نقش مخرب عربستان سعودی در روند صلح افغانستان

روزنامه اطلاعات روز نوشت: دولت سعودی در روند صلح افغانستان نقش مخرب دارد و هر گونه اقدام و عملکرد زمامداران سعودی در گفت‌وگوهای صلح افغانستان موضوع را پیچیده‌تر می‌کند

به گزارش خبرگزاری فارس، روزنامه اطلاعات روز در یادداشتی به قلم «قربانعلی صفری» به بررسی نقش مخرب عربستان سعودی در روند صلح افغانستان پرداخت.

این روزنامه نوشت: به گفته‌ برخی از تحلیلگران، اگر پاکستان مادر طالبان است، عربستان پدر آنان است. عربستان از معدود کشورهایی بود که حکومت طالبان را به رسمیت شناخت و براساس برخی تحلیل‌ها و گزارش‌ها طالبان به کمک‌های عربستان در این مدت شدیدا وابسته بوده است.

پرسشی که در این‌جا مطرح می‌شود این است که آیا دخالت‌های عربستان در افغانستان و حمایت این کشور از گروه‌های جهادی، طالبان و بنیادگرایی اسلامی برای دفاع ارزش‌های اسلامی در افغانستان بوده است و یا این‌که اهداف دیگری را در پی دارد؟ عربستان سعودی در افغانستان، اهداف و منافع خاصی را دنبال می‌کند که این اهداف از یک طرف با توجه به همسویی عربستان و امریکا تعیین می‌شود و از جانب دیگر خواسته‌های دولت سعودی را در پی دارد. افغانستان با توجه به چهار دلیل برای این کشور اهمیت دارد:

اول این‌که عربستان سعودی خواهان رهبری بر جهان اسلام است. این خواسته عربستان، سبب شده تا این کشور حضور خود را در افغانستان حتمی بداند. دومین دلیل حضور این کشور در افغانستان به رقابت‌های منطقه‌ای عربستان سعودی و جمهوری اسلامی ایران برمی‌گردد. سعودی‌ها می‌دانند که نفوذ آنان در افغانستان در رقابت آنان با ایران از اهمیت جدی برخوردار است. سومین دلیل عربستان برای دخالت در افغانستان حمایت از سیاست‌های پاکستان در منطقه به‌عنوان متحد و هم‌پیمان این کشور است و سرانجام ترویج و تبلیغ ارزش‌های اسلام بینادگرایانه و سلفی‌گری در افغانستان.

عربستان به‌عنوان سرزمین وحی، همیشه از موضع دینی خواسته است ارزش‌های اسلام سلفی را در افغانستان گسترش دهد. 

عربستان سعودی از جمله کشورهای منطقه‌ای است که حضور خود را در روند صلح افغانستان الزامی می‌داند و هر گونه انزوا را در تحولات افغانستان به ضرر خود محاسبه می‌کند. این کشور نمی‌خواهد در روند صلح افغانستان در حاشیه قرار گیرد.

اما دوره ترمپ رابطه آمریکا و عربستان بیش‌تر دوستانه شد. عربستان ترامپ را نزدیک‌تر از اوباما یافت. ترامپ در نخستین سفر خود به عربستان مورد استقبال گرم قرار گرفت و هدایای گران‌بها دریافت کرد. کشور سعودی یک بار دیگر توجه آمریکا را به خود جلب کرد و ترامپ را کاملامتقاعد کرد و زمینه‌های حضور خود را در روند صلح افغانستان و طالبان دوباره فراهم گردانید.

 در سال گذشته در گردهمایی علمای اسلامی که در عربستان برگزار شد، برای نخستین بار از دولت افغانستان حمایت جدی صورت گرفت و به‌نحوی از فعالیت‌های خرابکارانه طالبان علیه دولت افغانستان سلب مشروعیت شد. این امر برای گروه طالبان به‌شدت سخت و ناخوشایند تمام شد.

روزنامه اطلاعات روز در بخش دیگری از این یادداشت به رابطه عربستان با القاعده و طالبان اشاره می‌کند و می‌نویسد: یکی دیگر از محورهای نقش عربستان در تحولات افغانستان به‌خصوص روند صلح، این است که عربستان در کنار پاکستان، آمریکا و امارات متحده عربی از جمله کشورهایی محسوب می‌شود که با طالبان همسو بوده و در زمان حاکمیت طالبان همواره از این گروه حمایت کرده است. حمایت‌های عربستان از جریان‌های تروریستی تندرو مستقر در افغانستان و فعال در سایر نقاط خاورمیانه و جهان اسلام، یکی از عوامل اصلی خشونت‌های چند ساله پسین در افغانستان، منطقه و جهان خوانده می‌شود. مؤلفه‌های فوق پای عربستان را به‌نحوی به روند صلح افغانستان می‌کشاند.

آنچه که مهم است این است که موضع عربستان در پروسه صلح افغانستان منفی است یا مثبت؟ حکومت عربستان بارها تأکید کرده که از روند صلح افغانستان حمایت می‌کند. برخی از کارشناسان هم باورمندند که در سیاست‌های رسمی دولت افغانستان، به عربستان همچنان به‌عنوان یک کشور معتمد و صادق در عرصه صلح نگاه می‌شود. این در حالی است که عربستان پیش از این به حمایت از تروریسم در افغانستان، منطقه و جهان متهم بوده است. رژیم ریاض، یکی از سه دولتی بود که در زمان سلطه طالبان «امارت اسلامی» را به‌عنوان دولت رسمی افغانستان به رسمیت شناخت.

پیشینه‌ی عملکرد دولت عربستان در تحولات افغانستان، به‌خصوص پروسه صلح، نشان‌دهنده نقش تخریبی این کشور در قبال افغانستان است:

۱. عرب‌ها تمام هزینه‌های جنگی القاعده و طالبان را که مردم افغانستان را به خاک و خون کشانده‌اند، تمویل می‌کردند. این کشور حتی در دوره پس از سقوط امارت طالبان، بخش عظیم کمک‌های پولی را در اختیار طالبان قرار دادند و هیچ سهمی در بازسازی افغانستان نگرفتند. آل سعود در طول سال‌هایی که روند صلح افغانستان را در دست گرفته، هیچ‌گونه اقدام عملی و سازنده انجام نداده است و به‌عنوان کشوری که در ویرانی‌های افغانستان دست داشته و بهعنوان کشور اسلامی ثروتمند هیچ کمکی در تأمین صلح و ثبات در افغانستان نداشته است.

۲. پس از سقوط طالبان ده‌ها کشور غیراسلامی و غربی و صدها مؤسسات خارجی به هر نام و عنوانی در بازسازی افغانستان سهم گرفته‌اند، اما کشور عربستان سعودی و سایر کشورهای مسلمان نفت‌خیز عربی حوزه خلیج فارس در بی‌تفاوتی کامل به‌سر بردند.

۳. ازسوی دیگر عربستان سعودی سیاست تفرقه مذهبی را در افغانستان اعمال کرده است که یکی از مصادق آن حمایت از طالبان است که به سیاست نفاق‌آلود و نفرت‌انگیز سعودی‌ها در افغانستان برمی‌گردد.

دولت سعودی در روند صلح افغانستان نقش مخرب دارد و هر گونه اقدام و عملکرد زمامداران سعودی در گفت‌وگوهای صلح افغانستان موضوع را پیچیده‌تر می‌کند؛ چون این کشور از یک طرف با طالبان رابطه نزدیک دارد، از جانب دیگر دولت سعودی در همسویی با ایالات متحده امریکا گام برمی‌دارد و به‌نحوی تحت تأثیر سیاست‌های امریکا است. به‌نظر می‌رسد اعتماد به دولت سعودی در روند صلح ساده‌انگاری نسبت به روند صلح است. دولت سعودی هم اکنون متعهد به حمایت از طالبان و تفکر طالبانی است. از این جهت است که صداقت دولت سعودی در روند صلح افغانستان پرسش‌برانگیز و قابل تردید است.