پیوستن گلبدین حکمتیار به ایده تشکیل دولت انتقالی در افغانستان

گلبدین حکمتیار رییس حزب اسلامی افغانستان در پیشنهاد جدید به دولت موقت طالبان، یک طرح هفت ماده‌ای را برای تشکیل دولت انتقالی در این کشور ارائه کرد.

محوریت این طرح گفتگو میان جناح های مختلف سیاسی و مذهبی افغانستان در یک کشور دیگر است. در بیش از یک سالی که از بازگشت مجدد طالبان به قدرت در افغانستان می گذرد، محافل منطقه ای و بین المللی به خصوص جمهوری اسلامی ایران بر تشکیل دولت فراگیر در افغانستان تاکید کردند. جمهوری اسلامی ایران که در چند دهه گذشته در مواجهه افغانستان با جنگ داخلی و اشغال خارجی همواره بر لزوم  تامین منافع مردم این کشور تاکید کرده است، با شروع به کار دولت طالبان در افغانستان، تشکیل حکومت فراگیر با مشارکت همه اقوام را تنها راه خروج این کشور از بحران های سیاسی، اقتصادی و امنیتی معرفی کرد. ایده ای که اکنون به مطالبه ای ملی و بین‌المللی از طالبان تبدیل شده است. با توجه به سابقه تاریخی شکست دولت های انحصارگرا به دلیل کثرت قومی و مذهبی در افغانستان، تشکیل دولت فراگیر و ملی مهمترین ضرورت پایداری سیاسی در این کشور محسوب می شود و خواسته همه اقوام و گروهها در این  کشوراست.

سعید مختاری کارشناس مسایل افغانستان در این باره می گوید :

"تعهد طالبان برای تشکیل دولت فرا گیر و دولت سازی براساس قانون اساسی مورد تایید همه جناحهای سیاسی در افغانستان ؛می تواند گروه طالبان را به مثابه یک جناح سیاسی و نه نظامی در عرصه این کشور نشان دهد"

با توجه به اینکه جامعه جهانی همچنان بی میل برای شناسایی حاکمیت طالبان در افغانستان است ضرورت تشکیل دولت قراگیر در این کشور را بیش از پیش افزایش می دهد.اگر چه طالبان مدعی تشکیل دولت نوقت در افغانستان است اما همچنان به الزامات دولت ملی و فراگیر بی توجه است که عبارتند از : رعایت حقوق اجتماعی و اموزشی مردم به ویژه حقوق زنان و تحصیل دختران ، مبارزه با گروه‌های تروریستی، استفاده نشدن از خاک افغانستان برای حمله به کشورهای دیگر در کنار ایجاد و بستر مناسب برای فعالیت گروههای سیاسی .

فضل هادی مسلم یار رئیس سابق مجلس سنای افغانستان می گوید:

طالبان این ظرفیت را دارد که همه گروهها و جریانهای سیاسی زیر چترش دولت فراگیر تشکیل دهند تا افغانستان به صلح و ثبات واقعی برسد."

در هر حال ارایه طرح تشکیل دولت فراگیر از سوی حکمتیار که همچنان زیر چتر طالبان زندگی می کند، فرصت تازه ای را برای توجه این گروه به تجدید نظر در برتامه های سیاسی شان فراهم می کند. البته گروه طالبان که در اوت سال 2021 قدرت را مجددا در افغانستان برعهده گرفت، وعده داده بود که در تشکیل حکومت، همه ظرفیت های ملی را مورد توجه قرار دهد. تردیدی نیست که جامعه جهانی نیز از ایده تشکیل دولت ملی در افغانستان حمایت می کند و چنین رویکرد طالبان نه تنها به حل اساسی مشکلات ساختاری دولت افغانستان به خصوص شناسایی بین المللی آن کمک می کند، بلکه زمینه و بستر لازم را برای همکاری بین المللی و منطقه ای دولت آینده افغانستان فراهم خواهد کرد. 

در یک جمع بندی کلی باید گفت، جامعه افغانستان، ساختاری متنوع به لحاظ قومی و مذهبی دارد و طالبان باید برای ایجاد حکومت از همه ظرفیت های موجود استفاده کند و هر گونه رویکرد قوم گرایانه در این عرصه، بر خلاف منافع و امنیت ملی این کشور است و می تواند به بحران زایی در افغانستان دامن بزند. در این میان، تدوین قانون اساسی جدید برای مشخص شدن ساختار سیاسی و جایگاه جریان های سیاسی مهم است و طالبان باید به آن اهتمام داشته باشد. امری که تاکنون طالبان، آن را نادیده گرفته است.