امنیت در غرب آسیا ، در میانه منازعات و رقابت های فرامنطقه ای
نخستین کنفرانس امنیتی تهران صبح روز یکشنبه با محوریت تقویت اعتماد و همکاری متقابل بین کشورهای منطقه غرب آسیا با رویکرد دستیابی به امنیت و پیشرفت جمعی ، آغاز به کار کرد .
"محمد جواد ظریف " وزیر خارجه ایران در این کنفرانس گفت آنچه در غرب آسیا اتفاق خواهد افتاد تاثیر قابل توجهی بر نظم آتی بین المللی خواهد داشت. ظریف افزود بیشترین حرکتهای آمریکا درغرب آسیا متمرکز است ، زیرا باور دارد که تاثیر غرب آسیا بر نظم منطقه ، بیش از سایر مناطق است. غرب آسیا یکی از مناطق استراتژیک جهان است و محل اتصال سه قاره آسیا ، اروپا و آفریقا است . این منطقه در رقابتهای نظامی و سیاسی جهان همواره جایگاهی کلیدی داشته و تسلط بر ان دارای اهمیتی استراتژیک بوده است .
منطقه غرب آسیا در دهه اخیر با مسائل امنیتی مواجه شده است . تحولات پس از یازدهم سپتامبر 2011 به ویژه حمله آمریکا به افغانستان و عراق و شکل گیری موج بیداری ملت‌های منطقه ، از سلسله رویدادهایی بود که باعث شد غرب آسیا با تغییرات امنیتی مواجه شود اما این دوران در حال گذاراست . در این دوران ، قدرت‌های فرامنطقه ای به دنبال ایجاد نظم دلخواه خویش از درون تحولات منطقه هستند. امریکا پیش از یک دهه قبل با ارائه طرح «خاورمیانه بزرگ» درصدد ایجاد تغییراتی کنترل شده در برخی کشورهای منطقه برآمد . این طرح دراواخر سال 2003 توسط آمریکا برای ترویج آنچه تسریع اصلاحات سیاسی و اقتصادی در منطقه خوانده می شد ، مطرح شد . اساس طرح بر این فرض استوار بود که بی توجهی غرب به نبود مردم سالاری و آزادی در خاورمیانه طی شصت سال اخیر ، موجب افزایش تهدیدات امنیتی برای سایر کشورهای جهان به ویژه کشورهای غربی شده است ،این طرح به فرجام مورد نظر غرب نرسید.
غرب آسیا همچنان از مهم‌ترین کانونهای منازعه و بحران ساز جهان است. هیچ منطقۀ دیگری در جهان به اندازۀ غرب آسیا دردوران تحولات سیاسی خود با این حجم از منازعات روبرو نبوده است. یکی از دلایل این منازعات ، ساختارهای فرسوده سیاسی و مداخله جویی قدرت های جهانی در خاورمیانه (غرب آسیا) است .به تعبیر محمد جواد ظریف ، دوران سلطه گری به سررسیده است و آمریکا با این توهم که می توانند هژمونی ایجاد کند وارد جنگ های متعددی شد که جز میلیاردها دلار هزینه ، نتیجه ای نداشت.
ظریف تصریح کرد که سلطه ناپذیری باید یکی از مبانی مهم نظم منطقه ای باشد. وزیر خارجه ایران دعوت "ترزا می " نخست وزیرانگلیس به نشست شورای همکاری خلیج فارس ازسوی کشورهای عربی را نهایت بی شخصیتی توصیف کرد و افزود، نظم باید درون زا باشد ،نه اینکه نخست وزیری را به منطقه بیاورند تا بگوید ، " ما برای شما نظم امنیتی ایجاد می کنیم". تجربه و تاریخ منطقه نشان می دهد کشورهایی که مداخله جویی آنها در سایر کشورها باعث گسترش ناامنی، جنگ و تروریسم شده ، در جایگاهی نیستند که برای دیگران امنیت به ارمغان بیاورند .
تعریف امریکا و انگلیس ازامنیت در منطقه ، عقد قرارداد های هنگفت تسلیحاتی با کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس است. کشورهای عربی حوزه خلیج فارس خریدار اصلی اسلحه هستند و کارتلهای تسلیحاتی روی درآمدهای میلیاردی شیخ نشین های عرب خلیج فارس حساب ویژه ای باز کرده اند .در حالیکه تنها راهبرد برقراری امنیت در منطقه همکاری های درون منطقه ای است که نه فقط تهدیدی برای کشورهای دیگر نیست بلکه گامی برای ایفای نقشی تاثیرگذار در تحقق امنیت و ثبات جهانی است .
جمهوری اسلامی ایران بااین رویکرد و در چارچوب منشور سازمان ملل متحد ، مسائل منطقه ای و جهان را پیگیری می کند . حضور جمعی از اندیشمندان فعال در حوزه نظم امنیتی منطقه از کشورهای مختلف با هدف شناخت منطقه برای تامین امنیت جمعی در نخستین کنفرانس امنیتی تهران همین پیام را برای منطقه و جهان دارد.