تلاش حکومت برای نقش دهی بیشتر حزب وحدت درعرصه سیاسی
مصاحبه با آقای لطیف نظری کارشناس سیاسی
سؤال:بر بنیاد متن توافقنامه حکومت وحدت ملی و حزب اسلامی به رهبری گلبدین حکمتیار مقرر شد دولت افغانستان به آقای حکمتیار و دیگر رهبران این حزب مصونیت قضایی دهد و نیز تعهد کرد که نامهایشان را از فهرست سیاه سازمان ملل متحد بیرون بکشد،شما این اقدام دولت را چگونه ارزیابی میکنید؟
جواب:این اقدام دولت افغانستان در حال حاضر با دو دیدگاه روبرو شده است،یکی انتقادهایی که نهادهای حقوق بشر جامعه مدنی و شماری از احزاب سیاسی داشتند که اعتقاد دارند اینکار نوعی بی عدالتی است و دیدگاه دیگر اینکه افغانستان برای گذشتن از فرآیند بدبینی و فضای بی اعتمادی نیاز دارد که گذشته های تلخ را فراموش کند.در حال حاضر هر دو دیدگاه هم در سطح سیاسی و رسانه ای و هم در میان نخبگان و کنشگران سیاسی افغانستان مطرح است.به نظر من اگر حکومت افغانستان بخواهد یک فرآیند دقیق صلح را مورد توجه قرار دهد باید به خواست اکثریت مردم افغانستان توجه داشته باشد،چون اگر صلح بدون پشتوانه افکار عمومی دنبال شود و همچنین عادلانه نباشد پایدار نخواهد بود و بار دیگر فضای متشنج در درون حکومت و جامعه افغانستان شکل میگیرد.
س:به نظر شما پس از امضای توافقنامه میان دولت و حزب اسلامی چه تغییراتی در وضعیت نابسامان افغانستان بوجود خواهد آمد؟
ج:ممکن است در حوزه سیاسی تأثیرات مثبتی شکل بگیرد اما در حوزه های نظامی و امنیتی فکر نمیکنم تغییر خاصی داشته باشیم، ممکن است بخشی از طالبان تشویق شوند که انها هم به روند صلح بپیوندند اما از آنجایی که طالبان بصورت مستقل عمل نمیکنند و در اختیار استخبارات کشورهای بیگانه هستند فکر نمیکنم تأثیرات مثبتی را در حوزه های نظامی و امنیتی داشته باشیم.
س:با توجه به نظر شما که میگویید این توافقنامه تأثیر مثبت خاصی در وضعیت کشور ندارد چرا حکومت افغانستان در تلاش است تا با چنین حزبی صلح بکند؟
ج:حکومت افغانستان در وضعیت پیچیده و سختی به سر میبرد.مخالفتهایی که در درون حکومت وجود دارد،اختلاف نظرها بین ریاست اجراییه و ریاست جمهوری و جنبشهای مدنی و سیاسی که در مخالفت با حکومت شکل گرفته و همینطور اپوزیسیون همه اینها باعث شده که حکومت افغانستان را دچار مشکلاتی کند و تحت فشار قرار دهد.بنابراین برای رهایی از این فشارها و همچنین برای اینکه رییس جمهور بتواند بصورت دقیقتر اهداف خود را پیش ببرد نیازمند این است که حزب اسلامی وارد شود تا هم پایگاه اجتماعی رییس جمهور افغانستان و حلقه پیرامون آن تقویت شود و هم رییس جمهور بتواند فشارهای اجتماعی را از طریق حزب اسلامی به حداقل برساند و توازن قدرت به گونه ای تحت تأثیر ورود حزب اسلامی قرار بگیرد این مهمترین هدفی است که در حال حاضر از سوی ریاست جمهوری دنبال میشود و علیرغم اینکه دورنمای صلح خیلی روشن نیست تلاشهای همه جانبه ای در این ارتباط وجود دارد.
س:بر بنیاد گزارشها این توافقنامه در سه فصل و بیست و پنج ماده نوشته شده که تعهدات دولت افغانستان در برابر حزب اسلامی دوازده ماده این توافقنامه را در برگرفته و جالب اینجاست که تعهدات حزب اسلامی در برابر حکومت افغانستان تنها در سه ماده خلاصه میشود.به نظر شما تعهدات کمتر حزب اسلامی در برابر دولت افغانستان نشان دهنده چیست؟
ج:واقعیت اینست که حکومت افغانستان در حال حاضر میخواهد این موضوع را بعنوان یک دستاورد برای کارنامه خود که عمدتاً از سوی مردم افغانستان کارنامه ناکام ارزیابی میشود تلقی کند و به همین دلیل بیشترین امتیاز را حکومت افغانستان به حزب اسلامی داده و حزب اسلامی تعهد خاصی را در برابر حکومت ندارد و دلیل آنهم اینست که حکومت از یکطرف میخواهد فشارهای اجتماعی و سیاسی را به حداقل برساند و از طرف دیگر توازن قدرت را در داخل افغانستان به نفع خود رقم بزند و دیگر اینکه در تعاملات منطقه ای هم حکومت افغانستان بتواند توان چانه زنی بیشتر را داشته باشد.
حزب اسلامی از نظر نیروی جنگی در شرایطی نیست که بتواند در جبهه جنگ تغییری ایجاد کند بلکه فعلا تهدید اصلی طالبان است و حتی شماری از افراد حزب اسلامی جذب طالبان شدند.بنابراین اینها حاضر نیستند با حکومت افغانستان صلح بکنند.من فکر میکنم تمام این عوامل باعث شده که تعهدات دولت نسبت به حزب اسلامی بیشتر باشد.