اغتشاش در ایران؛ از 1378 تا 1401

دور جدیدی از اغتشاش در ایران شکل گرفته است، موضوعی که صحنه سیاسی و اجتماعی ایران در دو دهه گذشته با آن بیگانه نبوده است.

دشمنان نظام جمهوری اسلامی حساب ویژه‌ای روی ایجاد اغتشاش برای دستیابی به اهداف خود ضد نظام باز کرده‌اند. سؤال اساسی این است که چه تفاوتی در اغتشاش‌ها در ایران طی دو دهه گذشته ایجاد شده است؟

تفاوت در عامل شکل‌گیری اعتراض‌ها

اغتشاش‌هایی که سال 78 و 88 شکل گرفت محوریت با مسائل سیاسی بود. سال 78 به بهانه بسته شدن روزنامه‌ها و سال 88 نیز به بهانه تقلب در انتخابات ریاست جمهوری، مناطق مختلف کشور شاهد اغتشاش بود. سال‌های 96 و 98 نیز مسائل اقتصادی با محوریت افزایش قیمت بنزین عامل شکل‌گیری اغتشاش‌ها بود. اغتشاش‌ها در سال 1401 حول مسائل فرهنگی و اجتماعی رخ داد. به عبارت دیگر، دشمنان و معاندان نظام جمهوری اسلامی ایران در دو دهه گذشته ایجاد اغتشاش با هدف براندازی از داخل را در دستور کار داشته‌اند و پس از شکست اغتشاش حول مسائل سیاسی به مسائل اقتصادی روی آوردند و تلاش کردند طبقات پایین جامعه را علیه حکومت تحریک کنند و وقتی با شکست مواجه شدند سعی کردند با محوریت حجاب، جوانان و نوجوانان را علیه حکومت بسیج کنند.

تفاوت در بهره‌گیری از ابزار رسانه در ایجاد اغتشاش

یکی دیگر از تفاوت‌هایی که میان اغتشاش‌های 1401 و سال‌های 78 و 88 وجود دارد، تغییر در بهره‌گیری از ابزار رسانه برای ایجاد اغتشاش است. در اغتشاش‌های گذشته نیز از عامل رسانه بهره گرفته شد و به خصوص رسانه‌های تصویری نظیر بی‌بی‌سی و صدای آمریکا در ایجاد و گسترش اغتشاش نقش مهمی داشتند و امروز هم این رسانه‌ها حضور دارند و علاوه بر این، شبکه‌های مجازی نیز نقش تکمیل‌کننده و تحریک کننده دارند و به رسانه‌ای در اختیار همه تبدیل شده‌اند. با این حال، تفاوت در این است که در سال‌های 78 و 88 ابتدا اتفاق رخ می‌داد و رسانه‌ها آنرا پر و بال می‌دادند، اما در 1401، رسانه‌ها اغتشاش را ساخته‌اند. در گذشته، رسانه‌ها روایت‌گر اغتشاش بودند، اما اکنون ایجادکننده آن هستند.

تفاوت در زمان ایجاد اغتشاش

تفاوت دیگر این است که در سال‌های 78 و 88 ابتدا اعتراض شکل گرفته و پس از مدتی به اغتشاش تبدیل شد، اما در سال 1401 از همان ابتدا اغتشاش در دستور کار قرار گرفت بدون اینکه اعتراضی شکل گرفته باشد. همین موضوع نشان می‌دهد که اگرچه دشمنان جمهوری اسلامی ایران مدعی این هستند که بستر اعتراض در ایران وجود ندارد، اما اساساً در پی اعتراض نیستند بلکه اغتشاش هدف آنها است. اعتراض حقی است که نظام برای مردم قائل شده و از بسترهای گوناگون نیز ابراز می‌شود، اما اعتراض مطلوب دشمنان نیست بلکه آنچه آنها را به هدف خود یعنی تضعیف و براندازی نظام نزدیک می‌کند شکل دادن به اغتشاش است.

تفاوت در نوع برخورد مردم

در این دور از اغتشاش‌ها، نوع برخورد مردم متفاوت بود. سال‌های 78 و 88  و همچنین 96 و 98 حضور مردم در خیابان‌ها بیشتر بود، اما اکنون حضور مردم کمتر و یا حتی خیلی محدود است. مردم تمایلی برای حضور در خیابان ندارند و به طریق اولی نیز مردم مخالف هرگونه اغتشاش و خشونت هستند. اغتشاش‌گران سعی دارند از حضور اندک مردم برای دادن شعارهای ساختارشکنانه بهره گیرند و از آن در رسانه‌ها رویدادسازی کنند. در همین حال، به نظر می‌رسد حضور مردم در شبکه‌ها و در قالب ترند و هشتگ بیشتر شده است. این ترندها و هشتگ‌ها بیش از آنکه ساختارشکنانه باشد، بیانگر نارضایتی از برخی رفتارها و مشکلات است و مردم انتظار اصلاح رفتارها و تلاش بیشتر برای کاستن از مشکلات و بهبود شرایط زندگی خود را دارند.