سومین سالگرد خروج آمریکا از برجام، تلاش بسیار برای هیچ+صوت

سه سال قبل، در 8 مه 2018 /18 ثور 1397دونالد ترامپ رئیس جمهور وقت آمریکا خروج این کشور از توافق هسته ای برجام را به طور رسمی اعلام کرد. ترامپ بارها با انتقاد شدید از برجام آن را بدترین توافق برای آمریکا نامیده و تهدید به خروج از آن کرده بود.

پس از خروج آمریکا از برجام، دولت ترامپ عمل به تعهدات خود ذیل توافق برجام و قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل را با وجود مخالفت های گسترده جهانی، کنار گذاشت و برای واداشتن ایران به قبول خواسته های غیرقانونی خود بی سابقه ترین تحریم ها را در چارچوب کارزار فشار حداکثری علیه تهران به اجرا گذاشت و با هرگونه طرحی برای حفظ برجام مخالفت ورزید.

دولت ترامپ ادعا می کرد که بدین ترتیب به زعم خود تهران را وادار به تسلیم در برابر خواسته های دوازده گانه آمریکا خواهد نمود که مایک پمپئو  وزیر خارجه وقت آمریکا در مه 2018 مطرح کرده بود. پمپئو فهرستی شامل 12 خواسته از ایران به عنوان پیش شرط مذاکره واشنگتن با تهران اعلام کرد که البته با تمسخر بسیاری از تحلیلگران و رسانه ها مواجه شد. وی دراین چارچوب خواهان توقف کامل برنامه هسته ای ایران، توقف ومحدودیت برنامه موشکی و پایان بخشیدن به اقدامات منطقه ای ایران شد. خواسته پمپئو، تسلیم کامل ایران در برابر آمریکا بود. ایده دولت  ترامپ این بود که کارزار فشار حداکثری  می‌تواند جمهوری اسلامی ایران را به مذاکره بر سر توافقی جدید به جای «برجام» وادار کند. با این حال ترامپ در 20 ژانویه 2021/ 1 دلو 1399 در حالی از قدرت کنار رفت که در تحقق این هدف شکست خورده بود. حتی تندروترین عضو دولت ترامپ یعنی جان بولتون مشاور امنیت ملی سابق آمریکا نیز به این مساله اذعان کرده است. ترامپ به دلیل نداشتن راهبرد در قبال ایران، تشدید بی‌مورد تنش‌ها با تهران و جدا کردن مسیر آمریکا از متحدانش از سوی منتقدانش آماج انتقادات تند قرار گرفت. مقاومت مثال زدنی مردم ایران در برابر این تحریم ها در چارچوب سیاست مقاومت حداکثری ، باعث استیصال و ناکامی کامل دولت ترامپ شد.

 این مساله ای است که  بسیاری از تحلیلگران و مقامات سیاسی داخل و خارج از آمریکا به آن اذعان کرده اند .«میخائیل اولیانوف» نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین، نتیجه خروج آمریکا از برجام را «شکست مفتضحانه» توصیف و در توییتی نوشت: «سه سال پیش در چنین روزی آمریکا از برجام خارج شد و سیاست فشار حداکثری را آغاز کرد. این کار موجب تضعیف توافق هسته‌ای، پیشرفت برنامه هسته‌ای ایران و وخیم شدن اوضاع در خلیج فارس شد. شکستی مفتحضانه! اکنون، احتمال بازگشت آمریکا به برجام در دستور کار مذاکرات وین قرار دارد.»

دولت ترامپ در داخل آمریکا نیز به دلیل ناکارآمد بودن سیاست‌هایش در قبال ایران به ویژه پس از مشخص شدن بی اثر بودن اعمال گسترده ترین نظام تحریمی در طول تاریخ علیه ایران به شدت مورد انتقاد قرار گرفت و حتی اکنون نیز هدف این انتقادات قرار دارد. «کریس مورفی»سناتور دموکرات در توئیتی نوشت: « به یاد داشته باشید آمریکا از تحریم‌های ترامپ هیچ چیزی به دست نیاورد...آن تحریم‌ها هیچ اثر عملی نداشتند.» جو بایدن رئیس جمهور کنونی آمریکا در سپتامبر 2020 در جریان مبارزات انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، در یادداشتی اذعان کردکه دونالد ترامپ با خروج از برجام مرتکب اشتباه شده و اقدامی مغایر با منافع ملی آمریکا انجام داده و آمریکا را منزوی‌تر کرد. با این حال بایدن در عمل از ابتدای زمامداری خود یعنی ژانویه 2021 تاکنون هم چنان به اعمال سیاست فشار حداکثری ادامه داده و بدون اشاره به اینکه کدام دولت در قبال برجام خلف وعده کرده و از آن خارج شده ، بازگشت آمریکا به برجام را مشروط به اقدام تهران دانسته است. او وعده داده که در صورت بازگشت ایران به اجرای کامل برجام، واشنگتن نیز به این توافق باز خواهد گشت.

جوزف سیرینسیون کارشناس سیاسی آمریکایی با تاکید براینکه بایدن تاکنون به کارزار نافرجام فشار حداکثری ترامپ علیه ایران ادامه داده است، می گوید: بایدن تا مسیر خود را اصلاح نکند، خطر از دست رفتن توافق حیاتی هسته‌ای وجود دارد. در مقابل رویکرد غیرمنطقی دولت بایدن ، جمهوری اسلامی ایران اعلام کرده که «هنگامی به تعهدات برجامی خود بازخواهد گشت که آمریکا همه تحریم‌ها را در عمل و نه در حرف یا بر روی کاغذ، لغو کند و این مساله مورد راستی آزمایی ایران قرار گیرد.»./