لوموند: اهمیت بالای عقد توافق با طالبان برای ترامپ

لوموند در گزارشی نوشت، دونالد ترامپ خواهان عقد توافق با طالبان پیش از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری آمریکا است.

روزنامه لوموند در خصوص تلاش آمریکا برای عقد توافق با طالبان با کارشناس مسایل افغانستان گفت و گو کرد. این نشریه فرانسوی نوشت:

آمریکا با هدف خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان، در یک سال گذشته برای عقد توافق با طالبان تلاش گسترده ای کرده است. این نیروها در سال 2001 پس از حملات 11 سپتامبر و در دوران ریاست جمهوری جرج بوش به این کشور اعزام شدند. در روزهای اخیر شاهد درز کردن مفاد متن توافقنامه به خارج بوده ایم. مفاد توافقنامه به گونه ای است که موجب هراس فزاینده دولت افغانستان و ناظران از افزایش فزاینده موج خشونت ها در این کشور شده است. حملات تروریستی هفته های اخیر در افغانستان نیز به این هراس دامن زده است.

ژیل دورونسوروGilles Dorronsoro  استاد دانشگاه سوربن و کارشناس مسایل افغانستان در گفت و گو با لوموند به تشریح روند مذاکرات آمریکا و طالبان در دوحه پایتخت قطر و تبعات توافق این دو بر آینده افغانستان پرداخت؛ کشوری که از 40 سال پیش درگیر جنگ است.

لوموند: توافقات بین آمریکا و طالبان هم اکنون در چه مرحله ای قرار دارد؟

دورونسورو: آمریکایی ها به طور کلی افغانستان را به حال خود رها کرده اند. از چگونگی مذاکرات این طور به نظر می رسد که آمریکا قصد دارد از 13 تا 14 هزار نیروی خود در افغانستان پنج هزار نیرو را خارج و پایگاه هایش در این کشور را تخلیه کند. ما می بینیم که تشدید وخامت اوضاع در افغانستان در ماه های اخیر، آمریکا را به اتخاذ سیاست هایی انعطاف پذیرتر واداشته است.

سیاست های آمریکا قبلا بسیار سختگیرانه تر بود. آمریکایی ها می گفتند که طالبان باید سلاح هایشان را بر زمین بگذارند و دولت افغانستان را به رسمیت بشناسند اما از وقتی زلمای خلیلزاد طرف مذاکره کننده آمریکایی گفت و گوها را در کنترل خود گرفته، تمامی پیش شرط ها برای مذاکره کنار گذاشته شده است. عقد توافق با طالبان پیش از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در سال 2020، برای دونالد ترامپ از همه چیز مهم تر است. امروز در مذاکرات، اهداف ملی آمریکا مطرح است و دیگر از پیش شرط خلع سلاح طالبان و به رسمیت شناخته شدن دولت افغانستان از سوی این گروه خبری نیست.

معامله این است: ما شما را تحریم نمی کنیم و تحت فشار قرار نمی دهیم. شما هم داعش را از میان ببرید و القاعده را تحت کنترل خود بگیرید.

لوموند: در حالی که دونالد ترامپ به امضای توافقنامه ای با طالبان تا یکم سپتامبر امیدوار بود، چرا عقد توافق به تعویق افتاده است؟

دورونسورو: شاید رژیم حاکم بر کابل دلیل این تاخیر باشد. در حال حاضر دولت (افغانستان) در شرایط پیچیده ای قرار دارد و در بحبوحه مبارزات انتخابات ریاست جمهوری است. این انتخابات برای 28 سپتامبر زمان بندی شده است. فرضیه من این است که آمریکایی ها اشرف غنی رئیس جمهوری افغانستان را برای لغو انتخابات و تن دادن به مذاکره بین طرف های افغان تحت فشار قرار می دهد. شاید اشرف غنی نمی توانست بدون تقلب گسترده در انتخابات ریاست جمهوری سال 2014 پیروز شود. اگر وی از انتخابات ریاست جمهوری آینده چشم پوشی کند، کار سیاسی وی به پایان خواهد رسید.

از این رو اشرف غنی تلاش می کند بر خلاف میل آمریکایی ها، طالبان را مجبور کند که وی را به عنوان طرف مذاکره کننده به رسمیت بشاسند. طالبان اما هم اکنون در موضع قدرت قرار دارند و من دلیلی نمی بینم که آن ها به قبول این خواسته وادار شوند. در حال حاضر طالبان 50 درصد خاک افغانستان و بخش بزرگی از نیروهای امنیتی این کشور را در کنترل دارند و شرایط به نفع آن ها است.

لوموند: با وجود این ها، آیا پس از امضای توافق نامه بین آمریکا و طالبان، می توان به برقراری صلح در این کشور امیدوار بود؟

دورونسورو: در عمل، برخلاف باورهای مردم در غرب، طالبان در منطقه به عنوان مخاطب و مسئول قلمداد می شوند. قدرت های منطقه ای آن ها را به حضور می پذیرند چرا که آن ها نمایندگان جنبش ملی گرایی هستند که به مرزهای بین المللی احترام می گذارند. علاوه بر این طالبان با داعش در جنگ است و این در حالی است که دولت کنونی افغانستان توانایی نبرد با داعشی ها را ندارد.  طالبان اما به دلیل این که نزد مردم چندان محبوب نیست، قصد شرکت در انتخابات را ندارد. علاوه بر این صلح در صورت متحد شدن ارتش افغانستان و طالبان محقق می شود و تحقق این خواسته بسیار دشوار به نظر می رسد. شاید بتوان امیدوار بود که با استقرار نیروهای طالبان و ارتش در نقاطی جدا از هم روزی آتش بس برقرار شود. البته در این صورت اوضاع بسیار بی ثبات خواهد شد.

اما توافق بر سر قانون اساسی، بسیار ساده تر خواهد بود چرا که سیاستمداران افغان به طور کلی بنیادگرا هستند و از نظر ایدئولوژیک چندان از طالبان دور نیستند اما اداره مسئله انتخابات کار پیچیده ای است. از این رو به احتمال زیاد آمریکایی ها به عقد توافق بر سر امنیت ملی با طالبان بسنده خواهند کرد و به این ترتیب احتمال تداوم جنگ داخلی در افغانستان بسیار جدی خواهد بود.

پایگاه اطلاع رسانی مدیاپارت این عنوان را برای مقاله ای در خصوص مذاکرات آمریکایی ها با طالبان انتخاب کرد: «آمریکا آماده تسلیم شدن در برابر طالبان است.» این رسانه فرانسوی نوشت: در حالی که هیچ نشانه ای از تمایل طالبان به چشم پوشی از حمله به مناطق مختلف افغانستان مشاهده نمی شود، امروز مذاکره دونالد ترامپ با طالبان با هدف توقف حملات علیه دولت افغانستان اتفاقی غافلگیرکننده و تعجب برانگیز قلمداد می شود. روسای جمهوری پیشین آمریکا برای جلوگیری از حملات طالبان، پول قابل توجهی خرج کردند و تلفات سنگینی به نظامیان آمریکایی تحمیل نمودند. ادامه حضور نیروهای آمریکایی در افغانستان برای تامین امنیت آمریکا در سراسر منطقه و نیز حفظ دسترسی به منابع قابل توجه آن، برای واشنگتن مسئله اصلی بود.

اصلی ترین دلیل تسلیم واشنگتن در برابر طالبان با عزم دونالد ترامپ برای بازگرداندن 15 هزار نیروی آمریکایی- که با هدف تامین امنیت کابل در افغانستان حضور دارند- و پایان دادن به هزینه های صرف شده در این کشور با توجه به مشکلات بودجه ای در آمریکا مرتبط می شود. البته بایستی دانست که چین و روسیه از کاهش نفوذ آمریکا در افغانستان، کشوری هم مرز با ایران، به نفع خود بهره برداری می کنند. اما بازگشت طالبان تلفات سنگینی در پی دارد و شمار زیادی از مردم افغانستان، به خروج آمریکا از کشورشان به چشم خیانت نگاه می کنند.

به نظر می رسد مذاکره کنندگان آمریکایی از وعده طالبان مبنی بر رویارویی با القاعده ای ها در افغانستان راضی هستند. گروه طالبان قول داده است اجازه ندهد القاعده از این کشور به عنوان پایگاه تروریست هایی که اروپا و غرب آسیا را هدف حملات خود قرار می دهند، استفاده کند. البته فقط وعده دهندگان به این قول عمل خواهند کرد و افغان هایی که به نبرد تا سرحد مرگ متعهد شده اند، اعتقادی به این وعده ندارند.

برای مثال  احمد مسعود 30 ساله، پسر فرمانده افسانه ای افغانستان احمد شاه مسعود- که به دست تروریست ها به قتل رسید- قصد دارد حتی بدون حمایت آمریکایی ها نبرد با طالبان را دنبال کند. وی پنجم سپتامبر با هدف متحد کردن افغان ها علیه طالبان جنبشی سیاسی را تاسیس کرد. این جنبش قصد دارد جای جبهه متحد اسلامی و ملی برای نجات افغانستان را که به «ائتلاف شمال» شهرت دارد و پدرش ریاست آن را عهده دار بود، بگیرد. البته احمد مسعود ابزارها و امکانات کمی در اختیار دارد. ...

افغانستانی که به طور کامل تحت کنترل طالبان- دشمن قسم خورده روس ها، آمریکایی ها و اروپایی ها- قرار داشته باشد، خطری برای غربی ها و روسیه است اما آن ها بدون امکانات نظامی سهل الوصول، چه کاری می توانند انجام دهند؟ بایستی منتظر ماند و دید که طالبان را چه کسانی تامین مالی خواهند کرد. آیا سازمان سیا چنین کاری خواهد کرد؟