تحلیل - چرا سفر عراقچی به افغانستان مهم است؟

"سید عباس عراقچی" وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، امروز در شرایطی وارد کابل شد که این سفر برای دو کشور ایران و افغاستان همچنین کشورهای منطقه اهمیت زیادی دارد.

"سید عباس عراقچی" وزیر امور خارجه ایران و هیات همراه امروزیکشنبه ( 26 ژانویه ) در بدو ورود به فرودگاه  کابل مورد استقبال مسئولان وزارت امور خارجه افغانستان، سرپرست سفارت ایران و دیپلمات های ایرانی قرار گرفتند.

"سید عباس عراقچی" برای گفت‌و‌گو با هیات حاکمه سرپرستی افغانستان به کابل رفته است. قرار است در این سفر یک‌ روزه، موضوعات و مباحث مورد علاقه مشترک با حکومت سرپرست افغانستان  بررسی شود. همچنین در این سفر گروهی از فعالان اقتصادی ایران، عراقچی را همراهی می‌ کنند. 

این اولین سفر "سید عباس عراقچی" در مقام وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران به کابل است، سفری که می‌تواند زمینه گسترش روابط اقتصادی و سیاسی میان حکومت سرپرست افغانستان و جمهوری اسلامی ایران را  فراهم کند. دو کشور  بیش از ۱۰۰۰ کیلومتر مرز مشترک دارند.  

با سفر وزیر امور خارجه ایران به افغانستان و تعریف ظرفیت‌ های جدید در حوزه اقتصادی می‌ توان همکاری دوجانبه در این حوزه را ارتقا داد. طرح خواسته های ایران درمورد مهاجرین افغانستانی نیز از جمله موضوعات مهمی است که در گفتگوهای عراقچی و مقامات حکومت سرپرست افغانستان  بررسی  می شود.

"امیر سعید ایروانی" سفیر و نماینده دائم ایران نزد سازمان ملل اعلام کرده مهاجران افغانستانی در ایران دستکم سالانه بیش از ۶ میلیارد دلار برای دولت ایران هزینه دارند. به گفته مقامات ایرانی نهادهای بین المللی رسیدگی به امور پناهجویان، سازمان ملل و نیز دولت های خارجی تقریبا هیچ کمک قابل توجهی به ایران برای میزبانی بیش از ۴ دهه ای از میلیون ها اتباع افغانستانی نکرده اند.

رایزنی های سیاسی در کابل، با هدف گسترش مناسبات سیاسی، فرهنگی و اقتصادی بین دوکشور ایران و افغانستان خواهد بود درشرایطی که  تهران و کابل زمینه های مشترکی برای همکاری در حوزه های مختلف ازجمله امنیتی دارند.   

در روزهای گذشته اعلام شد که "مرز دوغارون" ( در شرق ایران)  که یکی از مبادی اصلی ورود کالا و مسافر از ایران و افغانستان و بالعکس است به منطقه ویژه تجاری، صنعتی تبدیل شد موضوعی که می‌تواند زمینه ساز گسترش زیرساخت‌های مرزی و افزایش توجه به مبادلات تجاری بین دو کشور  شود. 

مقامات جمهوری اسلامی ایران، همچنین با ایجاد زیرساخت‌هایی در بندر چابهار استان سیستان و بلوچستان ایران  و در نظر گرفتن تسهیلات ویژه برای تاجران افغانستانی تلاش کرده اند تا توجه آنها را برای انتقال کالاهایشان به کابل و دیگر شهرهای این کشور به سمت چابهار معطوف کنند. 

دولت چهاردهم ایران در تلاش است تا با تکمیل خط ریلی خود در شرق کشور و اتصال خط راه آهن  "خواف_ هرات"  به راه آهن مرکزی جمهوری اسلامی ایران زمینه دسترسی افغانستان به آب‌های آزاد را فراهم کند که با ایجاد این شرایط  تاجران افغانستانی می توانند کالاهای خود را با استفاده از خط ریلی ایران به ترکیه و از آنجا به اروپا برسانند. 

گزارش های  آماری وزارت صنعت و تجارت طالبان، حجم مبادلات تجاری ایران و افغانستان در سال گذشته میلادی ( 2024 )  را سه میلیارد و ۱۹۷ میلیون دلار نشان می دهد که این  رقم  در مقایسه با سال ۲۰۲۳، رشد ۸۴ درصدی را نشان می دهد. 

موضوع حقآبه ایران از آب هیرمند  نیز از جمله موضوعاتی  است که در سه سال گذشته میان طالبان و جمهوری اسلامی ایران وجود داشته و طرف ایرانی از حکومت سرپرست افغانستان خواسته است  به تعهد خود در معاهده آب هیرمند متعهد باشد.  

در حوزه آب و حقابه موضوع محدود به رودخانه هیرمند نیست و سدهایی که طالبان یکی پس از دیگری بر روی ورودی های آب به ایران ایجاد می‌کنند؛ نیز مسئله ای است که ایران بر آن تمرکز دارد و خواستار رعایت حقوق خود برای محدود نشدن حقابه  از افغانستان شده است.  

سفر عراقچی به کابل و  گفتگو با مقامات کشور افغانستان بخش مهمی از دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران برای گسترش همکاری ها با کشورهای همسایه و منطقه است. ایران، در سال های اخیر به خوبی نشان داده است که از همکاری های منطقه ای استقبال می کند و مهمترین عامل برای حل مشکلات منطقه نیز گسترش همکاری های دوجانبه و کاهش دخالت  بیگانگان خواهد بود. 

ایران و افغانستان، زمینه های مناسبی برای گسترش همکاری های دوجانبه  با استفاده از ظرفیت های موجود دارند. جایگاه راهبردی ایران در غرب آسیا،  فرصت مناسبی برای افغانستان و دیگر کشورهای همسایه خواهد بود تا از این ظرفیت برای توسعه اقتصادی خود استفاده کنند. 

سفر عراقچی به کابل، همچنین عامل موثری برای خنثی کردن بحران آفرینی های آمریکا و غربی ها خواهد بود که همواره با ایجاد تنش بدنبال سوء استفاده از شرایط موجود و بی ثباتی در منطقه هستند. 

عراقچی در دیدار متقی: امیدوارم روابط با افغانستان را هرچه بیشتر در جهت منافع ملی ۲ کشور گسترش دهیم