نشست مجازی شورای امنیت درباره امنیت خلیج فارس

خلیج فارس به عنوان یکی از مناطق ژئواستراتژیک جهان از اهمیت زیادی در زمینه اقتصاد و انرژی جهانی برخوردار است. مساله امنیت این حوزه مهم آبی از دغدغه های مهم سازمان ملل متحد محسوب می شود. در این راستا نشست مجازی شورای امنیت روز سه‌شنبه با ابتکار عمل روسیه و با ریاست «سرگئی لاوروف» وزیر خارجه روسیه برگزار شد.

دراین نشست «آنتونیو گوترش» دبیرکل سازمان ملل متحد توافق هسته ای برجام را برای امنیت خلیج فارس حیاتی اعلام و ضمن تأکید بر لزوم حفظ آن گفت: در رابطه با ثبات منطقه، موضوع عدم اشاعه هسته‌ای حائز اهمیت است. ازهمان ابتدا، همواره شاهد بوده‌ام که برجام ابزار مهمی در مقابل اشاعه هسته‌ای و امنیت منطقه‌ای است.

تاکید گوترش بر ضرورت حفظ برجام و ارتباط مستقیم آن با امنیت خلیج فارس و در ابعاد گسترده تر امنیت غرب آسیا نشان دهنده موضع متفاوت این نهاد مهم جهانی که شورای امنیت آن وظیفه حفظ صلح و امنیت بین المللی را عهده دار است با رویکرد ضد برجامی آمریکا است که اکنون با حضور نظامی گسترده در حوزه خلیج فارس به بهانه حفظ امنیت آن و نیز حفاظت از امنیت ملی متحدان منطقه ای اش عملا در مسیر تنش زایی دراین منطقه عمل می کند. این در حالی است که ایران مخالف آشکار حضور قدرت های فرامنطقه ای در خلیج فارس بوده و سال گذشته پیشنهادی برای ایجاد یک نظام امنیت منطقه ای با حضور کشورهای حاشیه خلیج فارس ارائه کرد. «محمد جواد ظریف» وزیر خارجه ایران در نشست شورای امنیت با اشاره به «پویش صلح هرمز» اظهار داشت: این ابتکار متکی به مسئولیت هر کشور در منطقه برای تضمین صلح، ثبات و رفاه همسایگان و انتفاع همگان از آن است.

در عین حال توافق هسته ای برجام نقش مهمی در امنیت خلیج فارس دارد. همه اعضای گروه 1+4 اعم از طیف شرقی آن یعنی روسیه و چین و طیف غربی یعنی فرانسه، آلمان، بریتانیا و اتحادیه اروپا نیز با گوترش در این زمینه هم نظر هستند. آنها بر این عقیده اند که برجام نمونه کامل یک توافق مهم بین المللی در راستای حفظ صلح و امنیت منطقه ای و جهانی است. به گفته «شارل میشل» رئیس شورای اروپا، برجام کماکان یکی از عناصر کلیدی برای ضمانت امنیت منطقه است. این در حالی است که «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهوری آمریکا مه 2018 با وجود مخالفت‌های جامعه بین‌المللی و پایبندی کامل ایران به تعهدات برجامی خود، به صورت یکجانبه از این توافق هسته‌ای خارج شد و به منظور تسلیم تهران به خواسته های واشنگتن، شدیدترین تحریم های طول تاریخ را در چارچوب کارزار  فشار حداکثری علیه ایران اعمال کرد.  

مساله مهم اینکه دولت ترامپ پس از خروج از برجام حداکثر تلاش خود را برای فروپاشی این توافق صورت داده و مدام متحدان اروپایی خود را برای خروج از برجام و اعمال مجدد تحریم های بین المللی علیه ایران تحت فشار قرار داده است. با این حال تاکیدهای مکرر مقامات ارشد اتحادیه اروپا و سران اروپایی بر لزوم حفظ برجام نشان دهنده دیدگاه متفاوت آنها با آمریکا در این زمینه بوده و اکنون برجام به یکی از نقاط اختلاف بین دو سوی اقیانوس اطلس تبدیل شده است. به گفته «محمد فندی» کارشناس سیاسی عرب: آمریکا در راستای فروش تسلیحات خود در منطقه همواره به دنبال ایجاد آشوب و ناآرامی است و برجام این انتظارات آمریکا را برآورده نمی کرد. اعضای طیف شرقی برجام به ویژه روسیه نیز ضمن تاکید بر لزوم حفظ برجام، بر نقش مخرب آمریکا در عرصه امنیت خلیج فارس تاکید کرده اند. «سرگئی لاوروف» وزیر خارجه روسیه در نشست مجازی شورای امنیت با اشاره به رویکرد آمریکا تاکید کرد که «سیاست‌های یکجانبه در منطقه خلیج فارس بی ثمر بوده و سیاست تهدید علیه یک طرف اشتباه وخطرناک است». اشاره وی به رویکرد خصمانه و مبتنی بر تهدید آمریکا علیه ایران است که به ویژه در دوسال اخیر به زعم خود برای تشدید فشارها علیه ایران، مدام بر حضور نظامی خود در خلیج فارس و کشورهای حاشیه جنوبی آن افزوده و به ایران هراسی دامن می زند.