28 اردیبهشت؛ روز گرامیداشت حکیم عمر خیام نیشابوری
-
28 اردیبهشت؛ روز گرامیداشت حکیم عمر خیام نیشابوری
28 اردیبهشت/ثور در تقویم ایران روز بزرگداشت حکیم عمر خیام نیشابوری است.
غیاث‌الدین ابوالفتح عمر بن ابراهیم خیام (۴۴۰–۵۱۷ هجری قمری) معروف به حکیم عمر خیام نیشابوری، همه‌چیزدان، فیلسوف، موسیقی‌دان، فیزیک‌دان، ادیب، عارف، مفسر، شیمی‌دان، زیست‌شناس، زمین‌شناس، دین‌شناس، ریاضی‌دان، ستاره‌شناس و شاعر رباعی‌سرای ایرانی در دورهٔ سلجوقی است.
گرچه جایگاه علمی خیام برتر از جایگاه ادبی اوست و لقبش «حجّة الحق» بوده است اما رباعیاتش نام او را در جهان پرآوازه کرده است.
رباعیات خیام به بیشترِ زبان‌های زنده جهان ترجمه شده است.
از برجسته‌ترین کارهای خیام سر و سامان دادن و سرپرستی محاسبات گاه‌شماری ایران در زمان وزارت خواجه نظام‌الملک در دورهٔ پادشاهی ملک‌شاه سلجوقی (۴۲۶–۴۹۰ هجری قمری) بوده است.
محاسبات منسوب به خیام در این زمینه که تقویم جلالی نام دارد هنوز معتبر است و دقتی بالاتر از گاه‌شماری میلادی دارد.
نقش خیام در حل معادلات درجهٔ سوم و مطالعاتش دربارهٔ اصل پنجم اقلیدس نام او را به‌عنوان ریاضی‌دانی برجسته در تاریخ علم ثبت کرده‌است.
مرگ خیام را بین سال‌های ۵۱۷–۵۲۰ هجری قمری در نیشابور می دانند.
مقبره خیام در باغ زیبایی در شهر نیشابور در کنار آرامگاه عطار نیشابوری، از مهم‌ترین مکان‌های فرهنگی، تاریخی و گردشگری ایران است.
