سه دیدگاه درباره کناره‌گیری مقتدی صدر از قدرت

مقتدی صدر پس از وادار کردن نمایندگان جریان صدر به استعفا از پارلمان عراق، کناره‌گیری خود از قدرت را اعلام کرد.

مقتدی صدر، رهبر جریان صدر عراق اعلام کرد تصمیم گرفته است از روند سیاسی کناره‌گیری کند تا به قول خود، در دنیا و آخرت شریک سیاستمداران «فاسد» نشود.

رهبر جنبش صدر در یک نشست غیرعلنی با اعضای بلوک خود تاکید کرد که «در صورت شرکت مفسدان در انتخابات بعدی شرکت نخواهد کرد.» او همچنین در اطلاعیه‌‌ای که سه روز پس از دستور وی به ۷۳ سیاستمدار حزب خود برای خروج از پارلمان صادر شد، گفت که از تصمیمش مبنی بر دستور به اعضای بلوک خود برای استعفا از پارلمان برنمی‌گردد.

درباره اقدام صدر در کناره‌گیری از سیاست در عراق چند دیدگاه وجود دارد.

یک دیدگاه مربوط به خود صدر و طرفداران وی است. این دیدگاه معتقد است که استعفا از پارلمان یک «فداکاری» برای پایان دادن به بن بست سیاسی کنونی در عراق است. با این حال، اگر چنین دیدگاهی درست بوده باشد، دلیلی برای اعلام کناره‌گیری از سیاست توسط مقتدی صدر وجود نداشت. لذا به نظر نمی‌رسد موضوع فداکاری برای عراق، دلیل واقعی انصراف و کناره‌گیری باشد.

دیدگاه دیگر این است که اعلام کناره‌گیری از سیاست توسط مقتدی صدر مسبوق به سابقه است و وی پیش از این نیز چنین تصمیمی گرفته بود. مقتدی صدر در سال 2013 نیز اعلام کرده بود عطای سیاست را به لقایش بخشید و از فعالیت‌های سیاسی کناره گیری کرد و حتی دستور تعطیلی دفتر خود را صادر کرده است. با این حال، مقتدی صدر در سال‌های بعد نیز هرگز از صحنه سیاسی عراق به دور نبوده و حتی در 8 ماه اخیر صریحاً مدعی تشکیل دولت جدید این کشور بوده و ناتوانی در تحقق این هدف سبب اعلا کناره‌گیری وی از قدرت در عراق شده است.

بنابراین، مقتدی صدر اساساً از صحنه سیاسی عراق کناره‌گیری نخواهد کرد، کمااینکه پیش از انتخابات اکتبر 2021 نیز اعلام کرده بود انتخابات را تحریم کرد اما به صحنه انتخابات برگشت و با کسب 73 کرسی مدعی اصلی تشکیل کابینه نیز بود. «احسان الشماری»، رئیس مرکز مطالعات سیاسی عراق گفت: «نمی‌توان انتظار تشکیل دولتی بدون صدر را در عراق داشت و چنین دولتی در عمل مرده است، چراکه هواداران صدر هرگز نمی توانند نبود او در عرصه سیاسی و یا  انزوای سیاسی‌اش از قدرت را آن هم در مقابل قدرت گرفتن رقبایش تاب بیاورند.»

دیدگاه سوم این است که صدر حاضر نیست نظر خود درباره ائتلاف نکردن با چارچوب هماهنگی شیعه را تغییر دهد و از سوی دیگر بدون این جریان نیز بن بست کنونی حاکم بر صحنه سیاسی عراق پایان نمی‌یابد. مقتدی صدر با آگاهی از این موضوع و همچنین با این برداشت که با استعفا این جریان نیز، رقبا قادر به خروج از بن بست سیاسی نیستند، خود را برای انتخابات بعدی پارلمانی عراق آماده می‌کند.

از سوی دیگر حتی اگر رقبا موفق به تشکیل کابینه در عراق شوند مشکلات به حدی بزرگ است که کابینه آینده نمی‌تواند اقدام جدی برای کاهش مشکلات انجام دهد و مقتدی صدر در قالب منتقد جدی می‌تواند ظاهر شده و با اختلاف بیشتری در انتخابات آینده پارلمانی عراق پیروز شود. در همین راستا، دفتر صدر در بیانیه‌ای اعلام کرده است: «ما از صحنه سیاسی عراق خارج شدیم، اما باید دید دولت جدید چگونه می‌‌تواند بدون صدر دوام بیاورد.» مطابق این دیدگاه نیز صدر از صحنه سیاسی عراق کناره‌گیری نخواهد کرد بلکه از این رفتار برای تخریب رقبا و تقویت موقعیت خود بهره می‌گیرد.