خطر فروپاشی در کمین نظام آموزشی افغانستان

سازمان بین المللی نجات کودکان، در تازه‌ترین ارزیابی خود، نظام آموزشی افغانستان را در صدر فهرست فروپاشی قرار داده است.

بر اساس تحقیقات و ارزیابی  سازمان  بین المللی نجات کودکان، پس از افغانستان، سودان، سومالی و مالی سه کشوری‌ هستند که نظام آموزشی آنها از نظر آسیب پذیری  در رتبه دوم، سوم و چهار قرار گرفته است.

بر اساس تحلیل جدید این نهاد در مورد چگونگی تاثیرات کرونا، جنگ و تغییرات اقلیمی، روند آموزش ۴۹ میلیون کودک در این چهار کشور به شدت در خطر است.

نظام آموزشی درافغانستان همواره به دلیل حاکم بودن جنگ داخلی یا اشغال خارجی در طی چند دهه گذشته  با محدودیت ها،ضعف ها و نواقصی جدی روبرو بوده است که این مسئله در حوزه های کمی و کیفی آموزش در این کشور تاثیرات بسیار منفی داشته است.

ساختار سنتی جامعه‌ افغانستان و نگاه منفی به آموزش در بین بخشی از مردم  این کشور و همچنین ضعف دولت افغانستان  در فراهم نشدن زیرساخت‌های لازم که نتیجه‌ آن فاصله‌ زیاد با حداقل استانداردها برای نهادینه شدن آموزش بوده است، از جمله دلایل کیفیت ضعیف نظام آموزشی و عدم شمولیت آن به کل جامعه افغانستان بشمار می رود.   

درسه سال گذشته با همه گیری کرونا و تعطیلی مراکز آموزشی شامل مدارس و دانشگاه ها با برگزاری غیر حضوری کلاس های آموزشی ،بخش عمده ای از دانش آموزان و دانشجویان  در افغانستان به دلیل عدم دسترسی به اینترنت و تجهیزات مربوط به حضور در کلاس های آنلاین ،از تحصیل محروم شدند.

علاوه براین ،از بیش از یکسال گذشته و با حاکمیت طالبان در افغانستان،شرایط بغرنج مراکز آموزشی تشدید شد و با سیاست های انقباضی این گروه مدارس دخترانه در این کشور تعطیل شد.

بر اساس رخدادهای منفی گسترده در عرصه آموزشی در افغانستان در چند دهه گذشته  و شرایط تشدید کننده آن در سه سال اخیر، سازمان بین المللی نجات کودکان  نظام آموزشی در افغانستان را در رتبه نخست فهرست کشورهایی قرار داده که نظام آموزشی آنان فروپاشیده است.   

برغم آنکه ویروس کرونا درافغانستان به تبع همه کشورهای جهان فروکش کرده است،اما نظام آموزشی در این کشور همچنان اوضاع روبه وخامتی دارد و سیاست های طالبان به خصوص در اعمال محدودیت ها برای تحصیل دختران سبب شده تا نظام آموزشی افغانستان در معرض فروپاشی قرار بگیرد.

طالبان از زمان به قدرت رسیدن مجدد در افغانستان در تلاش برای کمرنگ کردن آموزش های آکادمیک و توسعه مدارس دینی در این کشور بوده است که آموزش علم دین بر سایرعلوم  ترجیح داده شده است.

دکتر میرویس بلخی وزیر سابق معارف افغانستان می گوید؛

 طالبان پیش از جنگ وحتی پس از تسلط برافغانستان خواسته بود مدارس و مراکز آموزشی در مناطق تحت سلطه‌ به مدارس دینی تبدیل شوند که چنین تغییری یک خطر جدی است.کسانی که در مدارس دینی تحصیل می‌کنند،همه مهارت ها و علوم مورد نیاز جامعه را  نمی‌آموزند و پس از پایان درس نمی‌توانند جایی مشغول به کار شوند. جامعه افغانستان به آموزش همه علوم نیاز دارد و محروم کردن دانش آموزان از فراگیری علوم  غیر دینی،امری غیر منطقی است.   

درچنین شرایطی بخشی ازاساتید دانشگاه و معلمان مدارس در افغانستان به دلیل محدودیت ها و ممنوعیت های اعمالی از سوی دولت طالبان از نظام آموزشی جدا شده که این مسئله به چالشی برای آموزش  دراین کشور تبدیل شده است.