هرات در مسیر صنعت سبز بازیافت زباله
کارخانه‌های بازیافت زباله در شهرک صنعتی هرات امروزه نه تنها نیاز بازار داخلی به الیاف مصنوعی را پوشش می‌دهند بلکه محصولات خود را به خارج نیز صادر می‌کنند.
به گزارش فیض احمد محمدی خبرنگار رادیو دری، در امتداد جاده شهرک صنعتی هرات، ساختمان‌های بزرگ و خط‌های تولید فلزی یکی پس از دیگری دیده می‌شود اما میان همه این ساختمان‌ها، کارخانه‌هایی وجود دارد که روایتی متفاوت از توسعه را تعریف می‌کنند: روایت تبدیل زباله به الیاف و پشم شیشه.
بوی پلاستیک گرم‌شده از دهانه یکی از چله‌ها بیرون می‌آید و صدای پیوسته دستگاه‌ها سکوت محوطه را می‌شکند. در این کارخانه، روزانه حدود ۳۰ تن پنبه و الیاف مصنوعی تولید می‌شود؛ محصولاتی که نه تنها بازار داخلی افغانستان را پوشش می‌دهند، بلکه بخشی از آن‌ها به کشورهای اروپایی و آسیایی نیز صادر می‌گردد. کارگران با لباس‌های صنعتی آبی‌رنگ مشغول جابه‌جایی کیسه‌های مواد بازیافتی‌اند—زباله‌هایی که روزی سرگردان در سطح شهر بودند و اکنون به کالای صادراتی تبدیل شده‌اند.
عبدالرحمن مطمئن مالک یکی از این کارخانه‌ها دستش را روی رول‌های الیاف می‌گذارد و می‌گوید: سال‌ها زباله‌ها را می‌سوزاندند، دفن می‌کردند و یا رها می‌کردند. ما تصمیم گرفتیم همین دورریختنی‌ها را به محصولی تبدیل کنیم که امروز به آلمان و چند کشور آسیایی صادر می‌شود.
به گفته او، زباله اگر درست مدیریت شود، سرمایه است و تنها در یک سال گذشته صدها تُن محصول بازیافتی از این کارخانه به خارج فرستاده شده و بازار تازه‌ای برای صنعت الیاف هرات گشوده است.
مطمئن باور دارد این صنعت هنوز در آغاز مسیر است و خاطرنشان می‌کند که اگر حمایت‌های لازم وجود داشته باشد، ظرفیت سه‌برابری تولید وجود دارد. بازار افغانستان تنها مصرف‌کننده نیست و می‌تواند صادرکننده حرفه‌ای باشد.
این تولید کننده پنبه و الیاف مصنوعی در هرات می‌گوید بسیاری از دستگاه‌ها با هزینه شخصی و بدون کمک دولتی وارد شده و امروز بیش از ۸۰ کارگر در خطوط تولید و اشتغال یافته‌اند.
در همین حال ناصر امین رئیس اتاق صنایع و معادن هرات توجه به صنعت بازیافت را یکی از مسیرهای تازه رشد اقتصادی می‌داند. او تأکید می‌کند: اگر همین امروز در بازیافت سرمایه‌گذاری کنیم، هرات می‌تواند به مرکز تولید الیاف و پشم شیشه در منطقه بدل شود.
او تأکید می‌کند که اتاق صنایع و معادن هرات از طرح‌هایی که به محیط زیست ضرر نرساند و اشتغال ایجاد کند حمایت می‌نماید.
امین اما تنها از فرصت‌ها نمی‌گوید؛ او چالش‌ها را هم به روشنی توضیح می‌دهد: تا زمانی که سیستم تفکیک زباله در شهر اصلاح نشود، مواد اولیه تولید پایدار نخواهد بود. نیاز به مشارکت جدی شهرداری، دولت و بخش خصوصی وجود دارد.
روایت این کارخانه‌ها، تنها روایت چرخیدن دستگاه نیست؛ روایت ده‌ها خانواده‌ای است که اکنون از این صنایع نان می‌برند. روایت شهری است که می‌خواهد کمتر زباله دفن کند.
کارشناسان محیط زیست می‌گویند بازیافت هر تُن زباله، معادل کاهش قابل‌توجه آلودگی خاک و هوا است و می‌تواند سال‌ها هزینه دفن و پاکسازی شهری را پایین بیاورد.
این کارشناسان از کاهش شدت آلودگی محیط و دفن زباله، بهبود سلامت شهری و حفظ خاک، ایجاد صدها فرصت شغلی مستقیم/غیرمستقیم، رونق اقتصاد محلی، توسعه صادرات غیر خام، افزایش درآمد ملی، کاهش وابستگی به واردات الیاف و پنبه صنعتی، تقویت استقلال صنعتی، امکان جذب سرمایه‌گذاری خارجی و تبدیل هرات به قطب منطقه‌ای نیز از مزایای این صنعت یاد کردند.
شهرک صنعتی هرات این روزها چیزی فراتر از دود و آهن است؛ اینجا بخشی از آینده افغانستان شکل می‌گیرد—آینده‌ای که زباله را دشمن نمی‌بیند، بلکه آن را مواد خامِ فردا می‌داند.
روایت امروز شاید از دل زباله آغاز شود، اما می‌تواند به تولید، صادرات، اشتغال و پاکیزگی هوا ختم گردد.