راه آهن خواف-هرات بزرگترین دستاورد سال 2020 افغانستان

در میان موج ناامنی و ناتمام ماندن مذاکرات صلح و همچنین شرایط نامناسب در افغانستان، افتتاح راه آهن خواف-هرات نور امیدی در دل مردم افغانستان است.

به گزارش خبرنگار رادیو دری،  افتتاح خط آهن خواف- هرات  در میان شرایط نامناسب کشور افغانستان و نگرانی های مردم در نتیجه ناامنی ها و حملات تروریستی و  شیوع بیماری کرونا؛نور امیدی در دل های مردم افغانستان بود.

این مسیر ریلی که دو کشور را از طریق راه آهن به یکدیگر وصل می‌کند، یکی از دستاوردهای بزرگ برای روابط دو جانبه ایران و افغانستان است.

خط آهن خواف–هرات به عنوان نخستین مسیر ریلی که ایران و افغانستان را به هم متصل می‌کند، روز پنجشنبه ۲۰ آذر ماه ۹۹ با حضور مجازی حسن روحانی و محمداشرف غنی، روسای جمهوری دو کشور افتتاح شد؛ پروژه‌ای که از سال ۱۳۸۶ کلید خورد. آقایان غنی و روحانی که از طریق ویدیو کنفرانس در مراسم بهره‌برداری از خط آهن خواف–هرات حضور داشتند، افتتاح این پروژه تاریخی را گامی مهمی در مسیر احیاء و جهش همکاری‌های مشترک اقتصادی عنوان کردند.

این راه آهن در چهار بخش ساخته شده ‌است که دو بخش آن در خاک جمهوری سلامی ایران و دو بخش دیگر آن در خاک افغانستان قرار دارد و در حال حاضر سه قطعه آن به بهره برداری رسیده است. قطعه چهارم که از غوریان تا شهر هرات ادامه می یابد، کار ساخت آن  با کمک ۵۰ میلیون دلاری ایتالیا آغاز شده است که به گفته  مقامات افغانستان تا هشت ماه آینده قطعه چهارم نیز تکمیل خواهد شد.

کشور افغانستان از میزان ۱۳۹۸ دچار مشکلاتی جهت تشکیل دولت شد.در حالیکه اشرف غنی با کسب ۵۰.۶۴ درصد آرا پیروز انتخابات شد عبدالله عبدالله که با کسب ۳۹.۵۲ درصد در رده دوم قرار گرفت اعلام کرد  نتیجه نهایی چهارمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری این کشور که اشرف غنی برنده آن است را نمی پذیرد و در مقابل آن می‌ایستد.

فضل احمد معنوی عضو ارشد تیم عبدالله نیز گفت که هرگونه نتیجه اعلام شده از طرف کمیسیون مشروعیت ندارد.

این در حالی است که رهبران این تیم از جمله ژنرال عبدالرشید دوستم رهبر حزب جنبش ملی اسلامی افغانستان و محمدکریم خلیلی رهبرحزب وحدت و صلاح الدین ربانی رهبر حزب جمعیت اسلامی افغانستان گفته بودند که در صورت اعلام نتیجه تقلبی انتخابات، دولت موازی ایجاد خواهند کرد.

در ادامه این تنش ها،کمیسیون مستقل انتخابات اشرف غنی  را برنده‌ انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۳۹۸ افغانستان اعلام کرد

سرانجام بعداز ماهها گفت وگو میان مقامات افغان، اشرف غنی  با صدور حکمی شورای عالی مصالحه ملی این کشور را تعیین و اعضای آن را اعلام کرد.

براساس فهرستی که ریاست جمهوری افغانستان اعلام کرد، شورای عالی مصالحه ملی این کشور چهل و شش عضو دارد که این شورا از هیات رهبری، چهره‌های برجسته سیاسی و جهادی، زنان و اعضای دولتی تشکیل شده است.شورای عالی مصالحه ملی افغانستان به ریاست عبدالله عبدالله دارای هفت معاون است که آن‌ها هیات رهبری شورای عالی مصالحه ملی را تشکیل می‌دهند.

حامد کرزی رئیس جمهور سابق، عبدالرب رسول سیاف چهره جهادی، گلبدین حکمتیار رئیس حزب اسلامی افغانستان و چهره جهادی، یونس قانونی معاون اول سابق ریاست جمهوری، کریم خلیلی رئیس حزب وحدت اسلامی افغانستان و رئیس سابق شورای عالی صلح، محمد محقق رئیس حزب وحدت اسلامی مردم افغانستان، مارشال عبدالرشید دوستم بنیانگذار جنبش ملی اسلامی اعضای برجسته شورای عالی مصالحه ملی هستند.«عبدالسلام رحیمی» وزیر سابق دولت در امور صلح، «عنایت الله بابر فرهمند» معاون اول عبدالله عبدالله در انتخابات ریاست جمهوری و «اسد الله سعادتی» معاون دوم عبدالله عبدالله» درانتخابات ریاست جمهوری معاونان شورای عالی مصالحه ملی معرفی شده اند.

رئیس جمهور افغانستان همچنین در حکم جداگانه‌ای، عبدالسلام رحیمی را نماینده ویژه رئیس جمهور در امور صلح تعیین کرد.

شماری از مقامات بلندپایه دولتی از جمله معاونان رئیس جمهور، وزیر امور خارجه، روسای مجالس سنا و نمایندگان و مشاور امنیت ملی افغانستان نیز اعضای دولتی شورای عالی مصالحه ملی هستند.هشت زن فعال در امور سیاسی نیز در ترکیب شورای عالی مصالحه ملی افغانستان حضور دارند.علاوه بر این فهرست، «معصوم استانکزی» رئیس سابق امنیت ملی افغانستان در صدر هیات بیست و یک نفری قرار داشت که قرار بود مذاکرات صلح را انجام دهد.

تشکیل شورای عالی مصالحه ملی افغانستان به ریاست عبدالله عبدالله بخشی از توافقنامه سیاسی میان اشرف غنی و عبدالله عبدالله بود.

گفتنی است که شورای عالی مصالحه بعد از انتخابات ریاست جمهوری در سال ۲۰۱۹ به منظور رهبری روند صلح افغانستان ایجاد شد.این شورا متشکل از هیات رهبری، شورای عالی مصالحه و هیات مذاکره کننده است.

در حالی که رییس جمهوری افغانستان بدنبال تشکیل دولت و معرفی اعضای کابینه بود، «زلمی خلیل زاد» و «عبدالغنی برادر» پس از ۱۱ دور مذاکرات رسمی روز شنبه ۱۰ حوت توافق‌نامه ای میان آمریکا و طالبان  صورت رسمی امضا کردند.

 این توافق‌نامه میان آمریکا و طالبان با حضور نمایندگان و وزیران خارجه ۳۰ کشور منطقه و جهان و همچنین نماینده های ویژه برخی کشورها امضا شد.

وزیر خارجه آمریکا در مراسم آغاز امضای توافق نامه گفت که طالبان تعهد کرده است رابطه خود را با القاعده و تروریست ها قطع کنند و ما نیز نظامیان خود را از افغانستان خارج می کنیم.

بر اساس این اعلامیه، قرار بود تمامی نیروهای آمریکایی که بالغ بر ۱۳ هزار نفر می شدند، در مدت ۱۴ ماه افغانستان را ترک کنند. همچنین مقرر شده بود در  طول ۱۰ روز پس از امضای توافق صلح آمریکا و طالبان، گفت‌وگوها میان گروه‌های افغانستانی آغاز شود.

 گفتنی است که آمریکا با ادعای تامین صلح و از بین بردن خشونت ها در افغانستان پس از حملات یازدهم سپتامبر  سال ۲۰۰۱ وارد این کشور شد اما تاکنون نتوانسته است علی رغم هزینه های نظامی بالا گام مثبتی در این زمینه بردارد.

سرانجام پس از ماهها گفت و گو و تصمیم برای انجام مذاکرات صلح میان دولت افغانستان و گروه طالبان و پس از گذشت ۱۹ سال از آغاز جنگ آمریکا در افغانستان روز شنبه ۲۲ سنبله ۹۹ برای نخستین بار گفت‌وگوهای صلح با طالبان شروع شد.

در این مذاکرات "عبداالله عبدالله" رییس شورای عالی مصالحه ملی، حنیف اتمر وزیر امورخارجه و سعادت منصور نادری وزیر دولت در امور صلح، در قالب هیئت ۲۱نفری دولت افغانستان به دوحه عزیمت کردند.

نشست اولیه برای آغاز گفت‌وگوهای بین‌افغانستانی با حضور مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا، مقام‌های قطری و نمایندگان حدود ۳۰ کشور و سازمان‌های جهانی به صورت حضوری و یا آنلاین برگزار شد.

عبدالله عبدالله، هنگام سفر به دوحه در فرودگاه حامدکرزی گفت که امیدوار است آغاز مذاکرات میان افغان‌ها تحول بزرگ و تاریخی باشد.

وی افزود: «نمی‌خواهم نسبت به این مذاکرات بدبین باشم اما چالش‌ها را هم نباید نادیده گرفت.»

مذاکرات صلح دوحه که چندین بار به علت عدم توافق طرفین بر سر موضوعات گفت وگوها متوقف شده است، همچنان بدون دستیابی به نتیجه ای درحال تعلیق بسر می برد.

دولت افغانستان برای آوردن طالبان پای میز مذاکره در مواضع و خطوط قرمز خود انعطاف نشان داده و در مقابل طالبان از هیچ یک از خواسته‌های خود کوتاه نیامده است که این روند می‌تواند مشکلاتی را در مذاکرات صلح بوجود آورد.

به نظر می‌رسد که اگر  وضعیت مذاکرات این گونه ادامه یابد  روند صلح با چالش مواجه خواهد شد.

 این در حالی است که اگر دولت افغانستان از موضع سخت وارد مذاکرات شود و هیچ انعطافی نشان ندهد نیز، روند گفت‌وگوها به بن بست کشیده می‌شود.

گفت‌وگو با طالبان تنها در صورتی معنی و مفهوم پیدا می‌کند که دو طرف در حصول به خواسته‌های خود انعطاف نشان دهند. اما انعطاف پذیری به معنی زیر پا گذاشتن خطوط قرمز دو طرف نیست بلکه انعطاف پذیری در دادن امتیازها و فرصت مشارکت در ساختار قدرت و میزان سهم در قدرت است.

هیأت دولت افغانستان و گروه طالبان پس از ۹۳ روز مذاکرات، بر سر دستور کار گفت و گوهای صلح توافق کرده‌اند و اکنون در تعطیلی بسر می برند و قرار است دور بعدی در پنجم ژانویه سال ۲۰۲۱ میلادی از سر گرفته شود.

در همین حال «محمد جواد ظریف » وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در گفت‌وگو با خبرنگار شبکه تلویزیونی" طلوع نیوز " افغانستان با بیان اینکه دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا مذاکرات صلح افغانستان در دوحه را مورد سوءاستفاده تبلیغات انتخاباتی خود قرار داد، گفت که مردم افغانستان نتیجه این ضربه بزرگ و رفتار دولت آمریکا را در آینده خواهند دید.

وزیر امور خارجه ایران درباره نقش ایران در برنامه صلح افغانستان گفت: ایران حامی دولت و مردم افغانستان است و می‌گوید که همه گروه های افغان باید در مورد آینده این کشور تصمیم بگیرند و این سیاست نظام و دولت ایران در قبال افغانستان است.

یکی از مهمترین رخدادهای تاسف بار سال ۲۰۲۰ درافغانستان، حمله به دانشگاه کابل  در12 عقرب 1399 بود که درپی آن ۲۲ تن از دانشجویان کشته و افزون بر ۴۰ نفر نیز زخمی شدند.

گفتنی است که گروه طالبان دست داشتن در این حمله را رد کردند اما مقامات دولتی و کارشناسان امور سیاسی و نظامی، گروه طالبان را مسوول این حمله معرفی کرده اند.

همچنین در حادثه  دیگر سه مهاجم مسلح بامداد ۲۳ اردیبهشت ماه به بیمارستان دشت برچی کابل حمله کردند و پس از چهار و نیم ساعت درگیری با نیروهای امنیتی افغان کشته شدند.

در نتیجه این حمله ۱۳ نفر کشته و ۱۵ تَن دیگر زخمی شدند که زنان، نوزادان و کودکان نیز میان آنان بودند.

همچنین در نتیجه یک حمله انتحاری در همان روز به یک مراسم تشییع جنازه در ولایت ننگرهار ۲۴ تَن کشته و ۶۸ تَن دیگر زخمی شدند.

کنفرانس دو روزه افغانستان ۲۰۲۰ صبح روز دوشنبه ۳ قوس ۹۹ با حضور نمایندگان ارشد ۶۶ کشور و ۳۲ سازمان بین المللی به منظور تبیین راهکارهای برقراری صلح، ثبات و توسعه در افغانستان در شهر ژنو آغاز به کار کرد.

این کنفرانس از سوی دو دولت افغانستان و فنلاند و سازمان ملل متحد برنامه‌ریزی شد. نشست امسال  به دلیل بحران کرونا به صورت مجازی تشکیل شد اما مقر ملل متحد در ژنو به عنوان محل اصلی برگزاری این کنفرانس فعال خواهد بود.  

در این نشست که وزرای امور خارجه و توسعه فنلاند و همچنین وزرای امور خارجه و دارایی افغانستان حضور داشتند، مسایل مهم این کشور از جمله برقراری صلح و توسعه پایدار مورد بحث قرار گرفت.

محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه ایران نیز در این کنفرانس به صورت مجازی شرکت کرد و در گفت و گو با همتای افغانستانی خود بر حمایت ایران از روند صلح این کشور تاکید کرد.  

این کنفرانس هر چهار سال یکبار برگزار می‌شود و فرصتی مهم برای دولت افغانستان  و جامعه جهانی است تا درباره اهداف مشترک در زمینه برقراری صلح و توسعه پایدار در افغانستان رایزنی کنند.

تبیین اهداف و دورنمای توسعه افغانستان، سازمان‌دهی همکاری‌های مشترک و اطمینان از حمایت مالی افغانستان در چهار سال آینده هدف اصلی کنفرانس  گزارش شده است.

کنفرانس افغانستان چهار سال پیش در بروکسل پایتخت بلژیک برگزار شد و کشورهای شرکت کننده متعهد شدند که سالانه ۳ میلیارد دلار به توسعه این کشور کمک کنند.