تحلیل- علت درگیری‌های مرزی افغانستان و پاکستان چیست ؟
سرانجام پس از ۱۱ روز مسدود ماندن گذرگاه مرزی تورخم از سوی دولت پاکستان، منابع محلی در این کشور از تبادل آتش سنگین میان مرزبانان ارتش پاکستان با طالبان افغانستان در نقطه مرزی «تورخم» خبر می دهند.
گذرگاه مرزی تورخم واقع در شمال غرب پاکستان از شلوغ ترین معابر مرزی رسمی با افغانستان است که از بیش از ده روز گذشته از سوی پاکستان بسته شده و مذاکرات مسوولان دو کشور برای گشایش آن نیز به نتیجه نرسیده است. دولت پاکستان از جمله دلایل بستن این گذرگاه را ساخت و سازهای طالبان در امتداد خطوط مرزی اعلام کرده است. چنانچه این ادعای دولت پاکستان صحت داشته باشد می توان گفت اختلافات طالبان و پاکستان در مورد خط فرضی دیورند مجددا شعله ور شده است. طالبان قرارداد موسوم به دیورند را که در زمان استعمار انگلیس در شبه قاره تنظیم شد و خط مرزی فعلی میان افغانستان و پاکستان را ترسیم کرده است نمی پذیرد.
با توجه به انقضای مدت صد ساله این قرارداد، طالبان خواهان عقب نشینی پاکستان از آنچه خاک افغانستان می داند شده است. واقعیت این است که تلاش های پاکستان برای تسلط بر دولت مستقر در کابل نیز معطوف به اختلافات دو طرف در مورد خط فرضی دیورند است و اسلام آباد انتظار داشت طالبان با پذیرش این خط به عنوان مرز بین المللی میان افغانستان و پاکستان، به اختلاف دوکشور در این خصوص پایان دهد.
اما طالبان که در دوره اول حاکمیت خود با این درخواست پاکستان مخالفت کرده بود اکنون نیز همچنان بر موضع خود مبنی بر عقب نشینی ارتش پاکستان از خط فرضی دیورند تاکید دارد. ایجاد استحکامات از سوی طالبان در امتداد خط فرضی دیورند حامل این پیام برای دولت پاکستان است که با پایان یافتن زمان قرارداد دیورند، ارتش این کشور باید به مرزهای زمان پیوست با هندوستان در دوره استعمار شبه قاره از سوی انگلیس بازگردد.
در این حال، دولت پاکستان نیز برای اعمال فشار بر طالبان برای عبور از مساله دیورند از اهرم فشار مسدود کردن گذرگاه تورخم استفاده می کند که تاکنون انتظارات اسلام آباد را برآورده نکرده است. زیرا دیورند در افغانستان به مساله ملی تبدیل شده و طالبان با سرسختی درموضع خود، متقابلا درصدد اعمال فشار برپاکستان برای عقب نشینی از این منطقه است. به همین دلیل در کمتر از ۲۴ ساعت پس از دیدار بدون نتیجه مسوولان پاکستانی و طالبان افغانستان، اختلافات در این خصوص وارد فاز درگیری مسلحانه میان نیروهای مرزبانی دو طرف شد.
تداوم اختلافات میان پاکستان و طالبان در مورد وضعیت دیورند موجب توقف تجارت مرزی، متوقف شدن تردد کامیون ها و اتباع پاکستانی و افغانستانی شده است.
وضعیتی که گفته می شود جان بیمارانی را که برای مداوا قصد سفر به پاکستان را دارند نیز تهدید می کند.
