نهایی شدن پیش‌نویس طرح صلح افغانستان در آستانه نشست استانبول

شورای عالی مصالحه افغانستان اعلام کرد که پیش نویس طرح صلح دولت افغانستان با گروه طالبان تکمیل و در اختیار رئیس این شورا قرار گرفته است.

نهایی شدن پیش نویس طرح صلح افغانستان  در آستانه نشست استانبول در شرایطی است  به گفته رسانه های افغانستانی، «محمد اشرف غنی» رییس جمهوری افغانستان، طرح سه مرحله‌ای را به‌ عنوان «نقشه راه صلح» این کشور  برای نشست ماه جاری استانبول ترکیه پیشنهاد کرده است. آتش بس دائمی، برگزاری انتخابات زودهنگام ریاست جمهوری، ترسیم چارچوب قانون اساسی، بازگشت آوارگان و طرح توسعه افغانستان از جمله مفاد  طرح سه مرحله ای اشرف غنی رئیس جمهور افغانستان برای نشست استانبول است.

نشست استانبول ترکیه در مورد صلح افغانستان بیست و هفتم ماه جاری برگزار خواهد شد. در این نشست ده روزه تلاش خواهد شد تا دولت افغانستان، گروه طالبان و گروه‌های مختلف سیاسی درباره پایان جنگ و آینده سیاسی این کشور به توافق برسند. ارایه نقش راه صلح افغانستان از سوی اشرف غنی در شرایطی است که پیشتر دولت آمریکا، پیشنهاد تشکیل دولت موقت در افغانستان را با حضور نمایندگان گروه طالبان داده بود که با مخالفت اشرف غنی  روبه‌رو شد.

همزمان با نهایی شدن طرح صلح افغانستان در نشست استانبول، «زلمی خلیلزاد» نماینده ویژه آمریکا در امور صلح افغانستان برای چندمین بار برای دیدار با مقامات افغانستان درباره طرح ایجاد دولت مشارکتی با گروه طالبان به کابل آمده است. خلیلزاد تاکنون  دوبار با اشرف غنی رئیس جمهور افغانستان، همچنین عبدالله عبدالله  رئیس شورای عالی مصالحه افغانستان و برخی شخصیت‌ها و چهره‌های سیاسی این کشور رایزنی کرده است.

اخرین رایزنی های خلیلزاد در افغانستان در حالی ادامه دارد که  صلح افغانستان بین دولت این کشور و گروه طالبان به منظور پایان جنگ و درگیری در افغانستان از سال گذشته در قطر آغاز و اخیرا نیز در مسکو پایتخت روسیه دنبال شده و قرار است دراواخر ماه جاری در استانبول ترکیه هم دنبال شود.از منظر بسیاری از ناظران سیاسی  کارشکنی و مداخله گیریهای  امریکا در فرایند صلح افغانستان باعث شده تاکنون این مذاکرات نتیجه‌ای نداشته باشد و این کشور در ماه‌های اخیر نیز شاهد تشدید خشونت‌ها باشد. افزون براین طالبان در مذاکرات صلح افغانستان، خواهان کناره گیری دولت اشرف غنی از قدرت و فراهم شدن زمینه برای برپایی نظام امارت اسلامی در افغانستان باشد، مدلی  که بر خلاف خواسته عموم مردم این کشور و در تضاد با قانون اساسی افغانستان است.  به همین دلیل مردم افغانستان از دولت این کشور انتظار دارند هرگونه طرح برای ترغیب طالبان به خاتمه جنگ و برقراری اتش بس دائمی نباید به بهای از دست رفتن دستاوردهای کلان ملی از جمله مسئله قانون اساسی،انتخابات و دموکراسی در افغانستان باشد.

با درک همین ملاحضات هم است که  برخی کارشناسان افغانستانی بر این باورند، فشار آمریکا برای تحمیل نظرات خود در نشست استانبول، صلح دائمی و پایدار برای افغانستان به ارمغان نمی آورد.«محمد عاصم» کارشناس سیاسی افغاستان در این باره می گوید: "در نشست استانبول ترکیه، دستیابی به یک موضع واحد بین دولت، احزاب سیاسی و شورای مصالحه ملی افغانستان دشوار به نظر می رسد و در نهایت آمریکا طرح خود را به مردم تحمیل می کند. خط و نشان های اخیر، آنتونی بلینکن وزیر خارجه آمریکا به دولت افغانستان نیز نشان از تحمیل خواسته واشنگتن دارد."

"نصیراحمد اندیشه" معاون سابق وزارت امور خارجه افغانستان  هم در این باره معتقد است: "اگر طرف‌های افغانستان از خود درایت، هوشیاری و توانمندی نشان ندهند و در راه منافع مردم گام بر ندارند مجبور می شوند که برنامه تحمیلی آمریکا را بپذیرند و در این صورت نیز هرگونه صلحی شکننده خواهد بود."

ارایه چنین تحلیلی از سوی برخی کارشناسان سیاسی افغانستانی درشرایطی است که نشست صلح استانبول با پیشنهاد آمریکا شکل گرفته است و طبیعی است در نشست ترکیه، دولتمردان امریکا نقش میانجیگرانه بازی نمی کند و به دنبال حصول نتایج سیاسی خود در افغانستان هستند. به بیان دیگر دولت آمریکا تلاش می کند، اهدفی را که در 20 سال اشغال نظامی افغانستان به دست نیاورده است، از طریق نشست استانبول کسب نماید.

در مجموع باید گفت از آنجا که قرار است در نشست استانبول، درباره نظام سیاسی آینده افغانستان و همچنین روند صلح این کشور که بیش از چهار دهه درگیر جنگ و ویرانی است، تصمیم‌های جدیدی اتخاذ شود، به نظر می‌رسد نشست استانبول برای افغانستان حایز اهمیت باشد. اگر چه آمریکا مایل است وانمود کند در استانبول نشستی مانند کنفرانس بن برای آینده سیاسی افغانستان  تلاش خواهد کرد، آما انچه مسلم است اینکه طرحی که  امریکایی ها به دنبال به کرسی نشاندن ان در نشست استانبول هستند با طرحی که اشرف غنی رئیس جمهور افغانستان به دنبال ارایه ان در  نشست صلح استانبول است، در تقابل با یکدگر قراردارد.

شاید با درک همین ملاحضه هم است که شورای عالی مصالحه ملی افغانستان نیز در بیانیه‌ای تاکید کرده که در طرح پیشنهادی نهایی در نشست استانبول به صورت کلی بر اصل نظام جمهوری اسلامی، حقوق اساسی و بنیادی شهروندان، حقوق بشر، انتخابات براساس اصل یک فرد یک رأی، مشارکت عادلانه و معنادار همه در نظام، پایان دایمی جنگ و خشونت در کشور و ضمانت‌های قوی منطقه‌ای و بین‌المللی برای تطبیق موافقتنامه صلح در صورت توافق تأکید شده است.