برگزاری نشست کمیسیون مشترک برجام، امیدها و تردیدها

پس از برگزاری نشست کمیسیون مشترک برجام در روز شنبه، سید عباس عراقچی معاون سیاسی وزیر امور خارجه و رئیس هیات مذاکره کننده ایران اعلام کرد، به نظر می‌رسد تفاهم جدیدی در حال شکل گرفتن است. با این حال وی تصریح کرد که به هیچ وجه علاقه‌ای به مذاکرات فرسایشی و طولانی مدت نداریم و زمان شروع نگارش متن حداقل در مقداری که اشتراک نظر وجود دارد، فرا رسیده است.

به نظر می رسد پس از چند دور برگزاری نشست های کمیسیون مشترک برجام و تشکیل گروه های کارشناسی برای بررسی لغو تحریم ها و اجرای تعهدات برجامی، تا حدی مسیر آینده روشن شده است. با این حال اکنون آمریکا تلاش می کند تا اگر هم قرار است امتیازی به ایران بدهد صرفا امتیازی حداقلی و بر مبنای لغو کمترین میزان تحریم ها باشد.

رسانه های غربی از تقسیم تحریم های آمریکا به سه بخش قابل رفع، قابل مذاکره و یا غیرقابل رفع سخن گفته و به نقل از مقامات واشنگتن بر این امر تاکید می کنند که تنها بخش اول می تواند در هرگونه توافق با ایران مد نظر قرار گیرد. این رسانه ها اعلام کردند که آمریکا قصد ندارد همه تحریم‌ها را لغو کند. بر اساس این گزارش‌ها تحریم‌هایی هم که آمریکا قصد برداشتن آنها را دارد، تنها پس از امتیازات اضافه‌ای که تهران باید بدهد، برداشته می‌شود. واشنگتن تهدید کرده که با پافشاری ایران بر لغو همه تحریم‌ها، مذاکرات به سمت بن بست خواهد رفت.

در مقابل، ایران بر موضع اصولی خود تاکید کرده و معتقد است که هرگونه تقسیم تحریم‌ها به قابل رفع، قابل مذاکره و یا غیرقابل رفع، غیر قابل پذیرش بوده و تمام تحریم‌ها باید یک‌جا لغو شوند. مطابق سیاست قطعی جمهوری اسلامی ایران تمام تحریم‌ها اعم از تحریم‌های موسوم به برجامی، تحریم‌های دوره ترامپ ذیل هر عنوانی و تحریم‌های دوره اوباما که پس از اجرایی شدن برجام وضع شده است، باید لغو شود و پس از راستی‌آزمایی در مدت زمان معقول، ایران آماده توقف اقدامات جبرانی خواهد بود.در واقع جمهوری اسلامی ایران لغو یکجای همه تحریم‌ها را تنها راه نجات مذاکرات وین می‌داند.

دکتر حسن روحانی رئیس جمهور ایران در دیدار با سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه ضمن تاکید بر ضرورت بازگشت به توافق 2015 تأکید کرد، هر تحریمی که از سال 2015 به بعد، پس از اجرایی شدن برجام وضع شده است باید لغو شود. محمدجواد ظریف، وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران نیز روز جمعه درتوئیتی تاکید کرد که «تمامی تحریم‌های دونالد ترامپ، ضدبرجام بودند و باید رفع شوند.» وی تحریم‌های دوره ترامپ را «بی‌منطق و خودسرانه» خواند و نوشت که این تحریم‌ها «بدون توجه به تمایزات و نام گذاری‌های بی‌منطق و خوسرانه تحریم ها» باید لغو شوند.

جو بایدن رییس جمهور آمریکا بدون اشاره به لزوم لغو تحریم های یکجانبه آمریکا علیه ایران، بازگشت آمریکا به برجام را مشروط به اقدام ایران در زمینه اجرای دوباره تعهدات برجامی دانسته است. وی بدون اشاره به اینکه کدام کشور در قبال برجام خلف وعده کرده و از آن خارج شده است، وعده داده که درصورت بازگشت ایران به اجرای کامل برجام، واشنگتن نیز به این توافق باز خواهد گشت. این در حالی است که حتی برخی سیاستمداران آمریکایی نیزبه لزوم بازگشت واشنگتن به برجام تاکید دارند. کریس مورفی(1) عضو دموکرات مجلس سنای آمریکا در توئیتی نوشت: به اعتقاد من از نظر اخلاقی صحیح است که ما به عنوان اولین کشوری که از توافق هسته‌ای ایران خارج شدیم، باید اولین کشوری باشیم که دوباره وارد آن می‌شویم.

دولت بایدن بر این گمان است که با دادن برخی امتیازات جزیی ولغو برخی تحریم ها ، ایران از سیاست اصولی برجامی خود عدول خواهد کرد. در عین حال واشنگتن امیدوار است باب مذاکرات فرابرجامی را با ایران در زمینه توانمندی موشکی و سیاست های منطقه ای ایران بگشاید. با این حال روند اقدامات ایران برای کاهش تعهدات برجامی وگام های فرا برجامی پس از تصویب قانون" اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها و صیانت از حقوق ملت ایران" از جمله غنی سازی 60 درصدی نشان می دهد که تهران هیچ گونه مماشات و عقب نشینی از خواسته های اصولی و اقدامات متقابل خود صورت نخواهد داد.