تحلیل- نشست دوحه درباره افغانستان؛ میدان کارآمدی یا صحنه ژست های سیاسی؟

دوحه پایتخت قطر امروز میزان نشست سوم سازمان ملل در مورد افغانستان است. ​​​​​​​

در این‌نشست دو روزه نمایندگان ۲۲ کشور و ۸ سازمان بین المللی حضور دارند. گروه طالبان که از بیش از سه سال گذشته مجددا به حاکمیت در افغانستان بازگشته به این نشست دعوت شده است.

در واقع سازمان ملل برای ترغیب طالبان، شرایط آن را نیز پذیرفت؛ از جمله آنکه از زنان و مخالفان هیاتی در نشست دوحه حضور نداشته باشد. این رفتار سازمان ملل با انتقادات گسترده جامعه زنان و مخالفان طالبان مواجه شده است‌. آنان سازمان ملل را متهم می کنند که به همراه امریکا آهسته در حال ایجاد شرایط مناسب جهت به رسمیت شناختن طالبان در حاکمیت افغانستان هستند.‌

هر چند نماینده سازمان ملل در امور افغانستان با رد این اتهامات دعوت از طالبان را نشانه به رسمیت شناختن حاکمیت آنان در افغانستان ندانست، بلکه تاکید کرد سازمان ملل به دتبال تاثیر گذاری در رفتار و عملکرد طالبان در عرصه حکمرانی است.

محسن رویی صفت کارشناس مسایل افغانستان در این باره می گوید:"طالبان در عرصه حکمرانی چندین اصل مهم از جمله رعایت خقوق شهروندی اعم از تحصیل دختران بالای پایه ششم و همچنین تشکیل دولت فراگیر را نادیده گرفته و در مورد پیامدهای آن نیز کاملا بی توجه است. از این رو این نگرانی در محافل افغانستان از جمله زنان ایجاد شده است که سازمان ملل رفتار طالبان در حکمرانی را بپذیرد و آن را به رسمیت بشناسد"

این نگرانی پس از آن تشدید شد که طالبان در آستانه برگزاری نشست دوحه مساله زنان را مساله داخلی افغانستان دانست که در داخل باید حل شود و محافل خارجی نباید در ان دخالت کنتد. موضوعی که با اعتراض زنان افغانستان مواجه است.

نشست دوحه متشکل از کشورهای همسایه افغانستان و سایر کشورهای تاثیر گذار در امور و تحولات این کشور هستند. از این رو جمهوری اسلامی ایران هم نقش فعالی در این نشست دارد‌.حسن کاظمی قمی سفیر و نماینده ویژه جمهوری اسلامی ایران، هدف از شرکت هیات ایرانی در نشست دوحه را تببین مواضع، انتقال نگرانی‌های تهران درباره افغانستان و توضیح سیاست‌های انسان‌دوستانه در زمینه اتباع افغانی حاضر در ایران و سایر کشورهای منطقه به مقامات سازمان ملل و کشورهای شرکت‌کننده در نشست اعلام کرد.

واقعیت نیز این است چالش های متطقه ای مطرح از ناحیه افغانستان صرفا مساله زنان و تشکیل دولت فراگیر نیست بلکه مسایل مهمی همچون تداوم موج مهاجرت های داخلی از افغانستان،ناامنی های مرزی،انواع قاچاق همچون مواد مخدر سلاح و انسان به چالش و معضل اساسی برای کشورهای منطقه تبدیل شده است که از دیدگاه جمهوری اسلامی ایران سازمان ملل بایستی به طور اساسی به انها توجه کند. از این رو از دیدگاه کاظمی قمی شرایط پیچیده و خطیر افغانستان و منطقه، نیازمند رایزنی‌های همه‌جانبه با تمامی طرف‌هاست که سازمان ملل بابد نقش تعیبن کننده در این خصوص ایفا کند.

موضوعی که از دیدگاه ایران می تواند به کاهش درد و رنج مردم افغانستان کمک کند و صلح، ثبات، امنیت، توسعه پایدار و حکومتی مبتنی بر اراده آزاد مردم بدون دخالت و سلطه بیگانگان را به ارمغان آورد. این وضعیت زمانی می تواند محقق شود که سازمان ملل با ایفای نقش مهم و تاثیر گذار، نشست دوحه را به نشستی کارا و موثر در تحولات افغانستان تبدیل کند و مانع از تبدیل ان به صحنه سخنرانی و  ژست های سیاسی بی حاصل شود.

به خصوص انکه مردم افغانستان به ویژه جامعه زنان این کشور انتظار دارند سازمان ملل طالبان را برای رعایت حقوق شهروندی افغانها تحت فشار قرار دهد و مانع از تبدیل نشست دوحه به تریبونی برای خودنمایی طالبان و ریش خند زدن به جامعه جهانی شود.