نخستین سفر امیر عبداللهیان به آفریقا؛ عزم ایران برای گسترش روابط

"حسین امیر عبداللهیان" در نخستین سفرش به قاره آفریقا به عنوان وزیر امور خارجه ایران، روز دوشنبه تهران را به مقصد باماکو پایتخت جمهوری مالی ترک کرد.

این سفر در پاسخ به دعوت وزیر خارجه مالی از امیرعبداللهیان انجام شد و هیأتی سیاسی و اقتصادی و تعدادی از تجار و فعالان بخش خصوصی ایران نیز در این سفر حضور دارند. 

وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران پس از مالی به تانزانیا و از آنجا به زنگبار سفر خواهد کرد. 

دولت سیزدهم  ایران در راستای تاکید خود بر گسترش تعاملات با کشورهای مختلف و پیشبرد سیاست خارجی متوازن، در طول یک سال گذشته بارها اعلام کرده که تعامل با آفریقا و بهره مندی از ظرفیت های مختلف کشورهای این قاره به ظاهر فقیر ولی در واقع ثروتمند، مورد توجه جدی دولت است. 

"سید ابراهیم رئیسی" رئیس جمهوری اسلامی ایران 22 فوریه در دیدار "فیلیپ نیوسی" رئیس جمهوری موزامبیک آمادگی ایران را برای توسعه همکاری اقتصادی و تجاری با موزامبیک و دیگر کشورهای آفریقایی و همچنین فراهم کردن فناوری بیشتر در حوزه حمل و نقل و دانش فنی ابراز کرد. رئیسی با بیان اینکه جمهوری اسلامی ایران همیشه با کشورهای آفریقایی روابط خوبی داشته است تائید کرد، آفریقا ظرفیت اقتصادی، نیروی انسانی و منابع طبیعی بالقوه دارد.

امیرعبداللهیان نیز پیش از عزیمت به مالی گفت: در سیاست خارجی دولت سیزدهم ایران، نگاه به همه مناطق جهان با اولویت آسیا و همسایگان و همچنین برخی از کشورها از جمله قاره آفریقا، مورد توجه جدی است.

در همین راستا، صادرات غیر نفتی ایران به آفریقای جنوبی در سال ۱۴۰۰ شمسی به رکورد بی سابقه ۲۵۴ میلیون دلار رسید که نزدیک به ۶۰۰ درصد نسبت به سال ۱۳۹۹ و  بیش از ۳۰۰ درصد نسبت به میانگین ۱۰ سال گذشته افزایش داشته است. 

در این حال، در یک سال گذشته هیات های اقتصادی از قاره آفریقا از جمله کشورهای نیجریه، غنا، ساحل عاج، کنیا، تانزانیا، کامرون، سنگال، گینه  و مالی نیز به ایران آمده اند.

با وجود این ، سهم ایران در تجارت با آفریقا ناچیز است. در حال حاضر واردات آفریقا حدود ۵۸۰ میلیارد دلار اعلام شده و سهم  ایران از این میزان ۱.۲ میلیارد دلار است. همچنین سهم صادرات خدمات فنی و مهندسی به آفریقا ۳۰۰میلیارد دلار است که سهم ایران در سال گذشته با وجود افزایش در دولت سیزدهم، به ۲۰۰ میلیون دلار رسید که همچنان اندک است.

این در حالی است که وجود منابع عظیم طبیعی باعث شده است تا قاره آفریقا در مرکز توجه اقتصادی جهان قرار بگیرد و کشورهای صنعتی و شرکت‌های چند ملیتی به سرعت به دنبال سرمایه‌گذاری و تامین منافع خود از ثروت‌های انبوه این قاره باشند.

به لحاظ سیاسی نیز توسعه روابط با کشورهای قاره آفریقا برای جمهوری اسلامی ایران مهم است؛ 50 کشور از 54 کشور این قاره عضو جنبش عدم تعهد هستند و برخی از آنان تحت تحریم قرار دارند؛ همچنین 30 کشور اسلامی در این قاره وجود دارد و حدود 50 درصد جمعیت آن مسلمان هستند که همین موضوع به لحاظ فرهنگی نیز برای ایران دارای اهمیت است.

بنابراین قاره آفریقا علاوه بر اینکه منابع طبیعی سرشاری دارد و از لحاظ اقتصادی می تواند شریک مناسبی برای ایران باشد، از لحاظ سیاسی نیز قادر است نقش متحد را برای ایران در سازمان های منطقه ای و بین المللی ایفا کند.

"جعفر قناد باشی" کارشناس ارشد مسائل آفریقا با اشاره به حضور پررنگ برخی از کشورهای غربی در قاره آفریقا می گوید: در طول سال های اخیر شاهد حضور جدی تر کشورهایی چون چین، ترکیه و ژاپن، هند، مالزی در آفریقا هستیم و حتی بین این کشورها برای حضور فعال تر در این قاره رقابت وجود دارد، چرا که آن ها به درستی به ظرفیت ها و پتانسیل های آفریقا در دوران جدید آگاه هستند و این موضوعی است که ما نباید از آن غفلت کنیم.