اهمیت بندر چابهار ایران از نگاه دولت هند

در شرایطی که حضور پر رنگ هند در بندر چابهار، بر اهمیت تنها بندر اقیانوسی ایران افزوده است، نشستی با عنوان "آسیای مرکزی و جنوبی-پیوستگی منطقه ای، فرصت ها و چالش ها" در تاشکند پایتخت ازبکستان برگزار شد.

در نشست  "آسیای مرکزی و جنوبی- پیوستگی منطقه ای، فرصت ها و چالش ها" در تاشکند، "سابرامانیام جایشانکار" وزیر امور خارجه هند در سخنانی با اشاره به جایگاه ایران در منطقه، بندر چابهار ایران را مرکز مهم حمل و نقل منطقه‌ای معرفی کرد. وزیر امور خارجه هند همچنین گفت:

بندر چابهار، مرکز مهم حمل و نقل منطقه‌ای برای مراودات هند با جمهوری های آسیای مرکزی و قفقاز جنوبی و افغانستان و بالعکس است .

رئیس دستگاه دیپلماسی هند همچنین تصریح کرد:

بندر چابهار ایران دسترسی امن، قابل اعتماد و بدون محدودیت به دریا را برای کشورهای آسیای مرکزی فراهم می‌کند و نقش موثر آن در حال حاضر به وضوح ثابت شده است.

بندر چابهار از بنادر مهم ایران در حاشیه دریای عمان و اقیانوس هند است که مقام های دهلی نو ازپنج سال پیش با امضای توافقنامه های دوجانبه و چندجانبه با تهران، جایگاه مهمی در این بندر مهم پیدا کرده اند. درحقیقت، بندر چابهار یک بندر راهبردی است که دیپلماسی تجارت دریایی هند با سواحل غربی این کشور و همچنین ایران و افغانستان را میسر می سازد. در این راستا برگزاری نشست های دو، سه و چند جانبه میان ایران و هند با دیگر کشورهای منطقه از سال 2016 میلادی زمینه های توسعه یکپارچه زیرساخت های ارتباطی از جمله شبکه های جاده ای و راه آهن و توسعه بندر چابهار را بیش از پیش فراهم و تقویت کرده و دسترسی و ادغام بازارهای منطقه ای را تسهیل کرده است. به هر حال باید گفت گام‌های عملی هند برای حضور در تنها بندر اقیانوسی ایران ازسال 2016 میلادی آغاز شده است. این اقدام دهلی نو به تشکیل گروه چهارجانبه شامل "ایران، هند، افغانستان و ازبکستان" با هدف استفاده مشترک از این بندر منجر شد. در ارتباط با اهمیت بندر چابهار ایران، کارشناسان کشورهای منطقه دیدگاه های متنوعی مطرح کرده اند. به عنوان مثال ، خانم "شهره پولاب" کارشناس تاجیک در مقاله ای تصریح کرده است:

"منطقه آزاد چابهار با الحاق بندر چابهار به مساحت ۸۰ هزار هکتار و با دارا بودن بنادر شهید بهشتی و شهید کلانتری همراه با مرزهای هوایی، زمینی و دریایی اختصاصی در سواحل دریای عمان با اتصال به اقیانوس هند کلیدی ترین موقعیت در مسیر کریدور بین المللی شمال - جنوب قلمداد می شود".

بدیهی است که حضور جدی و پررنگ هند و توجه خاص مقام های دهلی نو به توسعه بندر چابهار، دسترسی آسان تر این کشور به بازارهای بکر مصرف در آسیای مرکزی، قفقاز جنوبی و افغانستان و همچنین تسهیل مراودات تجاری و بهبود اقتصاد این کشورها را فراهم می کند.

بندر چابهار درجنوب شرق ایران واقع شده است و تنها بندر اقیانوسی ایران محسوب می شود که در حاشیه دریای عمان و اقیانوس هند قرار دارد. این بندر مهم و استراتژیک به‌ سبب موقعیت راهبردی، نزدیک‌ترین راه دسترسی کشورهای محصور درخشکی نظیر افغانستان، ترکمنستان، ازبکستان، تاجیکستان، قرقیزستان، قزاقستان، جمهوری آذربایجان و ارمنستان به آب های آزاد و بالعکس را فراهم می کند. به همین دلیل، بندر چابهار نه تنها برای ایران و هند، بلکه برای تمامی کشورهای واقع درطول این مسیر مهم از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

در یک جمعبندی کلی، با توجه به فاصله جغرافیایی دور هند از منطقه آسیای مرکزی باید گفت: راه های ارتباطی ارزان، با صرفه و امن یک مساله مهم در تجارت هند با دیگر کشورهای منطقه است. بندر چابهار هزینه های حمل و نقل و زمان برای صادرات کالاهای هند به کشورهای آسیای مرکزی و قفقاز را تا یک سوم کاهش می دهد. این بندر همچنین تجارت میان هند با ایران و افغانستان را - با توجه به مخالفت های پاکستان برای استفاده از خاک این کشور- افزایش خواهد داد.