چهار دهه خدمات جمهوری اسلامی ایران به مهاجرین افغان
-
مهاجرین افغان
بررسی چهل سال خدمات جمهوری اسلامی ایران به مهاجرین افغان د با توجه به وسعت خدمات
از زمان اشغال افغانستان از سوی ارتش سرخ اتحاد جماهیر شوروی در اواخر 1979 ،جمهوری اسلامی ایران میزبان میلیونها مهاجر افغان بوده است .در آن سالها که جمهوری اسلامی ایران خود با مشکلات متعدد بخصوص جنگ تحمیلی از سوی عراق روبرو بود از مهاجرین افغانستان به خوبی استقبال و پذیرایی کرد .حدود 4 درصد از جمعیت ایران را مهاجرین افغان تشکیل می دهند و 11 درصد جمعیت افغانستان در ایران حضور دارند که معادل 3 میلیون مهاجر قانونی و غیر قانونی است که در ایران از همه امکانات بهداشتی ،سلامت ، آموزشی و اشتغال برخوردارند .در واقع جمهوری اسلامی ایران در چهار دهه اخیر میزبان بزرگترین جامعه پناهندگان دنیا به خصوص شهروندان افغان بوده است که از چند جهت قابل توجه و تامل است:
نکته نخست آنکه مهاجرین افغان در ایران نه تنها در کمپ ها بلکه در شهرهای کوچک و بزرگ در کنار مردم ایران زندگی می کنند. دوم آنکه مهاجرین افغانستان بدون محدودیت در مشاغل مختلف کار کرده و حرفه های مختلف را فرا گرفته اند .سوم آنکه فرزندان مهاجرین افغانستان همچون دانش آموزان ایرانی در مدارس با امکانات و تسهیلات کافی تحصیل کرده و تا مقطع تحصیلات عالیه و دکتری پیشرفته اند.
سیوانکا دانا پالا sivanka dana pala نماینده کمیساریای عالی سازمان ملل در امور پناهندگان در ایران
"جمهوری اسلامی ایران نمونه ای بی نظیر در ارائه خدمات به پناهندگان است و در مجامع بین المللی اقدامات ارزشمند دولت وملت ایران را در ارائه خدمات به پناهندگان افغان بازگو خواهم کرد."
براساس آمارهای رسمی بالغ بر450 هزار دانش آموز مهاجرافغان که مدرک قانونی اقامت دارند در مدارس ایرانی تحصیل می کنند.
اخیرا نیز و در پی دستور رهبرمعظم انقلاب اسلامی، حضرت آیت الله العظمی خامنه ای مبنی براینکه همه کودکان افغان چه آنهایی که دارای شرایط قانونی حضور در ایران هستند وچه آنهایی که مدرک قانونی حضور در ایران را ندارند باید در مدارس دولتی ثبت نام شوند این عده از کودکان نیز ثبت نام و مشغول تحصیل شدند که به گفته مدیر کل اتباع و مهاجرین خارجی وزارت کشور جمهوری اسلامی ایران بالغ برحدود هشتاد هزار دانش آموز هستند .به این ترتیب به ازای هر 30 دانش آموز یک کلاس درس دایر و در مجموع دو هزار و ششصد کلاس درس به ظرفیت آموزشی ایران افزوده شد.
علاوه بر برخورداری کودکان و نوجوان مهاجر افغان از امکانات تحصیلی همپای دانش آموزان ایرانی، تلاش شده تا هیچ نوع تبعیض و تفاوتی میان دانش آموزان ایرانی و افغان در ایران ایجاد نشود.
رئیس مرکز امور بین الملل مدارس خارج از کشور وزارت آموزش و پرورش جمهوری اسلامی ایران:
"وزارت آموزش و پرورش اعتقادی به جدا سازی دانش آموزان ایرانی از افغانها ندارد و در بخشنامه آموزش و پرورش نیز این موضوع تصریح شده است."
دستور حضرت آیت الله خامنه ای برای ثبت نام از دانش آموزان افغان که حتی به شکل غیر قانونی در ایران زندگی می کنند، با استقبال گسترده در افغانستان بخصوص شخص محمد اشرف غنی رئیس جمهوری این کشور روبرو شده است.
راقی سرکنسول سابق افغانستان در خراسان رضوی:
" از حسن توجه مقام معظم رهبری به مهاجرین افغانستان بخصوص در مورد تحصیلات دانش اموزان افغان فاقد مجوز در مدارس قدر دانی می کنم. در پی این دستور، ظرفیت افراد باسواد در بین مهاجرین افغان به بیش از 76 درصد رسیده است."
در جمهوری اسلامی ایران بالغ بر 16500 دانشجوی افغان نیز تحصیل می کنند که شامل دانشجویانی می شوند که در ایران اقامت دارند و یا در ایران متولد شده اند و یا برای ادامه تحصیل به ایران آمده اند و 8 هزار نفر نیزفارغ التحصیل شده اند.بسیاری از مقامات اداری اعم از سیاسی ،فرهنگی و آموزشی دولت افغانستان در دانشگاههای ایران تحصیل کرده اند که موجب تقویت هر چه بیشتر پیوندهای عمیق فرهنگی ،زبانی و تمدنی میان ایران و افغانستان می شود . بنا به اعلام امارهای رسمی بالغ بر 750 هزار تن از پناهجویان افغان که بی سواد بودند در کلاسهای نهضت سواد اموزی خواندن و نوشتن فرا گرفته اند .
در بخش فنی و حرفه ای نیز بالغ بر 16 هزار افغان آموزشهای فنی و حرفه ای را در ایران فراگرفته اند که برخی از انان پس از بازگشت به افغانستان برای جامعه خود بسیار مفید بوده اند
سید عیسی حسینی مزاری رئیس مرکز علمی فرهنگی تبیان در کابل
"ما همیشه قدر دان زحمات و خدمات جمهوری اسلامی ایران برای مهاجرین افغانستان بوده ایم . تحصیل دانش اموزان مهاجران افغان چه قانونی و چه غیر قانونی نعمت بزرگی است."
در بخش مسایل پزشکی هم بالغ بر 117 هزار پناهجوی دارای بیماری ها خاص از خدمات رایگان بیمه ای در ایران بهره مند هستند . به عنوان مثال درمان بیماری سوراخ قلب که بیماری شایع در میان کودکان افغانستان است و در این کشور امکان درمان ان وجود ندارد در جمهوری اسلامی ایران به صورت رایگان انجام می شود . این در حالی است که مراحل درمانی این نارسایی قلبی، در هند یا پاکستان وحتی کشورهای اروپایی با هزینه بسیار زیادی انجام می شود .یکی دیگر از خدمات برجسته جمهوری اسلامی ایران به معلولان پناهنده افغان است که در سایر کشورها چنین خدماتی وجود ندارد.
علاوه براین کسانی که از خدمات بیمه تامین اجتماعی استفاده می کنند در مراکز تحت پوشش این بیمه به صورت رایگان درمان می شوند .در این حال جمهوری اسلامی ایران تلاش کرده برای هر خانواده حداقل یک کارت یا پروانه کار صادر نماید .مشکل زنان سرپرست خانوار نیز در ایران همواره مورد توجه بوده و به ان رسیدگی شده است .در مورد ورزش نیز بالغ بر 50 هزار تن از پناهجویان افغان که 5 هزار تن از انان زن هستند در ایران به فعالیتهای ورزشی مشغولند و از سال 2001 تا کنون ایران 50 ورزشکار حرفه ای را در ده رشته ورزشی به افغانستان فرستاده که در تیم های ملی افغانستان بازی می کنند .
براساس امارهای رسمی اعلام شده حدود سه میلیون مهاجر افغان در ایران زندگی می کنند که حدود یک و نیم میلیون نفر انان غیر قانونی هستند و حدود 800 هزار تن نیز پناهجویان دارای کارت شناسایی و بیش از 400 هزار تن نیز دارای پاسپورت در ایران زندگی می کنند .با توجه به تسهیلات در نظر گرفته شده برای رفت و امد ،مهاجران افغان که در ایران متولد شده اند بون نگرانی به افغانستان سفر می کنند.
نکته قابل توجه اینکه کشورهای اروپایی که داعیه دفاع از حقوق بشر دارند همواره سعی کرده اند از مساله مهاجران به نفع خود بهره برداری کنند و از دولت کابل امتیاز بگیرند اما جمهوری اسلامی ایران هیچ امتیازی از این بابت از دولت افغانستان نگرفته و همچنان ازمهاجران افغان پذیرایی می کند.
ساوالا شیمم کارشناس سازمان ملل در امور مهاجرین:
"نگاه انسان دوستانه جمهوری اسلامی ایران به مهاجران افغان ارزش بالایی در میان مردم جهان دارد."
در هر حال، با تایید مراجع و محافل مختلف در افغانستان و نهادهای بین المللی ،جمهوری اسلامی ایران به رغم مشکلاتی که خود با آن روبرو بوده در چهار دهه گذشته به نحو احسن از مهاجران افغان میزبانی کرده است. بدون تردید این موضوع نه تنها ناشی از حسن همجواری میان ایران و افغانستان است بلکه جلوه زیبایی از اتحادوحدت و برادری میان دو ملت مسلمان ایران و افغانستان است .اجرای توافقنامه ها و پیمانهای دو جانبه میان دو کشور از سوی دولت وحدت ملی افغانستان نیز بدون تردید می تواند دشمنان ایران و افغانستان را برای تاثیر گذاری منفی بر روابط تهران و کابل مایوس کند.
