پیروزی حزب عمران خان و بازگشت امیدواری برای کسب قدرت

پیروزی حزب تحریک انصاف به عنوان جناح مخالف دولت در پاکستان در دومین مرحله انتخابات میان دوره‌ای، "عمران‌خان" و حزبش را برای بازگشت مجدد به قدرت بسیار امیدوار کرد .

"عمران‌خان" حدود شش ماه پیش با رای عدم اعتماد نمایندگان مجلس از مقام نخست وزیری پاکستان کنار گذاشته‌ شد. "عمران‌خان" که خواهان برگزاری انتخابات زودهنگام است با این پیروزی قطعا بر خواست خود هر جه بیشتر پافشاری خواهد کرد.

دومین مرحله انتخابات میان دوره‌ای پاکستان برای تعیین ۱۱ کرسی پارلمان ملی و ایالتی در شهرهای مختلف از جمله پیشاور، کراچی و مولتان برگزار شد که در آن کاندیداهای حزب "تحریک انصاف" به رهبری "عمران‌خان" موفق به کسب ۸ کرسی از جمله ۶ کرسی مجلس ملی شدند که حزب تحریک انصاف را بسیار بالاتر از دو حزب ائتلافی مردم و مسلم لیگ نواز قرار می دهد. این دو حزب که از احزاب سنتی و قدرتمند پاکستان محسوب می شوند در انتخابات اخیر در مجموع سه کرسی مجلس ملی را کسب کردند که شکست بزرگی برای انها تلقی می شود. زیرا حزب مردم و حزب مسلم لیگ نواز با ائتلاف با هم ضمن کنار زدن "عمران‌خان" از نخست وزیری مدعی شدند که از حمایت های مردمی نیز برخوردارند که نتایج انتخابات میان دوره ای عکس آنرا ثابت کرد.

"عبدالحی ورشان" کارشناس مسایل سیاسی در این باره می گوید:

"حزب تحریک انصاف از موقعیت مردمی در پاکستان برخوردار است و می تواند در یک رقابت عادلانه احزاب مهم را شکست دهد. اما این، همه ماجرا در عرصه سیاسی پاکستان نیست و بازی قدرت در این کشور پیچیده است".

با توجه به نظام انتخاباتی در پاکستان امکان تقلب بسیار ضعیف است به همین دلیل احزاب با اطمینان خاطر وارد انتخابات می شوند و آرای آنها بیانگر پایگاه اجتماعیشان نیز است.

اما آنچه در عرصه قدرت و جابجایی آن در پاکستان صورت می گیرد لزوما ناشی از موقعیت احزاب در پارلمان نیست بلکه زد و بندهای پشت پرده قدرت به خصوص با ارتش است که تعیین کننده موقعیت حزب در قدرت و تشکیل کابینه است.

حزب مسلم لیگ نواز در دوره نخست وزیری "نواز شریف" چندین بار اسیر این فرایند شد و شخص وی با همدستی ارتش و دستگاه قضایی از کار برکنار شد. "عمران‌خان" نیز شش ماه پیش در همین تله گرفتار و از نخست وزیری برکنار شد.

بنابراین اگر چه برگزاری تظاهرات اعتراضی و تحصن نیز نمایش قدرت احزاب مخالف در برابر دولت محسوب می شود اما تا زمانی که احزاب نتوانند با ارتش به یک شرایط گفتمانی برسند در صورت موفقیت آن حزب برای تشکیل کابینه عمر آن طولانی نخواهد بود. از اینرو "عمران‌خان" که با کسب پیروزی در دو انتخابات میان دوره ای توانست قدرت اجتماعی خود را به رخ حریفان بکشد، اتکا به کرسی های پارلمان برای بازگشت به قدرت کافی نیست و بایستی در چارچوب سازوکارهای قدرت در پاکستان عمل کند.

"عبدالطیف نظری" کار شناس مسایل سیاسی در این باره می گوید :

"ارتش پاکستان در عرصه سیاسی این کشور تعیین کننده است. بنابراین هر حزبی که بخواهد به قدرت برسد باید حتما با ارتش همکاری کند. اکنون به نظر می رسد عمران خان با تجربه بهتری در عرصه سیاسی پاکستان عمل کتد".

در هر حال، حزب تحریک انصاف با پیروزی در انتخابات میان دوره ای اخیر حقانیت خود را برای بازگشت به قدرت نشان داد. به همین دلیل عمران خان که دولت شهباز شریف نخست وزیر را ناشی از فشارهای خارجی می داند به هیچ عنوان حاضر به رسمیت شناختن ان نیست.

با این حال دولت شهباز شریف همچنان متکی به حمایت های ارتش از شکست در انتخابات میاندوره ای اخیر احساس ترس ندارد و واکنش جدی نیز نشان نداد. اما اینکه ارتش پاکستان نیز متناسب به موقعیت احزاب بر روی انها حساب باز می کند، موضوع مهمی است. این بدان معنا است که "عمران‌خان" ممکن است به پشتوانه رای مردمی و تجربه گذشته بازی شطرنح سیاست در پاکستان را به نفع حزب تحریک انصاف پیش ببرد.