لزوم فعال تر شدن هند در توسعه بندر چابهار

نشست توسعه همکاری‌ های دریایی و بندری جمهوری اسلامی ایران و هند در چابهار برگزار شد.

"علی اکبر صفایی" معاون وزیر راه و مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی ایران روز شنبه در این نشست که با حضور "ساربادانا سونوال" وزیر بنادر و کشتیرانی هند برگزار شد، با اشاره به ضرورت اقدام عملی دولت هند و پایبندی این کشور به تعهدات خود در خصوص توسعه بندر چابهار گفت : مردم ایران توقع دارند حضورهند در چابهار، مثمرثمر باشد.

وزیر بنادر، کشتیرانی و آبراه‌های هند نیز در حاشیه این نشست گفت: دولت هند متعهد به توسعه و تجهیز بندر چابهار است و تلاش خود را برای تبدیل بندر چابهار به یک قطب منطقه ای و بین المللی در حوزه ترانزیت ادامه خواهد داد.

ایران، هند و افغانستان در خرداد/جوزا 1395 شمسی (2016 م ) توافق چابهار را امضا کردند که براساس آن مقرر شد بندر چابهار به مرکز منطقه‌ای ترانزیت، انرژی و تجارت تبدیل شود.

منطقه آزاد چابهار ایران در سواحل دریای عمان، مسیری مطمئن و کوتاه را میان اقیانوس هند و خلیج فارس، غرب و مرکز آسیا و همچنین قفقاز و اروپا ایجاد می کند. بر همین اساس، دولت هند پیشتر درخواست کرد بندر چابهار در کریدور بین المللی حمل و نقل شمال به جنوب (INSTC) که بمبئی را به مسکو متصل می کند، گنجانده شود. توافق نامه کریدور شمال - جنوب میان ایران، روسیه و هند در  سال 2000 امضا شد که البته تاکنون اجرایی نشده است. این کریدور کالا‌های صادراتی از سواحل غربی هند را از بندرعباس و بندر چابهار در ایران و کشور‌های آسیای میانه و روسیه به اروپا انتقال می‌دهد.

شرکت آی پی جی ال IPGL هند پس از توافق چابهار بین سه کشور ایران، هند و افغانستان وارد عرصه راهبری بندر چابهار شد و از اواخر سال ۱۳۹۷ شمسی فعالیت رسمی خود را در بندر شهید بهشتی آغاز کرد. قرار بر این بود تا پس از ۲ سال به شرط تامین تجهیزات و سرمایه گذاری ۸۵ میلیون دلاری، قرارداد اصلی با شرکت هندی به مدت ده سال منعقد شود اما به دلیل بدعهدی‌های مکرر و خواسته شرکت هندی مبنی بر درج نام دادگاه بین المللی در بند حل اختلافات، هنوز قرارداد در حالت موقتی مانده است و وارد فاز ۱۰ ساله نشده و سرمایه گذاری ۸۵ میلیون دلاری نیز تکمیل نشده است .

همچنین قرار بود گندم ارسالی هند به افغانستان از مسیر بندر چابهار انتقال داده شود اما هند از سال گذشته محموله‌های گندم خود را از مسیر پاکستان به افغانستان ارسال کرده است که این یکی دیگر از کوتاهی های هند در تعهد خود برای توسعه و تجهیز بندر چابهار محسوب می شود.

این در حالی است که مقامات هند بارها بر اهمیت استفاده از ظرفیت های بندر چابهار تاکید کرده اند. "سوبرامانیام جایشانکار" وزیر خارجه هند دسامبر 2021 با اشاره به اینکه تحریم‌های آمریکا ارتباطی با پروژه بندر چابهار ندارد، گفت: این بندر به عنوان یک قطب ترانزیتی تجاری برای منطقه ظهور کرده و مسیری اقتصادی‌تر و پایدارتر برای کشورهای محصور در خشکی برای رسیدن به بازار جهانی است.

بدیهی است هند برای ایجاد توازن منطقه ای و حفاظت از منافع بلند مدت امنیتی و اقتصادی خود در منطقه از جمله در افغانستان، به همکاری با ایران نیاز دارد؛ ایران همچنین یک نقطه اتکا و با ثبات برای صادرات انرژی به هند به ویژه در بخش نفت و گاز محسوب می شود؛ این مولفه ها بخشی از ضرورت توسعه مناسبات سیاسی و اقتصادی ایران و هند از جمله در پروژه هایی همچون چابهار را نشان می دهد که نباید دچار تعلل شود.

معاون وزیر راه و مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی ایران نیز با اشاره به اینکه باید بتوانیم در یک فرصت کوتاه ، شاهد اقدامات عملی دولت هند و تعهد این کشور به توسعه بندر چابهار و افزایش تزانزیت بین روسیه و هند از طریق این بندر باشیم ، گفته است : باید به سرعت از این ظرفیت بلا استفاده بندر چابهار استفاده کنیم و شاهد رونق و استفاده از ظرفیت های این بندر باشیم.

تاکید هند بر توسعه روابط با ایران و تکمیل پروژه بندرچابهار