گزارش عفو بین الملل درباره نقش اوکراین در ارتکاب جنایات جنگی

عفو بین‌الملل اوکراین را به ارتکاب جرائم جنگی در طول درگیری‌های ماه‌های اخیر دراین کشور متهم کرد.این سازمان در گزارشی اعلام کرد تاکتیک‌هایی که توسط ارتش اوکراین استفاده شده‌اند، «ناقض قوانین حقوق بشری بین‌المللی و برای شهروندان خطر آفرین هستند».از جمله اینکه نیروهای اوکراینی تسلیحات خود را در پایگاه‌های مستقر در مناطق مسکونی نگه‌داری می‌کنند که غیرنظامیان در آن‌ها سکونت دارند.

«آگنس کالامار»دبیر کل عفو بین الملل می گوید: «ما الگویی از اقدامات نیروهای اوکراینی در زمینه به خطر انداختن شهروندان و نقض قوانین جنگی حین انجام عملیات‌های جنگی در نواحی مسکونی را مستند کردیم. قرار داشتن اوکراینی‌ها در موضع تدافعی، نمی‌تواند آن‌ها را از احترام گذاشتند به قوانین بین‌المللی حقوق بشری مبرا کند».

این برای نخستین بار است که یک سازمان حقوق بشری به طور رسمی اوکراین را متهم به ارتکاب جنایات جنگی و اقداماتی که زندگی غیر نظامیان را در معرض خطر قرار می دهد می کند. تا پیش از این کشورهای غربی به ویژه آمریکا تلاش گسترده ای را برای متهم ساختن روسیه به ارتکاب جنایات جنگی در اوکراین صورت داده و به ویژه پس از کشف اجساد غیر نظامیان در شهر «بوچا» در حومه کی یف ارتش روسیه را مقصر این کشتار دانستند.

در مقابل مقامات ارشد مسکو و نیز وزارت دفاع این کشور بارها این مساله را متذکر شدند که ارتش اوکراین و گروه های شبه نظامی مانند هنگ آزوف که مرکب از راست گرایان افراطی است ،مرتکب اقدامات ضد انسانی مانند استفاده از غیرنظامیان به عنوان سپر انسانی و نیز استقرار تسلیحات و انواع سامانه های جنگی مانند توپخانه وراکت انداز های چند گانه و حتی سامانه های پدافند هوایی متحرک در نقاط مسکونی کرده اند تا بدین ترتیب از حمله روسیه درامان بمانند.

«میخائیل میزینتسف» رئیس مرکزمدیریت دفاع ملی روسیه می گوید: شبه نظامیان اوکراینی در تعدادی از شهرها مواضع خود را در مدارس و حتی تیمارستان ها مستقر کرده‌اند. در جریان جنگ اوکراین نیز نیروهای هنگ آزوف نقش مهمی در جلوگیری از خروج شهروندان اوکراینی از شهربندری ماریوپل که تحت محاصره نیروهای ارتش روسیه قرار داشت ایفا کردند.

این نیروهای شبه نظامی تلاش کردند تا از مردم غیر نظامی به مثابه سپری انسانی در مقابل حملات ارتش روسیه استفاده کنندو به سوی غیر نظامیانی که قصد گریز از این شهر را داشتند آتش گشودند.

اکنون با ارائه گزارش عفو بین الملل مشخص شده که این مسائل تا حد زیادی صحت دارند. در گزارش عفو بین‌الملل تصریح شده که  بین آوریل و ژوئن 2022، در دستکم ۱۹ ناحیه شهری و روستایی در مناطقی نظیر خارکیف، میکلایف و دونباس، نیروهای ارتش اوکراین از میان ساختمان‌های مسکونی عملیات انجام داده‌اند.

هم چنین اوکراینی‌ها حداقل ۵ پایگاه نظامی در بیمارستان‌های اوکراین مستقر کرده‌اند. نکته مهمتر اینکه در بازرسی ناظران عفو بین‌الملل از ۲۹ مدرسه در اوکراین مشاهده شده که از ۲۲ مورد آن‌ها به عنوان پایگاه نظامی استفاده شده است.

اکنون با گزارش عفو بین الملل کشورهای غربی حامی اوکراین به ویژه آمریکا باید به این سئوال پاسخ دهند که ایا آنها با توجه به اشراف اطلاعاتی به عرصه جنگ اوکراین واقعا از اقدامات ارتش اوکراین در زمینه استفاده ابزاری از غیر نظامیان و اماکن غیر نظامی مانند بین بیمارستان ها و مدارس از این امر بی خبر بوده اند؟ مسلما پاسخ این سئوال منفی است.

غربی ها همانند دیگر مواردی که از معیارهای دوگانه پیروی می کنند در این باره نیز عامدانه این اقدام اوکراین را نادیده گرفته و در مقابل به بزرگ نمایی مواردی می پردازند که ارتش روسیه و شبه نظامیان متحد آن متهم به ارتکاب جنایات جنگی می شوند.

نکته جالب اینکه دولت کی یف واکنشی انفعالی در این زمینه نشان داده و«ولودیمر زلنسکی» رئیس جمهور اوکراین آن را به شدت محکوم کرد. «دیمترو کولبا» وزیر امور خارجه اوکراین نیز این گزارش را «غیر منصفانه» دانست. با این حال پرسش این است که اگر عفو بین الملل گزارشی علیه اقدامات ارتش روسیه در اوکراین منتشر می کرد آیا واکنش مقامات ارشد اوکراین همانند مورد کنونی بود یا اینکه از آن کاملا استقبال کرده وبه منزله شواهدی غیر قابل انکار علیه مسکو ازآن یاد می کردند.