سفر ناگهانی پمپئو به افغانستان؛ سفری با اهداف دوگانه
دونالد ترامپ رئیس جمهوری امریکا امید زیادی به توافق اخیر با طالبان به منزله آغازی برای کاهش شمار نظامیان این کشور در افغانستان بسته است. با این حال اجرای این توافق با توجه به تداوم حملات طالبان و نیز تنش های سیاسی در کابل با ابهامات زیادی مواجه شده است.
انتخابات ریاست جمهوری افغانستان حدود شش ماه پیش برگزار اما نتیجه آن یک ماه پیش اعلام شد. کمیسیون مستقل انتخابات محمد اشرف غنی را برنده این روند اعلام کرد اما عبدالله عبدالله، رئیس اجرایی پیشین این کشور، این نتایج را نپذیرفت و خود را برنده انتخابات اعلام کرد. اکنون این مساله به چالشی بزرگ برای اجرای توافق آمریکا و طالبان تبدیل شده زیرا یکی از مراحل مهم این توافق، آغاز گفتگوهای افغان- افغان با هدف مشارکت دادن طالبان در قدرت و پایان دادن به حملات این گروه به مراکز دولتی و ارتش و پلیس افغانستان است.
سفر مایک پمپئو وزیر امور خارجه آمریکا به کابل در حالی انجام شده که روز یکشنبه نخستین نشست نمایندگان طالبان و دولت افغانستان به شکل کنفرانس ویدئویی انجام شد. دولت افغانستان گفته که در این نشست درباره کاهش خشونت، مذاکرات مستقیم و آتش بس دایم بحث شده است. شورای امنیت ملی افغانستان تایید کرده که آزادی زندانیان دو طرف نیز از موضوعات مورد بحث دو طرف بوده است. آزادی پنج هزار زندانی طالبان در زندان های دولت و یک هزار زندانی دولت در اختیار طالبان از موارد درج شده در این توافق بود که باید در 10 روز عملی میشد.
اشرف غنی ابتدا گفته بود که هیچ تعهدی برای رهایی زندانیان طالبان ندارد اما بعد اعلام کرد که حاضر به آزاد کردن تدریجی این زندانیان است اما طالبان باید تضمین بدهد که این افراد دیگر به میدان جنگ برنمیگردند. طالبان این شرایط را نپذیرفت و تاکید کرد که زندانیانش باید یکجا و بدون شرط آزاد شوند. قرار بود همزمان با آزادسازی زندانیان گفتوگوهای میان افغانی صلح نیز آغاز شود که این روند هم با تاخیر و روز یکشنبه شروع شد.
در عرصه میدانی هم تداوم حملات طالبان به نیروهای دولتی در افغانستان، عملا موجب نقض مکرر آتش بس اعلام شده طبق توافق آمریکا و طالبان و کاهش خوش بینی به بقای این توافق شده است. دولت افغانستان در واکنش به حمله روز جمعه 20 مارس طالبان در ولایت زابل در جنوب این کشور که 25 کشته برجای گذاشت، اعلام کرد، ادامه حملات طالبان نشانه تعهد این گروه برای ادامه خشونت است. صدیق صدیقی، سخنگوی رئیس جمهوری افغانستان در توئیتی با اشاره به این حمله طالبان نوشت: ادامه حملات طالبان بیانگر تعهد این گروه به ادامه خشونت و مخالفت با فرایند صلح است.
در چنین شرایطی واشنگتن خواهان آن است که در چارچوب اجرایی شدن توافق آمریکا و طالبان، نیروهای آمریکایی به صورت تدریجی از افغانستان خارج شوند و این روند از چندی قبل آغاز شده است. با این که نظامیان امریکایی براساس توافق با طالبان تا ۱۳ ژوئیه 2020 برای خروج از افغانستان فرصت دارند، اما واشنگتن روند کاهش نیروهای خود را از این کشور آغاز کرده است. به گفته سرهنگ"سونی لگیت" Sony Legit سخنگوی نیروهای آمریکا در افغانستان USFOR-A، مطابق اعلامیه مشترک آمریکا و افغانستان و توافق نامه امضا شده میان طالبان و آمریکا، روند کاهش نیروهای واشنگتن به 8600 نفر در مدت ۱۳۵ روز آغاز شده است.
طبق این توافق قرار است آمریکا طی 18 ماه به تدریج نیروهای نظامی خود را از خاک افغانستان خارج کند تا یکی از شروط مهم طالبان برای تحقق صلح در افغانستان تحقق یابد ولی مسئله مهم تر این است که برای برقراری صلح و آرامش در افغانستان، توافق بین الافغانی طالبان و دولت مرکزی از اهمیت بیشتری برخوردار است و صلح با آمریکا به معنی ایجاد صلح در افغانستان نیست. طالبان مدعی است که در افغانستان دولتی وجود ندارد و توقف جنگ با آمریکا شامل نیروهای افغان نمیشود؛ بنابراین برای پایان درگیریبا آنها به توافق دیگری نیاز است. همین مساله موجب تداوم حملات طالبان به نیروهای دولتی شده است و دولت افغانستان نیز این حملات را مانعی برای اجرای مراحل دیگر توافق آمریکا و طالبان می داند.
اکنون پمپئو باید در مرحله اول در مذاکره با اشرف غنی و عبدالله عبدالله راهی برای خروج از بن بست سیاسی در افغانستان بیابد و در مرحله بعد دولت افغانستان و طالبان را متقاعد کند تا به رغم درگیری های کنونی مراحل اجرای توافق آمریکا و طالبان را آغاز کنند.