Çin Mərkəzi Asiyanın müstəqilliyinə və təhlükəsizliyinə önəm verir
Çin prezidenti Mərkəzi Asiya ölkələrinin təhlükəsizliyinin, müstəqilliyinin və ərazi bütövlüyünün qorunub saxlanılmasını vurğulayıb.
Çin prezidenti Si Cinpin cümə günü - mayın 19-da Çinin Sian şəhərində keçirilən Çin-Mərkəzi Asiya Sammitində deyib: "Dünya stabil,çiçəklənən və qarşılıqlı möhkəm əlaqəyə malik olan mərkəzi asiyaya ehtiyac duyur ". Qazaxıstan, Qırğızıstan, Özbəkistan, Türkmənistan və Tacikistanın başçılarını qəbul edən Çin Respublikasının Prezidenti Çinin bu ölkələrlə əlaqələrini güclü və dinamik adlandırıb.
Si Cinpin həmçinin mərkəzi ölkələri "Bir kəmər, bir yol" təşəbbüsündə əməkdaşlığı davam etdirməyə və qlobal inkişaf təşəbbüsünün həyata keçirilməsini yaymağa çağırıb. Eyni zamanda, Çinin icra hakimiyyətinin başçısı vurğulayıb: Pekin hökuməti və Mərkəzi Asiya ölkələri xarici ölkələrin daxili işlərinə qarışmasına və rəngli inqilablar yaratmaq cəhdlərinə qəti şəkildə qarşı çıxmalı və terrorizm, separatizm və ekstremizm kimi üç amillə mübarizə aparmalıdır.
Bununla əlaqədar, Qazaxıstan Prezident İnstitutunun Strateji Araşdırmalar İnstitutunun baş eksperti “Adel Kavknov” “Sinxua” xəbər agentliyinə müsahibəsində deyib: “ Bu samit nəticəsində Çin ilə beş Mərkəzi Asiya respublikası arasında əməkdaşlıq, mehriban qonşuluq, dostluq və xalqlararası əlaqələr möhkəmlənəcək”.
Eyni zamanda, bu görkəmli qazax eksperti və eksperti vurğuladı: “Sian görüşündə altı ölkə ilə Çin arasında iqtisadi və ticarət mübadiləsini təşviq edəcək “Bir kəmər və yol” tikintisinin davam etdirilməsini müzakirə edilməlidir”.
Çinin Mərkəzi Asiya respublikaları üçün əsas iqtisadi tərəfdaş olması faktını nəzərdən qaçırmaq olmaz. Bu səbəbdən Çin hökuməti “Bir kəmər - bir yol” təşəbbüsü ilə infrastrukturun, ticarətin inkişafına, region və dünya ölkələrini birləşdirən əhəmiyyətli investisiyalar üçün lazımi zəmin yaradıb ki bu da regionda iqtisadi artım və inkişafı təmin etmək üçün önəmli faktordur. Digər tərəfdən, Birləşmiş Ştatlar, İngiltərə və bir çox qərb hökumətləri nəinki yardım göstərmək mövqeyinə sahib deyillər, üstəlik Mərkəzi Asiyadakı müttəfiq hökumətlər arasında gərginlik və münaqişə yaratmaq, etibarsızlıq və qeyri-sabitlik yaratmaq kimi gözləntiləri var.
Bu baxımdan Çin və Mərkəzi Asiya sammiti iştirakçı ölkələr üçün çox önəmlidir. Bəzi siyasi dairələrin qərbləşmə tendensiyası ilə bağlı mənfi fikirlərinin əksinə olaraq demək lazımdır: Çin bu region ölkələrinə ən çox kredit ayırıb. Amma Qərb hökumətlərinin, xüsusən də ABŞ-ın Mərkəzi Asiyadakı diplomatik qurumlarına bağlı medialarda təxribat xarakterli yazılar yazaraq, guya Çini Mərkəzi Asiya xalqlarının düşməni hesab edirlər.
Bəzi Orta Asiya medialarında, hətta sosial şəbəkələrdə İranfobiya, Russofobiya və İslamofobiya ilə yanaşı çinofobiya tendensiyası hər gün daha geniş vüsət alır. Açığı, bu tendensiya Qərb hökumətlərinin, xüsusən də ABŞ-ın Mərkəzi Asiyada xərclərinin artmasından xəbər verir. Qərb hökumətlərinin bu aqressiv tendensiyasından fərqli olaraq, Mərkəzi Asiya rəsmiləri çinli həmkarları ilə birgə görüşlər keçirməklə öz ölkələrinin və xalqlarının iqtisadi vəziyyətini yaxşılaşdırmağa çalışır.
