مناسبات ایران و چین؛ روابطی راهبردی با تاثیرات متقابل

«حسین امیر عبداللهیان» وزیر امور خارجه ایران که به دعوت رسمی " وانگ یی"،وزیر امور خارجه چین در صدر هیات بلند پایه سیاسی و اقتصادی، به پکن سفر کرده بود روز جمعه در پایان این سفر در توییتی نوشت : دو طرف در این سفر توافق کردیم که روز(جمعه) را شروع اجرای توافق جامع همکاری‌های راهبردی دو کشور اعلام کنیم.

این سفربا توجه به محورهای مذاکرات در پکن و توافقات ایران چین از دوجنبه  حائز اهمیت است :

جنبه نخست ؛ سطح عالی در روابط اقتصادی ایران و چین است که در چارچوب سند جامع همکاری‌های از اهمیتی راهبردی  برخوردار است.

روابط ایران و چین چند لایه  و عمیق و دارای  ابعاد مختلف است .سند جامع همکاری‌های ایران و چین  در این جهت نقشه راهی کامل است. در این سند به ابعاد اقتصادی که محور اصلی سند است، در حوزه‌های مختلف و مشارکت ایران در ایده کمربند راه چین توجه ویژه شده است . ایران حلقه ارتباط  میان دریای خزر و خلیج فارس و دریای عمان است.این موقعیت ممتاز ، مشارکت در برنامه های  میان مدت و بلند مدت  اقتصادی ایران  را برای سرمایه‌گذاران خارجی از جمله  چین جذاب و پر انگیزه کرده است .

جنبه دوم اهمیت این سفر ؛ وجود سطحی  عالی  از همکاری در مناسبات سیاسی تهران و پکن  است .ایران و چین به عنوان دو کشور مهم و تأثیر گذار در نظام بین الملل، منافع و اهداف مشترکی برای گسترش همکاری‌ها در حوزه‌های مختلف و حفظ ثبات و امنیت منطقه دارند و مخالف یکجانبه گرایی هستند . براین مبنا موضوعات مهمی در دستور کار دیپلماسی دو کشور در سطح منطقه ای و بین المللی قرار دارد.

وزیر امور خارحه ایران روز جمعه پس از دیدار با وانگ یی، مشاور دولتی و وزیر امور خارجه چین، اعلام کرد، تهران و پکن در طیف گسترده ای از موضوعات از جمله برنامه همکاری‌های جامع و مشورت‌ها در مورد مذاکرات وین به اجماع مهمی دست یافتتند.

این سطح از روابط در واقع  برآیند اعتماد متقابل در تعاملات منطقه ای و بین المللی است که به دو دلیل قابلیت رشد و توسعه دارد:

دلیل نخست ،ضرورت استفاده هوشمندانه ازظرفیت ها وتبدیل تهدید ها به فرصت برای ایجاد روابطی چند جانبه است . تجربه نشان می دهد اتکای به یک یا دو قطب اقتصادی، دربلند مدت منجر به وابستگی اقتصادی و تجاری و آسیب پذیری در مقابل نوسان های سیاسی و یا اقتصادی خواهد شد  .

دلیل دوم ؛ضرورت افزایش قدرت مانور سیاسی همپای افزایش سهم اقتصادی درروابط باکشورها درعرصه بین‌المللی و بویژه در سیاست "نگاه به شرق" در راستای موازنه سازی در روابط سیاسی است .

«زهره الهیان» عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی ایران درتحلیل اهمیت روابط ایران و چین می گوید : جمهوری اسلامی نیاز به تعامل و روابط با همه ظرفیت‌های بین المللی و توازن در سیاست خارجی دارد که این سیاست از سوی دولت ایران دنبال می‌شود.

الهیان تصریح می کند ؛ ظرفیت بالای اقتصاد چین در عرصه جهان تعیین کننده است و تعامل با این کشور می تواند بسیاری از موضوعات مرتبط با تحریم‌های یکجانبه آمریکا را کم‌رنگ و خنثی کند.

نتیجه منطقی این رویکرد ؛افزایش قدرت مقابله با تهدیدهای سیاسی- اقتصادی وحفظ منافع راهبردی درروابط خارجی است.

در مجموع می توان گفت توسعه همکاری با کشورهای بزرگ آسیایی نظیر چین به  ایجاد زمینه ها وفرصت های جدید برای سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها ازجمله نفت وگاز، بنادر،حمل ونقل وتبادل فناوری‌ های نوین در کناربهره‌گیری ازتعاملات سیاسی قوی منجرخواهد شد.ضمن آنکه ایران درعرصه دیپلماسی  نشان داده است که همه راهها لزوما به واشینگتن و مذاکرات "وین" ختم نمی شود.

ایران و چین با این رویکرد روابط خود را در سه سطح کلان «سیاسی-اقتصادی»، «امنیتی-دفاعی» و«ژئوپلیتیک-استراتژیک» گسترش داده اند و اجرایی شدن سند راهبردی ۲۵ ساله گام مهمی در جهت تکمیل این  روند است .