Тосуо, танлов куни
-
Тосуо, танлов куни
Тосуо ўз тақдирини ҳал қилиш ва танлов қилиш куни эди.
Ҳусайний Тосуо ва Ашура кунлари инсоният тарихидаги энг қайғули ва энг илҳомлантирувчи ва айни пайтда энг ажойиб достонни эслатади. Ҳусайн ибн Али (а.с.)нинг рисолати ҳар бир инсонга озодлик излаш, иззат ва шараф билан яшаш даьватини етказади ва у ҳеч қачон эскирмайди.
Тосуо ҳижрий 61 йил Муҳаррам ойининг тўққизинчи кунидир ва Ашуродан олдинги кундир. Ўша куни Имом Ҳусайн (а.с.) ва унинг ҳамроҳлари Куфа қўшинлари томонидан ўраб олинган ва улар учун сув бутунлай беркитилган эди; Шу боис Карбало воқеалари шиалар учун энг фожиали кунлардан биридир. Муҳаррам ойининг 9-куни Куфадан Шемир бин Зил Жавшан қўшини Карбалога етиб келди. У Ибн Зиёд буйруғи билан тўрт минг пиёда аскар билан Умар Саадга қўшилди. Ибн Зиёднинг Куфа масжидидаги нутқидан сўнг Ҳусайн ибн Али (алайҳиссалом) билан урушга тайёрлигини биринчи бўлиб Шемир ибн Зил-Жавшан эьлон қилган. У жосуслик ва бошқа ишлар учун Куфа ва Карбало орасига у ёқдан-бу ёққа юрарди. Муҳаррам ойининг 9-кунига қадар Убайдуллоҳнинг кучли мактуби Умар ибн Саьдга етказилди ва у Убайдуллоҳнинг ниятлари ҳақида Имом Ҳусайн (а.с.) билан бўлган жанг мавзусини маьлум қилди.
Имом Ҳусайн (а.с.) билан тинчликка умид боғлаган ва бу борада Ибн Зиёдга мактуб ёзган ибн Саьд бирдан Убайдуллоҳнинг ғазабига дучор бўлди. Мактубда шундай дейилган:“Мен сени Карбалога Ҳусайнга шафоат қилиш учун юбормадим... энди Ҳусайн ва унинг саҳобалари ва Фурот суви ўртасида туринглар, токи улар Амирул Мўминин (Язид) Убайдуллоҳ ибн Зиёднинг байьатига бўйсунмагунларича бир томчи ҳам ичмасинлар ёки дарҳол уларни ўлдиринглар...”
Тосуо ўз тақдирини ҳал қилиш ва танлов қилиш куни эди. Ўша куни икки гуруҳ бир-бирига юзма-юз бўлиб, баъзан бизнинг борлигимиз ва бўлмаслигимиз бир қарорга ва бир танловга боғлиқлигини кўрсатди. Умар Саьд ё Имом Ҳусайн билан жанг қилишига тўғри келди, акс ҳолда у қўмондонлигини йўқотиб, ҳукуматдан абадий маҳрум бўларди.
Бу икки йўлдан бирини қабул қилиш унга қийин бўлди, бироқ у имом Ҳусайн (а.с.)нинг солиҳлиги ва Пайғамбар (с.а.в.)га яқинлигини ўйламай, қудрат ва нафсга бўлган муҳаббат уни шу қадар босиб олдики, биринчи йўлни танлади. Имом Ҳусайн шаҳид бўлиши мумкин, деб ўзига ўзи гапирарди, кейин эса тавба қилиб, бобоси Ҳазрати Муҳаммад (с.а.в.) ҳузурларида истиғфор айтарди. Аммо Рей ҳукуматини йўқотсам, мен унга ҳеч қачон эриша олмайман. Шунинг учун у Убайдуллоҳнинг амрини бажариб, Имом Ҳусайн (а.с.) билан жанг қилишга қарор қилди. У аввал Шемирга деди: Аллоҳ юзингни қора қилсин. Ишончим комилки, сен хушомад билан тинчликка яқин нарсани буздинг, уни бузуқликка олиб келдинг! Аллоҳга қасам! Ҳусайн хорлик юкига тушмайди, у Али ибн Абу Толибнинг мард ва бўйсинмас ўғлидир...
Шемир деди:Бу сўзларни қолдиринг ва қарорингизни айтинг; Умар Саьд деди:Мен жангга тайёрман; Сен пиёдалар қўмондони бўласан ва мен умумий қўмондонликни ўз зиммамга оламан. Имом Ҳусайннинг ҳузурида мунофиқлик ва тақво ниқоби билан ҳаракат қилиш учун Умар Саьд шом намозини ўқиб, сўнг ўрнидан турди.
Ҳазрати Аббос (а.с.)нинг жасорати обрўси ўша давр араблар қулоғида шу қадар жарангладики, душманни имом қўшинлари сафидан ажратиш учун дадил ҳаракат қилишга ундади. Уммул Бининнинг тўнғич ўғли Аббос алайҳиссалом нафис, олим, курашчи, мард ва саховатли инсон бўлиб, гўзал гўзаллиги ва мутаносиб қадди-қомати туфайли “Қамар Бани Ҳошем” номи билан машҳур эдилар. Қамар Бани Ҳошемнинг жасорати ва ҳарбий қудрати Али (а.с.) хотирасини барчанинг қалбида сақлаб қолди. Жасорат ва ҳарбий ақл-заковат бобида у отаси Амир ал-Мўминийдан (а.с.) ўзиб кетган эди. Шубҳасиз, унинг укаси Ҳусайн (а.с.)дан четлатилиши Язид қўшини учун сиёсий жиҳатдан катта ғалаба ҳисобланарди. Аммо Аббос ибн Алининг (а.с.) бутун тарихдаги мавқеини белгилаб берган воқеа юз берди.
Тосуо оқшомида Шемир Имом Ҳусайн (а.с.) чодири ёнига келди. Имом Ҳусайн қўшинида етук ва жасур Уммул Бинин алайҳиссаломнинг тўрт фарзанди, яьни Аббос, Абдуллоҳ, Жаьфар ва Усмон борлигини биларди. Уммул Бинин "Бани Калаб" қабиласидан бўлиб, Шемир ҳам шу наслга мансуб бўлган. Шунинг учун у баланд овоз билан қичқирди: Менинг жиянларим қаерда?
Ҳазрати Аббос ва укалари жим туришди. Имом Ҳусайн деди: Шемирга жавоб беринг. У золим бўлса ҳам, у сизга қариндошдир.
Ҳазрати Аббос Шемирнинг олдига келиб: Нима деяпсиз? Шемир деди: Сиз менинг жиянларимсиз. Билингки, уруш алангаси яна бир соатдан кейин алангаланади ва Ҳусайн ибн Алининг ҳамроҳларидан бирортаси тирик қолмайди. Мен сизга ҳимоя хати олиб келдим. Биродарингиз Ҳусайнга ёрдам беришни тўхтатиб, унинг қўшинларини тарк этсангиз, бу соатдан омон қоласиз.
Ҳазрати Аббос унга хитоб қилдилар:Қўлларингиз кесилсин ва сизга ва ҳимоя мактубингизга Аллоҳнинг лаънати бўлсин. Эй Аллоҳнинг душмани, сиз бизга устозимиз Ҳусайн (алайҳиссалом)дан воз кечишимизни, лаьнати ва уларнинг нопок фарзандларига итоат қилишни буюрасан. Бизни ҳимоя қилмоқчисизми, лекин Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ўғиллари учун ҳимоя йўқми?».
Бу танлов ва бу содиқлик изҳори қўзғолоннинг улуғворлиги ва буюклиги билан бирга, Ҳазрати Абулфазл Аббос шахсининг улуғворлигини янада оширди. У Ҳусайн қўшинининг бошлиғи бўлиб, сув олиш учун Фурот дарёсига қадам қўйди. Лекин қаттиқ ташналик ва холдан тойишга қарамай, аввало болаларга сув олиб келмагунингизча сув ичмайман дэди; Шунинг учун шиалар Тосуо кунини бу улуғ саркарданинг жасорати ва фидойилигини хотирлаш, Ҳазрати Аббосни хотирлаш куни қилиб қўйганлар. 1400 йилдан ортиқ вақт ўтгандан кейин ҳам тарих унинг қадр-қимматидан тоза бўлиб, номи садоқат, хушмуомалалик ва ҳуррият билан боғлиқлиги унинг хотирасида мотамлар билан безатилган.
Муҳаррам ойининг 9-куни оқшомида лашкарнинг шовқини кўтарилди. Ибн Саъд Абу Абдуллоҳ (с.а.в.)нинг чодирларига ҳужум қилишга буйруқ берди. Бирданига ўттиз минг қўшин Ҳусайний қароргоҳи томон йўл олди, Умар Саьд эса фарёд соларди:“Ей Худонинг аскарлари! отга чиқинг ва жаннат шамоли сизга ёр бўлсин"!
Душман шовқинидан кейин Имом Ҳусайн (алайҳиссалом) укаси Аббосга:Мен сенга қурбон бўлай, ука! отга чиқ ва улардан мақсад нима эканлигини сўра. Ҳазрати Аббос Зуҳайр ибн Қойн, Ҳабиб ибн Мазоҳир каби йигирма киши билан бирга душман қўшинига келиб, уларнинг мақсадини сўрадилар. Улар жавоб бердилар:Амир амр қилдики, унинг амрига бўйсун, бўлмаса, ҳозир сен билан жанг қиламиз, Ҳазрат Абул Фазл душман қўшинининг хабарини Имом алайҳиссаломга етказди. Ҳазрат айтдилар:Биродаржон! Орқага қайтиб, бугун кечқурун улардан муҳлат олинг; Шундай қилиб, биз ибодат қилишимиз ва истиғфор сўрашимиз учун; Аллоҳ биладики, мен намоз ўқишни, Қурьон тиловат қилишни, истиғфор айтишни яхши кўраман.
Катта қўшинидан мамнун бўлиб, Басра, Мадоин ва Куфа каби муҳим шаҳарларни кузатиб турган Умар Саьд эртага қадар Имом Ҳусайн қўшинига ҳеч қандай қўшимча куч етиб бормаслигини биларди. Шунинг учун уларга имконият берди ва Ҳусайнийлар ҳаракати Ашуро кечасида бошқа босқичга кирди.
Кечаси ҳазрат саҳобаларга хутба ўқиб, улардан байьат олдилар, токи ким хоҳласа, тун қоронғусида кетмоқчи бўлса, кетсин. Аммо ишқ карвони йўлдошлари яна садоқатларини давом эттирдилар. Бу вақтда ҳамма хурсанд эди, улар орасида ҳеч қандай қайғу белгиси йўқ эди.
Имом Сажжод (а.с.) айтадилар:Мен у ерда эдим ва Жаун ибн Ховайнинг шеьрий мисралар ўқиб, Имом Ҳусайн (а.с.)нинг қиличини тайёрлаш билан банд эканини кўрдим ва эшитдим. Лекин бу шеьрларда Имом Ҳусайн (а.с.)нинг шаҳидлик хабарлари борлиги ва улар қиличларини тайёрлагани учун Ҳазрат Зайнаб (а.с.) ўзини тўхтата олмай, аёлларнинг ҳайқириғи Имом Ҳусайн (а.с.)га етиб борди ва ҳушидан кетди. Имом Ҳусайн (а.с.) унга тасалли бериб, сабр ва бағрикенгликни васият қилди.
Ашуро кечаси ва Карбало манзараси алоҳида ва ғаройиб кеча эди! Бир тарафдан Ҳақ саҳобалари умрларининг сўнгги соатларини Тангриси билан ёлғиз ўтказар, ўз сири ва эҳтиёжи билан ўзларини энг яхши шароитларда Аллоҳ таоло билан учрашишга ҳозирладилар, ғувуллаган дуолар садолари Карбало муҳитини тўлдирарди. Гўё илоҳий аршдаги фаришталарнинг овози самовий лашкарларнинг тасбиҳ овозига қўшилиб кетгандек; Ўша бетакрор маьнавий муҳитда қалблар шаҳидлик ишқи билан уриб, Одил лашкар тонг отишини кутар, Ҳусайн розияллоҳу анҳудан мадад учун лаҳзаларни санар эди. Бошқа томондан, душман Аллоҳнинг энг улуғ пайғамбари хотираси бўлган шахс олдида энг сўнгги тубанлик ва қабиҳлик намуналарини кўрсатмоқчи эди.
