تحلیل- دود بی‌توجهی طالبان به حقابه ایران در چشم افغانستان

در حالی که حکومت طالبان بارها بر رعایت حقابه ایران از آب رودخانه هیرمند تاکید کرده است، اما "علی سلاجقه " رئیس سازمان محیط زیست ایران اعلام کرد که طالبان به جای ۸۲۰ میلیون لیتر فقط ۱۵ میلیون لیتر آب به سمت ایران رها کرده است.

به گزارش رادیو دری؛ این در حالی است که براساس معاهده هیرمند که در سال ۱۹۷۲ به امضای مقامات وقت ایران و افغانستان رسید، سهم ایران از آب رودخانه هیرمند معادل ۸۲۰ میلیون متر مکعب در سال و در حدود ۲۶ متر مکعب در ثانیه است که البته در ماهها و فصول مختلف تفاوت می کند.

اگر چه طالبان در دو سال اخیر که مجددا در افغانستان به قدرت بازگشته است بر اجرای این قرارداد تاکید می کند اما در عمل تمایلی برای اجرای ان نداشته که بیانگر بازی سیاسی طالبان با قرارداد و دفع الوقت است.این در حالی است که اجرا نشدن قرارداد پیامدهای زیست محیطی برای دو کشور ایران و افغانستان به دنبال دارد.

"امین فرجاد"  کارشناس مسایل افغانستان در این باره می گوید:"خشکسالی در سیستان و بلوچستان ایران به دلیل نرسیدن اب نه تنها شرایط زیست محیطی ایران را در جوار مرزهای افغانستان به هم می ریزد، بلکه مناطق مرزی افغانستان هم از تبعات ان در امان‌نخواهد بود‌ و طالبان باید متوجه باشد که با رعایت نکردن حق ابه ایران عملا منطقه را به سمت بحران‌زیست محیطی پیش می برد"

دولت قبلی افغانستان با ساخت سد "کمال خان" در استان نیمروز بر روی رودخانه هیرمند، عملاً مانع از اجرای پیمان ابی میان ایران و افغانستان شد که خسارتهای فراوانی را به زندگی انسانی، جانوری و گیاهی حوزه پیرامونی رودخانه هیرمند در خاک ایران بخصوص در استان سیستان و بلوچستان وارد کرد. طالبان نیز چند بار درخواست برگزاری نشست درباره حق آبه ایران از هیرمند را رد کرده اند.در این حال با توجه به بارندگی های روزهای گذشته که وارد هیرمند شد نشان می دهد که طالبان حسن نیتی برای اجرای قرارداد ابی با ایران ندارد.

"پیر محمد ملازهی " کارشناس مسایل افغانستان در این‌باره می گوید:"اگر هامون خشک شود ریزگردها مرز نخواهند شناخت و افغانستان را نیز تخریب خواهند کرد. خطر فقط متوجه خاک ایران به خصوص سیستان و بلوچستان و خراسان نیست. آنچه مهم است عمل طالبان است که باید از طریق تعامل سیاسی با استفاده از متخصصان و افراد محلی و سران طالبان راه حلی عملیاتی پیدا کرد. افغانستان امروز به شدت به منابع صادرات و واردات از طریق ایران نیاز دارد. تجار افغانی با مسیر پاکستان مشکل دارند و ترجیح می دهند صادرات و واردات خود را از مسیر چابهار انجام بدهند. کنار آمدن با افغانها بر سر این مساله بسیار خوب است. مساله بعدی سوخت و انرژی است. سوخت ایران به‌ افعانستان به شکل قاچاق می رود و پول ان به جیب دولت افغانستان نمی رود بلکه این سود نصیب مافیای محلی و غیر محلی می شود. باید این موضوع به شکل رسمی با افعانستان توافق شود و مساله قاچاق سد شود."

در هر حال، در حالی که سطح آب پشت سد در طرف افغانستان خوب است طالبان همچنان از اجرای معاهده ابی با ایران سر باز می زند. این در حالی است که طالبان همواره اعلام کرده است که درصدد توسعه همکاری با کشورهای همسایه افغانستان است، اما در این دو سال اخیر تلاشی  برای رضایت کشورهای همسایه انجام نداده است و بیشتر به نظر می رسد دنبال روابط یک جانبه است و این نوع رابطه بدون تردید به نفع طالبان نیست که درصدد به رسمیت شناختن حاکمیت بین المللی خود بر افغانستان است. زیرا یکی از الزامات حاکمیت در هر کشوری اجرای تعهدات منطقه ای و بین المللی است که طالبان تاکنون‌ هیچ تمایلی برای عمل به وعده های خود و همچنین اجرای تعهدات حاکمیتی ندارد.

رئیس محیط زیست ایران: طالبان فقط ۱۵ میلیون لیتر آب هیرمند را رها کرده است

فیلم کوتاه پیرمرد و دریا؛ روایت گلایه‌های هامون از هیرمند