ёввойи табиат ва турли ўсимлик турларининг яшаш жойидир. Толиқон туманида ўз ичига олган қимматбаҳо табиат ёдгорликлари билан бир қаторда, диққатга сазовор жойларни қўшадиган қимматбаҳо зиёратгоҳлар ва тарихий жойлар ҳам мавжуд. Шаҳар маркази бўлган Толиқон шаҳри Алборз тоғ тизмаси ўртасида ва Теҳрондан 120 км шимоли-ғарбда жойлашган қишлоқ ҳудудида жойлашган. Бу шаҳар Алборз тоғ тизмасининг ўрта қисмида жойлашганлиги сабабли тоғ ва ёз иқлимига эга бўлиб, шу сабабдан ҳам аҳоли мавсумий бўлиб, ёзда аҳоли сони кўпаяди. Ислом инқилоби даври курашчиларидан бири, Теҳроннинг биринчи жума имоми Оятуллоҳ Толиқонийнинг Гилриддаги уйи, Меҳрондаги насталиқ ёзуви ихтирочиси Дарвиш Абдулмажид Толиқоний ёдгорлиги Толиқоннинг тарихий-маданий ёдгорликлардан ҳисобланади. Толиқонинг бошқа тарихий асарлари ва ёдгорликлари қаторида қалъалар, масжидлар, мақбаралар, ҳаммом ва сув тегирмонларини ҳам қайд этишимиз мумкин.
Толиқон табиатининг энг яққол кўзга ташланадиган хусусияти кўп ва гўзал чўққи ва чўққиларнинг мавжудлигидир. Толиқон тоғ тизмаси асосий Алборз тоғ тизмасининг бир қисми бўлиб, узунлиги тахминан 90 км ва эни 5 дан 25 км гача. Толиқон тоғ тизмасининг энг машҳур чўққиси Шоҳ Алборз (Буюк Алборз) бўлиб, баландлиги 4200 метрни ташкил қилади.
шимолда жойлашган денгиз сатҳи Саккизта кичик, ажойиб ва чиройли музликлар мавжуд. Бу чўққининг бой ўсимликлари ва тиниқ булоқлари, кўп сонли шаршаралари унга ўзига хос гўзаллик бахш этган. Айни пайтда вилоят чорвадорлари учун серҳосил дастурхон, вилоят ҳайвонот олами учун саховатли бошпана бўлган чўққи. Бу ҳудудда яна ўнлаб чўққилар бор. Бу тоғли ҳудудда ёғингарчиликнинг нисбатан кўплиги ва кўплаб булоқлар ва унинг мавсумий ва доимий дарёлари Толеғоннинг табиий гўзаллигига кўпроқ қўшилган кўплаб шаршараларнинг мавжудлиги ва пайдо бўлишининг асосидир. Қиш мавсумида бу шаршаралар ўзига хос гўзаллик таъсирини олиб, томошабинни ҳайратга соладиган даражада муз чироқларини ҳосил қилади.
Алборз вилоятидаги Толиқон тоғли ҳудуди Теҳрон яқинидаги кўплаб ғорлар, минерал сувлар, табиий музликлар ва гўзал шаршаралар, кўллар, ёввойи ҳайвонларнинг яшаш жойлари, яшил далалар ва мевали боғлар мавжудлиги сабабли Алборз вилоятидаги энг гўзал ёзлардан бири ҳисобланади. Аммо Толиқоннинг аҳамияти, табиий ва иқлимий хусусиятларидан ташқари, тарих давомида улуғ ва тарих ижодкорларининг паноҳи бўлганлигидадир. Бу ҳудудда қурилган қалъалар ўтмишдаги ҳокимият ва қудрат белгисидир. Тоғли Толиқон ҳудудининг турли қисмларида Ал-Боя, Мардавиж Зиёрий, Ҳасан Сабоҳ ва Табаристон алавий ҳукмдорларининг излари кўринади. Бу одамларнинг ҳар бири ўз назорати ва таъсири остидаги ерларни асраб-авайлаш ва ҳимоя қилиш учун қалъалар қурган. Мимон Деж қалъаси, Аржанг қалъаси, Кейкубод қалъаси ва Дохтар қалъаси бу қалъаларга мисол бўлиб, қолдиқлари жуда ажойиб ва ибратли ва бу қалъаларнинг ўтмишдаги улуғворлигини кўрсатади
Азиз ҳамроҳлар бугунги дастуримиз сизларга манзур бўлди деган умиддамиз. Кейинги дастурда оллоҳ ўз паноҳида асрасин.
